Ron Verhoef
Kan vlaktaks, dus één belastingtarief voor iedereen, ooit sociaal zijn? Ervan uitgaande dat sociaal betekent dat de sterkste schouders ook de zwaarste lasten dragen en er dus sprake is van solidariteit. Ik zeg nee, het CDA zegt ja. Eind vorig jaar verscheen er van het wetenschappelijk bureau van het CDA dan ook een boekje met de titel: een sociale vlaktaks. Wat stelt het CDA voor in het boekje?
Het belangrijkste voorstel is dat er één belastingtarief komt voor iedereen, namelijk een tarief van 33,25 procent, hetgeen lager is dan de huidige laagste schijf van 33,65 procent. Althans voor mensen jonger dan 65 jaar want voor mensen van boven de 65 is het laagste tarief 15,75 procent. Het CDA is lyrisch, iedereen gaat er dus op vooruit volgens het wetenschappelijk bureau. De zakenwereld maar ook veel regionale kranten reageren zeer enthousiast. Zelfs de PvdA ziet er wel wat in. Maar wie daar eens goed over nadenkt begrijpt dat er hier iets niet klopt.
Als voor iedereen de belasting omlaag gaat ontvangt de overheid minder inkomsten. Hoe lost de overheid dat op, door meer te bezuinigen? Het CDA-antwoord is nee. Het CDA heeft een aantal andere voorstellen. Allereerst wordt er voor de allerhoogste inkomens nog een toptarief ingevoerd van 5 tot 10 procent extra (bovenop die 33,25% dus), waar de grens tussen hoog en niet hoog ligt is niet duidelijk. Hiermee is het overigens geen vlaktaks meer, maar dat terzijde.
Verder wordt de hypotheekrenteaftrek afgeschaft. Dit treft vooral mensen met hoge inkomens volgens het rapport. Die voelen het inderdaad in de portemonnee en dat levert de staat ook het meeste op. Maar wat te denken van die fabrieksarbeider of die bouwvakker die vaak na jarenlang werken en sparen in staat is gebleken een eigen huisje te kopen? Deze mensen kunnen dat vaak alleen maar betalen dankzij die hypotheekrenteaftrek. Als we staatssecretaris De Jager mogen geloven zullen deze mensen echter worden ontzien.
De grootste opbrengst komt echter uit de verhoging met enkele procenten van de btw. Hoeveel wordt opnieuw niet duidelijk, maar doet ook niet zoveel ter zake. Belangrijk is dat de btw-verhoging iedereen treft. Mensen met een laag inkomen worden procentueel zelfs meer getroffen dan de rijkeren. Bezuinigen op de dagelijkse boodschappen wil immers niemand en voor iedereen is het btw-tarief daarop gelijk. Natuurlijk zal de één duurdere producten kopen dan de ander, maar dat is eigen keuze. Er is een hoeveelheid boodschappen waar niet meer op bezuinigd kan worden.
Hoe zit dat dan eigenlijk met die rijken? Niet alleen kunnen zij wel bezuinigen op de btw, maar zij kunnen hun geld ook zodanig beleggen dat ze er nauwelijks belasting over hoeven te betalen, terwijl mensen die afhankelijk zijn van een gemiddeld loon of een uitkering geen geld hebben om te beleggen.
Wie uitgaat van het standaardpakket van goederen dat iedereen nodig heeft volgens het CBS zal erachter komen dat de mensen met de laagste inkomens procentueel MEER gaan betalen dan de mensen met de hoogste inkomens. Natuurlijk zal dat in de praktijk niet zo zijn, omdat de mensen met de hoogste inkomens over het algemeen meer zullen kopen dan alleen het standaardpakket, dat is nu ook al zo. Punt is dat zij ervoor kunnen kiezen minder tekopen, wat de allerarmsten niet kunnen.
Het valt niet helemaal uit te rekenen, aangezien het onduidelijk is hoeveel de btw omhoog gaat en aangezien we niet exact kunnen bepalen hoeveel iemand besteedt. Maar als we alleen de btw-verhoging meenemen (en dus niet de andere maatregelen) op basis van het standaardpakket van het CBS, en een verhoging van de BTW met 2 procent (lijkt wel minimaal) dan blijkt dat iemand die 17.319 euro in een jaar verdient nu 38 procent van zijn inkomen aan loonbelasting, premies en btw betaalt. In het voorstel van het CDA wordt dat 40 procent (nogmaals op basis van een btw-verhoging van 2%)). Iemand die 53.065 verdient en dus net in de hoogste schaal zit betaalt nu 44 procent aan belastingen en premies. In het voorstel van het CDA wordt dit 39 procent.
Toegegeven, hierbij is het nadeel van het verdwijnen van de hypotheekrenteaftrek niet meegenomen. Duidelijk zal wel zijn dat hoe meer mensen verdienen hoe meer het percentage dat ze aan onvermijdbare belastingen moeten betalen zal afnemen (wat ze extra besteden is immers wel vermijdbaar). Er is dus weinig sociaal aan die vlaktaks van het CDA, wie de btw-verhoging echt meeneemt zal erachter komen dat de meeste mensen er helemaal niet op vooruitgaan, integendeel.
Hoe kan het CDA het dan toch sociaal noemen? Dat is nogal simpel, het rapport van het CDA berekent de effecten van de btw-verhoging en hypotheekrenteaftrek niet door in zijn voorstel. Het kijkt alleen maar naar het effect van dat ene belastingtarief en ja, dan gaat iedereen er inderdaad op vooruit, want 33,25 procent is nu eenmaal lager dan welk belastingtarief nu ook. Maar na het zuur komt bij het CDA nu dus nog meer zuur voor het grootste deel van de bevolking.