De Shanghai Cooperation Organization: 'vooruitzichten voor een multipolaire wereld'

Jekaterinenburg, Rusland, 16 juni 2009, presidenten van lidstaten van de Shanghai Cooperation Organization (SCO) bijeen om economische en veiligheidsproblemen te bespreken. SCO is opgericht in 2001 en bestaat uit Kazachstan, China, Kirgizië, Rusland, Tadzjikistan en Oezbekistan. Mongolië, India, Pakistan en Iran zijn waarnemers van de organisatie. (Foto Xinhua/Pang Xinglei)

Rick Rozoff

Op 15 en 16 juni hield de Shanghai Cooperation Organization (SCO) haar negende jaarlijkse top van staatshoofden in de Russische stad Jekaterinenburg. Deze top werd bijgewoond door de presidenten van de zes gewone leden - China, Rusland, Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan en Oezbekistan - en door vertegenwoordigers van verschillende rang van de vier waarnemerslanden - India, Iran, Mongolië en Pakistan - en van verschillende kandidaatlanden. (deel 4)

De SCO als een instelling en als een concept vertegenwoordigt 's werelds grootste potentieel en is in zekere zin ook haar grootste paradox omdat haar mogelijkheden en de realisatie daarvan vandaag de dag nog zo ver van elkaar afliggen.

De VS slaan terug: India

Het tegenoffensief van de VS liet niet lang op zich wachten en was evenmin beperkt tot het handhaven van vliegbases in Centraal-Azië.

Het richtte zich op de dichtstbevolkte nieuwe SCO-waarnemersstaat, de natie die niet alleen de regio, maar de wereld kan doen kantelen, hetzij richting westerse dominantie, hetzij richting een nieuwe multipolaire internationale orde: India. Op 18 juli 2005 kwamen de Amerikaanse president George W. Bush en de Indiase premier Manmohan Singh met een gezamenlijke verklaring over het civiele nucleaire akkoord tussen India en de VS dat van kracht werd drie jaar later, en dat India een ontheffing verleent voor civiele nucleaire handel.

Dit was het economische lokmiddel bedoeld om India los te rukken van de SCO en nauwere veiligheidsregelingen met Rusland en China, en om het proces op gang te brengen van India's oriëntatie op strategische militaire banden met Washington om de vierde pijler te worden van een opkomende Aziatische NAVO samen met Japan, Australië en Zuid-Korea. India, als volwaardig lid van de SCO, zou het ter ziele gaan van de mondiale unipolariteit verzekeren van machtsblokken en machtspolitiek in de wereld van westerse overheersing op niet alleen de militaire, maar ook de diplomatieke en economische fronten.

India als een Amerikaanse militaire bondgenoot zal de verdeeldheid in de wereld en de vijandelijkheden in Eurazië bestendigen.

Een Indiase analist waarschuwde twee jaar geleden dat "Washington niet geïnteresseerd is in New Delhi's officiële toelating tot de kerncentrale club, want dat zou de invloed van de laatste in internationale zaken verhogen. Een belangrijk doel van de Amerikanen in de regio is om India een belangrijke factor te laten worden als tegenwicht tegen een snelgroeiend China."

"Teneinde de rol van de SCO te verminderen en de invloed in de regio te vergroten ter verwezenlijking van het Amerikaanse concept van een 'Groot Midden-Azië, proberen Tokio en Washington New Delhi mee te slepen in een zogenaamde Vierhoek van Democratieën gericht op het opbouwen van een bondgenootschappelijke relatie tussen de VS, Japan, Australië en India." [31]

Een andere Indiase schrijver herhaalde dezelfde bezorgdheid door te verklaren: "Het is inderdaad triest dat New Delhi het belang van de Shanghai Cooperation Organisation blijft onderschatten."

"Zo verliefd zijn onze Mandarijnen van Buitenlandse Zaken op de nieuw gevonden vriendschap met Washington dat ze geen tijd hebben gevonden om het grote potentiële strategische belang van de SCO voor India te evalueren."

"De VS hebben geprobeerd om de SCO te ondermijnen en zouden graag de gelegenheid hebben deze in de kiem te smoren." "India is de belangrijkste 'swing state' in het internationale systeem. Het heeft de potentie om zich te ontwikkelen tot een sterk, onafhankelijk centrum van macht. Moet India de VS toelaten om de verloskundige te spelen bij de geboorte van een nieuwe grootmacht?" [32]

India is een belangrijke economische macht, als lid van de BRIC- (Brazilië, Rusland, China, India) en RIC-groep (Rusland, India, China, de strategische driehoek waarvan de voormalige Russische minister van Buitenlandse Zaken en premier Yevgeny Primakov spraken in 1998). En als land met ruim een miljard burgers is het ook het land dat kan beslissen of de inspanningen van de SCO, en complementaire inspanningen in Latijns-Amerika, Afrika en het Midden-Oosten, voor het veiligstellen van een democratisch, vreedzaam, welvarend en veilig wereldsysteem succesvol kunnen verlopen. Of dat die inspanningen verworden tot een moeizaam, pijnlijk en duur proces, door een kunstmatige verlenging van de onevenredige en nu kennelijk manifest onjuiste en rampzalige macht van de grote westerse staten over de gehele wereld.

