Peter Steiniger
Ali Khavari is voorzitter van de Tudeh Partij van Iran. Geboren in 1923 in Mashad, volgde hij de partij vanaf haar stichting in 1941. Sinds 1983 vervult hij de functie van eerste secretaris van het centraal comité.
De Tudeh Partij van Iran (Partij van de Massa) is een marxistisch-leninistische partij, die een actieve rol speelde in de strijd tegen het sjah-regime. Na de val van Mohammad Mossadegh's bewind door een complot van de CIA in 1953, werd de partij blootgesteld aan de meest brutale achtervolging.
Aan de oppositiebeweging van 1979, die tot de val van de sjah leidde, nam de partij actief deel. De islamitische republiek werd in het begin gesteund door de Tudeh Partij. In 1982 begon de grote repressie met arrestaties en executies van de partijleiders- en leden. Vervolgens werd de partij in 1983 voor de zoveelste keer verboden. De partijleden zetten hun strijd hoofdzakelijk voort vanuit ballingschap.
Wegens achtervolging van communisten onder het sjah-regime, bracht Ali Khavari vele jaren in politieke ballingschap door. In 1963 werd hij samen met Parviz Hekmatjou door de geheime politie SAVAK in Iran gearresteerd. Hekmatjou overleed tijdens de martelingen en Khavari werd veroordeeld tot de doodstraf. Door de druk van de internationale solidariteitsbeweging werd zijn doodstraf uiteindelijk omgezet in een levenslange opsluiting. Hij werd kort vóór de revolutie in 1979 bevrijd. Vanaf 1982 behoorde Khavari tot de redactie van het internationale marxistische tijdschrift "Vraagstukken van Vrede en Socialisme" (World Marxist Review) dat intussen is opgeheven (juni 1990).
Khavari: Beide regimes zowel voor als na de revolutie van 1979, beschouwden onze partij als de belangrijkste en de meest efficiënte oppositiekracht. Dit vanwege onze ononderbroken en hevige strijd tegen de dictatuur van de sjah en later tegen het regime van "Velayate Faghih" Khamenei, die de doelstellingen van de revolutie - vrijheid, rechtvaardigheid en soevereiniteit - de rug toekeerde door de openbare, democratische, politieke, sociale en culturele instellingen van ons volk te onderdrukken.
Ik zou willen benadrukken dat de partij voor een groot deel - maar niet helemaal - in ballingschap werkt. Gebruik van vooral moderne communicatiemiddelen bevorderde de strijd tegen de politiestaat en de censuur in het land.
Het doel van elke activiteit van onze partij buiten Iran is het beïnvloeden van de gebeurtenissen binnen het land door actieve participatie in de politieke massastrijd en in de arbeidersbeweging. Dit is het gevolg van bijna zeventig jaar zeer efficiënte strijd in de geschiedenis van ons land. De sporen van deze strijd zijn op ieder politiek, sociaal en culturele vlak in het land zichtbaar.
Wat zou een regime, dat vreedzame protesten tegen de verkiezingsfraude van zijn eigen burgers met deze brutaliteit en een bloedbad onderdrukt, tegen een partij doen die zich actief inzet voor het afschaffen van het theocratische regime van de hoogste geestelijken? Met alle beschikbare middelen van onderdrukking, propaganda en leugens streeft het regime haar wrede doelna om ons geluid te doven.
JW: President Mahmud Ahmadinejad kon de verkiezingen van 2005 vooral met behulp van de stemmen van arme mensen winnen. Hebben deze mensen eigenlijk in de laatste vier jaar van zijn politiek kunnen profiteren?
Khavari: Ahmadinejad heeft tijdens zijn vier jaar durende mandaat elk mogelijk middel gebruikt om zijn herverkiezing voor te bereiden: De staatsmedia waren in dienst van zijn demagogische propaganda. In zijn voortdurende en kostbare bezoeken aan de provincies verkocht hij waardeloze beloftes aan de lokale bevolking. Zijn opvallende gebaren van fanatisme en godsdienstig fundamentalisme en zijn dure extravagante propagandashows van miljoenen dollars, waren bedoeld om de steun van de meest reactionaire parlementariërs en die van Khamenei te garanderen. Hij breidde de macht en invloed uit van de veiligheidsorganen, zoals de revolutionaire garde en de Basij-milities, door hen te betrekken in de economische- en financiële instellingen om deze door zijn kabinet te annexeren. De fraude met de verkiezingsresultaten was zijn laatste zet, die tot de huidige grote protesten leidde.
