Reflecties van Fidel Castro: de dreigende gevaren
Redactie buitenland
De uiteindelijke hoop dat een betere wereld mogelijk is en er moet komen is niet een ideologische kwestie. Het is een bekend feit dat de Homo Sapiens sinds ongeveer 200.000 jaar bestaat, slechts een korte periode van de tijd die is verstreken sinds het ontstaan van de eerste basisvormen van leven op onze planeet, ongeveer drie miljard jaar geleden.
De antwoorden op de ondoorgrondelijke mysteries van leven en natuur zijn fundamenteel religieus van aard geweest. Het zou zinloos zijn anders te pretenderen en ik ben ervan overtuigd dat het altijd zo zal blijven. Hoe dieper de wetenschap doordringt in de verklaring van heelal, ruimte, tijd, materie en energie, de eindeloze sterrenstelsels en hun ontstaan, atomen en hun bestanddelen die het leven en de korte duur daarvan mogelijk maken, des te meer vragen mensen zullen hebben, op zoek naar steeds complexer en moeilijker inzichten.
Hoe meer mensen betrokken raken bij de zoektocht naar antwoorden op zulke diepe en complexe uitdagingen van de geest, des te belangrijker zullen deze inspanningen zijn voor de bevrijding van hun enorme onwetendheid over de echte mogelijkheden van wat onze intelligente soort heeft gecreëerd en nog zal kunnen creëren. Leven in onwetendheid komt neer op een volstrekte ontkenning van onze menselijke aard.
Echter, een ding is absoluut zeker: slechts enkelen kunnen zich voorstellen hoe dicht wij wellicht zijn bij de ondergang van onze soort. Nauwelijks twintig jaar geleden, tijdens een Wereldtop over het milieu in Rio de Janeiro, heb ik dit gevaar geopperd voor een selectief gehoor van staatshoofden en regeringen. Zij luisterden met respect en interesse maar bekommerden zich niet echt over een risico dat geacht werd eeuwen of misschien wel millennia ver weg te liggen. Zij waren ervan overtuigd dat wetenschap en technologie en een basisgevoel van verantwoordelijkheid zou volstaan om dit probleem aan te pakken. Die belangrijke top eindigde onbezorgd met een uitgebreide fotosessie van voorname personen, waaronder de machtigsten en invloedrijksten. Er was hoe dan ook geen gevaar.
Toen sprak nauwelijks iemand over klimaatverandering. George Bush senior en andere imponerende leiders van het Noord Atlantisch Bondgenootschap kraaiden victorie over het Europese socialistische kamp. De Sovjet-Unie was uiteengevallen en een ruïne. Een geweldig bedrag aan Russisch geld verdween naar Westerse banken [en vooral werden duizenden octrooien geroofd!!, red. Manifest[FD1]], de economie van het land stortte in en haar afweerschild tegen de NAVO-militie werd ontmanteld. De vroegere supermacht, die met het leven van 25 miljoen van haar burgers had bijgedragen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, had enkel nog de capaciteit van haar kernwapens als strategisch antwoord. Een kernwapenarsenaal dat het land noodgedwongen had opgebouwd, nadat de VS heimelijk de atoombom ontwikkelden en lieten vallen op twee Japanse steden, toen de tegenstander, reeds verslagen door de onstuitbare opmars van de geallieerden, niet meer kon terugvechten.
Dat was het begin van de Koude Oorlog en van de productie van duizenden steeds meer destructievere en nauwkeuriger nucleaire wapens, in staat tot het vele malen vernietigen van de gehele bevolking van de planeet. Toch ging de nucleaire confrontatie door, terwijl de wapens nog nauwkeuriger en destructiever werden. Rusland geeft zich niet over aan de unipolaire wereld die Washington wil opleggen. Andere staten zoals China, India en Brazilië komen op met onverwacht sterke economische kracht.
Voor het eerst, in een geglobaliseerde wereld vol met tegenstellingen, heeft de menselijke soort het vermogen tot zelfvernietiging geschapen. In combinatie met ongekend wrede wapens zoals chemische en biologische wapens, bijvoorbeeld: napalm en witte fosfor, die straffeloos tegen de burgerbevolking werden gebruikt, elektromagnetische wapens en andere vormen van uitroeiing. Geen plek op aarde of in de zee, hoe diep ook, is buiten het bereik van de moderne oorlogsmiddelen.
Het is bekend dat er tienduizenden nucleaire wapens zijn geproduceerd, zelfs draagbare. Het grootste risico ligt in de beoordeling van leiders met zo'n beslissingsmacht dat fouten of waanzin, zo eigen aan de menselijke natuur, kunnen leiden tot onnoemelijke catastrofes. Bijna 65 jaar zijn verstreken sinds de eerste twee nucleaire maaksels explodeerden als gevolg van de beslissing van een middelmatige figuur, die na Roosevelts dood de macht had gekregen over de rijke en sterke Amerikaanse macht.