Het Westen ingeperkt en in verval

Maar toch is de SCO-top in 2005 niet zonder gevolgen geweest. Sinds die tijd is de cyclus van oorlogen, die de VS en hun bondgenoten van de NAVO begonnen in de periode 1999-2003, gestopt. Er zijn geen succesvolle 'kleuren'staatsgrepen meer geweest in de vroegere Sovjet-Unie, ondanks duidelijke pogingen in die richting in Wit-Rusland, Armenië en onlangs Moldavië.

De huidige president van Turkmenistan, Gurbanguly Berdymukhammedov, woonde in 2007 de top van staatshoofden bij, net als de Afghaanse president Hamid Karzai, de tweede keer op rij.

Begin oktober 2007 ondertekenden de SCO en de Collectieve Veiligheids Verdrag Organisatie (CSTO) een memorandum voor regionale en internationale veiligheidssamenwerking en de volgende maand ging men akkoord met een gemeenschappelijke benadering van Afghanistan.

Deze 15de mei deelde de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergey Lavrov, de nieuwsmedia mee dat de SCO een dialoogpartnerstatus had aanbevolen voor Wit-Rusland en Sri Lanka, wat de geografische waaier van de SCO zou vergroten met een natie die geheel in Europa ligt en met een nieuw deel van het Europees-Aziatische gebied.

Niet alleen de mondiale overheersing van het Westen, begonnen na de Tweede Wereldoorlog en nog verder tomeloos uitgebreid na het einde van de Koude Oorlog, is gekortwiekt door de nieuwe assertiviteit van het herrezen Rusland, een gedemocratiseerd en progressief Latijns-Amerika en nieuwe formaties zoals de SCO. Maar ook de macht van het Westen om de economie, financiën, handel, auteursrechten, politiek en energie van de rest van de wereld te dicteren. En zijn schijnbaar exclusieve recht voor het gebruik van militaire macht buiten zijn eigen grenzen is onder zijn eigen gewicht begonnen in te storten.

Niet dat de militaire en strategische bedreigingen verminderd zijn. Een Turkse analist herinnerde de lezers er in september 2008 aan dat "de SCO de unipolaire mentaliteit van de VS eerder heeft gezien als een bron van conflict dan als een zegen voor de gemeenschappelijke uitdagingen van de wereld." "De noodzaak beklemtonend van een multipolaire wereld omwille van de internationale veiligheid, heeft de SCO het behoud van een strategisch machtsevenwicht gesteund."

"De SCO heeft de VS gewaarschuwd dat de poging om een mondiaal systeem van raketdefensie te creëren, zoals in Polen en de Tsjechische Republiek (nu dus ook afgeblazen, nvdr), een futiele poging is, aangezien dergelijke inspanningen noch de strategische balans helpen noch de verspreiding van wapens van elke soort verhinderen, met inbegrip van kernwapens." [33]

In dezelfde maand wees het hoofd van het Russische Centrum voor Eigentijdse Studies over Iran, Rajab Safarev, op een mogelijk alternatief: "Als Iran lid van de SCO zou worden, zou de SCO de derde invloedrijkste, krachtigste internationale instelling na de Verenigde Naties en de Europese Unie worden." "Ik geloof zelfs dat de SCO de tweede wordt, na de VN, vanuit een oogpunt van bekwaamheid, na het lidmaatschap van Iran." "De SCO zou ook sterker worden na het lidmaatschap van Iran, omdat haar lidstaten dan de eigenaar zijn van tweederde van de energiebronnen van deze wereld en dit haar een grote financiële macht geeft." [34] (slot in volgende krant)

NOTEN

[31] Mansoor Ali, Choice between Quadrilateral of Democracies and SCO Mainstream, October 9, 2007. [32] Ash Narain Roy, Shanghai Cooperation Organisation - Towards New Dynamism Mainstream, September 18, 2007. [33] Guner Ozkan, Russia and the remaking of the 'near abroad', part 2, Zaman, September 23, 2008. [34] Islamic Republic News Agency, September 15, 2008.

Bron: Stop NATO, 21 mei 2009, vertaling Ben Braam.