Juist door het negatieve- en reactionaire beleid van zijn regering op alle gebieden - economisch, sociaal, persoonlijke vrijheden en buitenlandse betrekkingen - ging de overweldigende meerderheid van de bevolking bewust naar de stembus. Slechts enkele uren na de sluiting van de stembussen werd het resultaat van de telling van 40 miljoen stemmen aangekondigd. Deze actie, samen met veel andere gedocumenteerde bewijzen, heeft de fraude door de autoriteiten duidelijk aan het licht gebracht. Deze manipulaties leidden tot massaprotesten en brachten het politieke feit aan het licht dat er een absolute en onomkeerbare breuk van het vertrouwen van de bevolking in de overheid is ontstaan.
De wortels van de protesten na de verkiezingen en die in de toekomst moeten in de diepe crisis en het onherstelbare hiaat tussen de dictatuur en de bevolking worden gezocht. De meerderheid van de bevolking heeft zijn vertrouwen in het regime verloren. Het tijdperk van een onverbiddelijk en steeds sterker wordend protest, zowel aan de oppervlakte als in de diepte, is begonnen. Dit is het begin van het einde van het demagogische, despotische, en middeleeuwse regime in ons geboorteland.
JW: De Iraanse protestbeweging na de verkiezing van 12 juni kreeg een brede internationale echo. Uit welke sociale groepen bestaat deze beweging eigenlijk? Welke invloed heeft de linkse beweging hierop?
Khavari: Deze massabeweging heeft wortels in alle lagen van de maatschappij. Al deze mensen voelen zich bedreigd door deze politiestaat en haar onprofessioneel, voluntaristisch, demagogisch en avontuurlijk handelen. Mensen zijn bezorgd over hun situatie en de toekomst van het land. Ongetwijfeld nemen de linkse krachten, met hun overtuigingen in het belang van de arbeiders en de werkende klasse en voor de vrijheid en democratie, altijd en overal deel aan de strijd. Zij hadden en hebben een actieve rol gespeeld in het toelichten en het bewustzijn van het volk. Onze partij stond, zowel voor als tijdens de verkiezingen evenals tijdens de daaropvolgende protesten voor democratische rechten, naast de bevolking en midden in de strijd.
JW: Welke politieke doelstellingen of welk gemeenschappelijk programma verbinden de oppositiegroepen? Wat verenigt ze behalve de gewenste overwinning tegen het huidige regime?
Khavari: Niet alle groepen, die aan de huidige demonstraties en massaprotesten deelnemen, zijn voor de val van het huidige systeem. Volgens de huidige constitutie steunt het systeem op twee pilaren: een islamitische en een republikeinse. Het despotische- en theocratische regime van "Velayate Faghih" verstoort onophoudelijk het evenwicht tussen deze pilaren in het nadeel van de republikeinse en de invloed van de bevolking op het beleid. Nu heeft een meerderheid van de bevolking zich verzet tegen het uitsterven van het republikeinse principe en de soevereiniteit van de bevolking. De aard en de kern van de beweging is een zware slag tussen de uiterst conservatieve religieuze leiding en haar diep reactionaire verdedigers aan de ene kant, en een breed publiek dat zijn democratische rechten probeert te verdedigen aan de andere kant.
JW: Een van de leiders van het protest is Mirhossein Moussavi die deel uitmaakte van het systeem. Tijdens grote communistische achtervolgingen en nog tot 1989 was hij de eerste minister. Nu wordt hij beschouwd als Hervormer. Ziet de Tudeh partij daarin geen tegenstelling?
Khavari: Het is correct dat Mirhossein Moussavi tijdens de repressie tegen onze partij de eerste minister was. Maar het is ook een feit dat in die jaren Khomeini - de godsdienstige leider toen - in grote lijnen het politieke beleid bepaalde. Zoals Khamenei dat vandaag als zijn recht beschouwt en de (aangepaste) grondwet dat helaas toelaat. Omdat onze partij tijdens deze cruciale opstand tegen de huidige politiestaat en de dictatuur zich aan de kant van de bevolking en in zekere zin in het front van het protest bevindt, probeert zij dergelijke vragen, die de eenheid van deze brede mensenbeweging kan schaden, te vermijden.