Op dit moment zijn acht landen in het bezit van zulke wapens - meestal verworven met steun van de VS - terwijl verschillende ander landen de technologie en de grondstoffen bezitten om dergelijke wapens op korte termijn te maken. Daarnaast kunnen terroristische groepen, vervreemd door fanatisme, ook hun toevlucht daartoe nemen, op dezelfde wijze zoals terroristische en onverantwoordelijke regeringen niet zullen aarzelen ze te gebruiken, gezien hun ongeremde en genocidale gedrag. De militaire industrie is de meest bloeiende en de VS zijn de grootste exporteur van wapens.
Als onze soort al aan de bovengenoemde gevaren kan ontsnappen is er nog een groter risico, of op z'n minst moeilijker te vermijden: klimaatverandering. De wereldpopulatie telt vandaag de dag 7 miljard mensen en binnen 40 jaar zal dit 9 miljard zijn. Dat is negen keer zoveel als nauwelijks 200 jaar geleden. Ik ga ervan uit dat dit aantal ten tijde van het oude Griekenland, over de hele planeet, 40 keer zo klein was.
Verbazingwekkend in onze tijd is de contradictie tussen de imperialistische burgerlijke ideologie en de overleving van onze soort. De noodzaak van gerechtigheid onder de mensen is niet langer de hoofdkwestie, dat staat vast. Het gaat nu om het recht en de mogelijkheid van overleving van de menselijke soort. Hoe verder de horizon van onze kennis zich uitbreidt voorbij vroeger ongekende grenzen, des te dichter nadert de mensheid de afgrond. Al het lijden dat we tot nu toe kennen is een bleke afspiegeling van wat de mensheid mogelijk nog tegemoetziet.
Er hebben drie gebeurtenissen plaatsgevonden binnen slechts 71 dagen waaraan de mensheid niet kan voorbijgaan. Op 18 december 2009 ondervond de internationale gemeenschap de belangrijkste terugslag in de geschiedenis, toen ze een oplossing probeerde te vinden voor het meest prangende probleem dat de wereld op dit moment bedreigt: de noodzaak een eind te maken aan de CO2 emissie die het ernstigste probleem veroorzaakt waarmee de mensheid tot nu toe werd geconfronteerd. Alle hoop was gevestigd op de Kopenhagen Top, na jaren van voorbereiding volgend op het Kyoto Protocol dat de regering van de VS, het meest vervuilende land ter wereld, zo lichtzinnig besloot af te wijzen.
De rest van de wereldgemeenschap - 192 landen, deze keer ook met de VS - had zich ertoe verbonden een nieuwe overeenkomst te steunen. De Amerikaanse poging om de eigen overheersende belangen op te leggen was zo beschamend dat - met schending van de democratische basisprincipes - ze probeerde omonacceptabele voorwaarden voor de rest van de wereld door te drukken. De VS namen daarvoor hun toevlucht tot bilaterale overeenkomsten met een groep van de meest invloedrijkste landen, lid van de Verenigde Naties. De lidstaten van de VN werden uitgenodigd om een document te tekenen dat slechts een karikatuur is, een document dat puur theoretisch toekomstige bijdragen vastlegt om klimaatverandering te beperken.
Nauwelijks drie weken na de Top, in de late middag van 12 januari, wordt Haïti, het armste land op het zuidelijk halfrond en het eerste waar een eind kwam aan het afschuwelijke systeem van de slavernij, getroffen door de grootste natuurramp uit de geschiedenis in dit deel van de wereld. Een aardbeving van 7,3 op de schaal van Richter. De beving, op slechts 6,25 mijl diepte en dicht bij de kustlijn, trof de hoofdstad waar de meeste doden en vermisten leefden in wankele huisjes van klei. Een bergachtig land met kale hellingen, 16.875 vierkante mijl groot, waar hout praktisch de enige bron van inkomsten is voor negen miljoen mensen. Als er één plek is op aarde waar een natuurramp is uitgelopen op een enorme tragedie dan is dat wel Haïti, een symbool van armoede en onderontwikkeling, waar de afstammelingen leven van de Afrikanen die de kolonialisten overbrachten om als slaven te werken voor blanke meesters.
De gebeurtenis kwam als een schok voor de hele wereld; mensen in alle hoeken van de aarde werden opgeschrikt door de filmbeelden die bijna ongelooflijk leken. De gewonden, gedoemd te sterven, kropen tussen de doden en smeekten om hulp terwijl de levenloze lichamen van hun geliefden onder het puin lagen. Volgens officiële schattingen was het aantal dodelijke slachtoffers meer dan 200.000. Het land was al bezet door de MINUSTAH troepenmacht van de VN, om de orde te herstellen die verstoord werd door Haïtiaanse huurlingentroepen die, daartoe aangezet door de regering Bush, geageerd hadden tegen de door het Haïtiaanse volk gekozen regering. Verschillende gebouwen waar soldaten en commandanten van de vredestroepen huisden stortten in en eisten ook hun tol aan mensenlevens.
Officiële rapporten schatten dat, naast het grote aantal doden, ongeveer 400.000 Haïtianen gewond raakten en enkele miljoenen, bijna de helft van de bevolking, gevolgen ondervond van de ramp. Het was echt een test voor de wereldgemeenschap, die na de beschamende Deense Top de plicht had te tonen dat de rijke en ontwikkelde landen in staat zijn het hoofd te bieden aan de dreigingen van klimaatveranderingen voor het leven op aarde. Haïti moet een voorbeeld zijn van wat welvarende naties zouden moeten doen voor derde wereldlanden in het licht van klimaatverandering.
Je kunt het geloven of niet. In dat laatste geval tart je de - in mijn visie onbetwistbare - bevindingen van de meest serieuze wetenschappers ter wereld en de overweldigende meerderheid van de meest kundige en eerlijke mensen wereldwijd, die denken dat met het huidige tempo van opwarming van de aarde de CO2 de temperatuur niet slechts met 1,5, maar mogelijk tot 5 graden Celsius laat stijgen en dat de gemiddelde temperatuur nu reeds de hoogste is van de laatste 600.000 jaar, van eeuwenlang voor het ontstaan van mensen als soort op de planeet.
Het is absoluut ondenkbaar dat 9 miljard mensen die de wereld zullen bewonen rond 2050 zo'n catastrofe overleven. Er is nog hoop dat de wetenschap een oplossing vindt voor het energieprobleem dat ons nu dwingt om in 100 jaar de overgebleven gas, vloeibare en vaste brandstof te verbruiken waarvoor de natuur 400 miljoen jaar nodig had om te creëren. Misschien kan de wetenschap een oplossing vinden voor de benodigde energie. De kern van de zaak zal zijn te weten hoelang het zal duren en hoe kostbaar het zal zijn,voor wij opgewassen zullen zijn tegen dit probleem dat niet het enige is, want veel andere niet vervangbare mineralen en andere grote problemen vragen ook om een oplossing. Eén ding is zeker, op grond van onze huidige kennis: de dichtstbijzijnde ster staat vier lichtjaren verwijderd van de zon, met een snelheid van 187.500 mijl per seconde zal een ruimteschip die afstand misschien in 1000 jaar overbruggen. Mensen hebben geen andere keus dan te leven op onze planeet.
Het lijkt misschien onnodig over dit onderwerp uit te weiden, maar slechts 54 dagen na de ramp in Haïti heeft een andere ongelooflijke aardbeving van 8,8 op de schaal van Richter, 93,7 mijl noordwest van Conception en op een diepte van 29,6 mijl een menselijke catastrofe veroorzaakt, deze keer in Chili. Het was niet de zwaarste aardbeving in de geschiedenis van deze zusternatie, men zegt dat een andere in het verleden een zwaarte van 9 bereikte, maar deze keer was het niet slechts een seismisch gebeuren.
Terwijl men in Haïti urenlang wachtte op een vloedgolf die nooit kwam werd de beving in Chili gevolgd door een verwoestende tsunami die de kust bereikte in bijna 30 minuten tot een uur later (afhankelijk van de afstand en gegevens die nog niet exact bekend zijn), een tsunami volgde die golven maakte tot in Japan. Als Chili geen ervaring had gehad met aardbevingen, geen robuustere constructies en meer hulpmiddelen had gehad, dan zou dit natuurfenomeen de levens hebben gekost aan tien- tot honderdduizenden mensen. Nog altijd werd de ramp ongeveer duizend mensen fataal (volgens officiële rapporten), raakten duizend mensen gewond en leden zo'n twee miljoen mensen materiële schade. Bijna de hele bevolking van ruim 17 miljoen mensen leed ernstig en lijdt nog aan de gevolgen van de meer dan twee minuten durende beving, de naschokken en de bewogen beelden en de napijn van de tsunami langs de duizend mijl lange kustlijn.
Ons vaderland voelt diepe sympathie - en ondersteunt moreel de materiële inspanningen die de internationale gemeenschap verplicht is te ondernemen voor Chili. Het Cubaanse volk zal niet aarzelen voor ons broedervolk alles te doen binnen onze menselijke mogelijkheden. Ik meen dat het de plicht is van de internationale gemeenschap om objectief verslag te doen van de tragedie voor beide volkeren. Het zou wreed, unfair en onverantwoord zijn na te laten de wereldbevolking op de hoogte te brengen van de gevaren die dreigen. Laat de waarheid winnen van de zelfzucht en de leugens die door het imperialisme worden gebruikt om de volkeren te misleiden en te verwarren!
Fidel Castro Ruz, 7 maart 2010, vertaling Thomas Janssen en J. Bernaven.
[FD1]Deze nvdr is niet gebaseerd op de letterlijke tekst van Fidel!