De Tudeh Partij en alle progressieve krachten van Iran, die in het verleden (en nu) door het religieuze regime opgeofferd werden om de weg naar de onderdrukking van de bevolking vrij te maken, bewaren het in hun historisch geheugen voor de toekomst. Allen die zich hebben schuldig gemaakt aan deze vreselijke misdaden, moeten zich verantwoorden tegenover de Iraanse bevolking.
Mirhossein Moussavi, met zijn aangekondigd programma en zijn oppositie tegen fraude, tirannie en despotisme van het huidige regime, plaatste zich duidelijk aan de kant van de beweging. Dit is de reden waarom de protesterende mensen zijn rol als verzetsleider, ondanks al zijn beperkingen, accepteren.
JW: Met welke krachten wil de Tudeh partij absoluut niet samenwerken in de oppositiebeweging?
Khavari: Iedere samenwerking met de krachten die voor herstel en de terugkeer van het verdreven en gehate monarchisten-regime van vóór 1979 werken, is volledig uitgesloten. Dat betreft eveneens alle krachten waarvan de strijd tegen het regime in contrast staat met de belangen van de bevolking en het land.
JW: Hoe beoordeelt u de steun voor de oppositie vanuit de westerse overheden, vooral de VS? Werken de protesten hun belangen in de hand door in de richting van een prowesterse "zachte revolutie" te duwen, of vanuit het buitenland een verandering van de macht af te dwingen, zoals het gebeurde in Irak?
Khavari: De Tudeh partij verwelkomt alle steun van mensen, democratische en linkse krachten en partijen in de westerse landen. Dit moedigt en versterkt onze beweging voor het herstel van onze gekwetste rechten aan. Tegelijkertijd is een conflict vanuit de westerse overheden onder de huidige omstandigheden niet alleen nutteloos, het zal zelfs door het regime als een reden gebruikt worden om de beweging harder aan te pakken, zoals het eerder ook gebeurde.
Dat de geheime diensten van sommige landen zouden hebben geprobeerd de ontevredenheid en het protest tegen het regime te misbruiken is niet uitgesloten. Dergelijke activiteiten worden door het regime breeduit gebruikt tegen de beweging en haar leiders. Maar ik zou willen beklemtonen dat deze massabeweging en haar leiders alleen op basis van hun liberale en patriottische motieven, spontaan en met eigen kracht aan deze moeilijke en ongelijke strijd zijn begonnen. De achterlijke provocatie en de veronderstelling van het regime dat de protestbeweging van buitenaf beïnvloed wordt, moet nadrukkelijk verworpen worden.
Een 'regimeverandering' van buitenaf zoals het in Irak gebeurde, is niet mogelijk noch op welke manier ook aanvaardbaar. Elke vreemde macht die dit zou durven zal zijn vingers branden, de hele regio in brand steken en de wereldvrede in gevaar brengen. De gevolgen van zulke provocaties zijn onvoorstelbaar.
JW: Het Westen wil het gebruik van de kernenergie voor Iran - tegen het internationaal recht in - verbieden en dreigt zelfs met militaire acties. Wat is de positie van de Tudeh partij in dit kernconflict? Is de garantie van Teheran, om de kernenergie uitsluitend voor vreedzame doelen te gebruiken, wel betrouwbaar?
Khavari: Onze partij en alle bevolkingsgroepen onderstrepen het recht van onze natie voor een vreedzaam gebruik van de kernenergie. De Tudeh partij evenals andere krachten en personen die aan de protestbeweging deelnemen, zijn tegen iedere militaire of andere inmenging door vreemde staten in de interne zaken van ons land. Als antwoord op de vraag of de beloftes van het huidige regime voor vreedzaam gebruik van kernenergie te vertrouwen zijn, zeggen wij dat ons het recht op atoomenergie en technologie hierdoor niet mag worden ontnomen. De correcte oplossing is het verwezenlijken van vertrouwen tussen Iran en andere landen die vanwege het gebruik van deze vorm van energie door Iran bezorgd zijn.
JW: Ahmadinejad wordt wegens zijn polemiek in de controverse met Israël, beschuldigd van antisemitisme. Hoe interpreteert men in Iran zijn uitdrukkingen over de Holocaust?
Khavari: De grote meerderheid van de Iraniërs en alle linkse en progressieve partijen en groepen beschouwen de Holocaust als een historisch feit. Maar het regime van geweld, demagogie en onderdrukking gebruikt dit voor de voortzetting van zijn politiek. De solidariteit tussen de Iraniërs en de Palestijnen, wegens het brutale beleid van Israël tegen hen, wordt door het regime misbruikt. Wij erkennen de noodzaak van een overeenkomst tussen Israël en de Arabische wereld voor het oplossen van dit gevaarlijke en ernstige probleem. De Iraanse bevolking is voorstander van een echte, eerlijke en vreedzame oplossing, die de geschonden rechten van de Palestijnen herstelt en tot een duurzame vrede in het gebied leidt.
JW: Israël en de VS zien in Iran hun hoofdtegenstander in het Midden-Oosten. De derdewereldlanden en ook de linkse overheden zijn solidair met Iran. Heeft het Iraanse buitenlandse beleid onder dergelijke criteria niet ook een anti-imperialistisch karakter?
Khavari: De Tudeh partij gelooft dat het anti-imperialistische beleid van het regime niet van dezelfde aard is als die van de linkse, democratische en progressieve krachten.
De revolutie van 1979 heeft een eind gemaakt aan de monarchie en ook aan de exclusieve voorrechten van de imperialistische staten, in de eerste plaats die van de VS. Het conflict en de onderbreking van de diplomatieke betrekkingen met de VS was een gevolg van het feit dat de VS deze verandering na de revolutie niet konden goedkeuren. Dit conflict werd het belangrijkste uitgangspunt voor het Iraanse buitenlandse, en ook binnenlandse beleid. Het is onredelijk en belachelijk om dit conflict anti-imperialistisch te noemen. De anti-imperialistische strijd van het theocratische regime in Iran heeft hetzelfde karakter als de strijd van de Taliban in Afghanistan en Bin Laden tegen Amerika en het Westen.
JW: Wat motiveert het regime om Hezbollah in Libanon of Hamas in Palestina te steunen?
Khavari: Wegens de godsdienstige solidariteit van een groot deel van de Iraanse bevolking met de Palestijnen en de voortdurende agressie van Israël in de Palestijnse gebieden, wordt dit pijnlijke conflict door het regime effectief gebruikt om de publieke opinie te beïnvloeden. Volgens de progressieve krachten van Iran is de beste - en waarschijnlijk de enige - oplossing van dit probleem, een overeenkomst tussen de Palestijnen en de Israëlische bevolking die voor beide kanten aanvaardbaar is.
Het regime gebruikt de steun voor Hezbollah in Libanon en Hamas in Palestina als hulpmiddel voor zijn eigen agenda en om de godsdienstige gevoelens van zijn sociale basis te bevredigen. Daarnaast moeten we niet vergeten dat als gevolg van de provocaties en de bedreigingen van de VS tegen Iran, het regime een beleid heeft moeten voeren dat deze bedreiging koste wat kost onmogelijk maakt. Daarom zoekt Iran bondgenoten in het gebied en wereldwijd.
JW: De grote demonstraties werden neergeslagen en de protesten worden stiller. Is de beweging al uitgeput? Wat is uw perspectief op dit ogenblik?
De demonstraties tegen het regime konden niet met dezelfde omvang als de eerste dagen worden voortgezet. Deze briljante protesten waren het begin van een beweging die Iran naar vrijheid, onafhankelijkheid en sociale rechtvaardigheid zal leiden. Na 30 jaar van onderdrukking, demagogie, tirannie en despotisme, zijn wij getuige van het begin van een toekomst met sociale rechtvaardigheid en vrijheid. Dit vervult de harten van miljoenen mensen van onze lijdende bevolking met hoop. Bron: Junge Welt, nr. 184, vertaling: Xenos, augustus 2009.