Lenin.
Redactie
Manifest ontving via de PVDA-B een vertaling van een belangwekkende analyse van de PCP over de noodzaak van het bestuderen van de werken van Lenin. De analyse stond in 'O Militante', het theoretisch tijdschrift van de Communistische Partij van Portugal (PCP), nummer 305 maart/april 2010. Wij danken onze Belgische kameraden voor hun vertaling. Lenin werd 140 jaar geleden geboren. Zijn werken zijn ook nu nog van het grootste belang voor de praktijk en theorie van de strijd.
De 89e verjaardag van de PCP vindt plaats in een complexe en gevaarlijke situatie zowel op nationaal als op internationaal niveau, maar tezelfdertijd ook in een atmosfeer van revolutionaire en nieuwe mogelijkheden.
De PCP is ontstaan uit de arbeidersklasse en gevoed door de Oktoberrevolutie. Haar communistische identiteit is ze aan Lenin en het leninisme verschuldigd. Reden genoeg om Lenin te lezen en te bestuderen zonder daarbij te denken aan een illusoire en onmogelijke herhaling. Maar als een bron van inspiratie voor het volbrengen van de taken die vandaag op de schouders van de Portugese communisten rusten om de partij te versterken, om te slagen in haar strijd om een vaderlandslievende, linkse verandering te realiseren die nodig is voor het land in de huidige toestand.
Voor degenen die zich betrokken voelen bij het begrijpen van de samenleving en haar revolutionaire transformatie, is het lezen en bestuderen van Lenin altijd een bron van ontdekking en enthousiasme.
Lenins denken staat zo dicht bij het leven en spreekt een taal zo helder en scherp dat zijn teksten - boeken, pamfletten, brieven, telegrammen - die nochtans meer dan een eeuw geleden geschreven zijn, steeds opnieuw actueel zijn. Zijn teksten wapenen ons met argumenten door zijn analyses en ervaringen en zijn daardoor waardevolle lessen voor de strijd die wij vandaag voeren tegen het kapitaal in omstandigheden die weliswaar totaal anders zijn.
Daarom is het zo belangrijk tijd te maken om Lenin te lezen en te bestuderen. Het praktische werk eist bijzonder veel van de activist. Maar dat mag geen excuus zijn om de werken van de stichter van de eerste revolutionaire partij van een nieuw type en van de eerste staat van arbeiders en boeren niet te lezen en te bestuderen.
Natuurlijk is het niet alleen bij Lenin dat we nieuwe bronnen van energie voor strijdbaarheid en overtuiging van de superioriteit van het communistische project vinden. Die kwaliteiten moeten we, zeker in deze tijden van contrarevolutie en ideeënstrijd, meer dan ooit koesteren. Dat geldt ook voor de werken van Marx, Engels, Alvaro Cunhal en andere revolutionairen die de marxistische dialectiek en het materialisme meesterlijk beheersten. Ze gingen voorop in hun tijd waarbij ze helderder en verder zagen, waarbij ze de wegen van de toekomst onthulden en openden.
Maar we spreken hier over Lenin. We moeten zijn bijzondere heldere inzichten onderkennen, de actualiteit en zelfs de onmiddellijke bruikbaarheid van zijn werk waarin theorie en praktijk, conjuncturele interventies en revolutionair perspectief, vasthouden aan principes en tactische soepelheid, hand in hand gaan.
Zoals met alle reuzen van het revolutionaire gedachtegoed, is de theoretische erfenis van Lenin sterk verbonden met het leven, met de verdediging van de uitgebuitenen en onderdrukten, met praktijk van de klassenstrijd om die situatie te veranderen. De grote werken van Lenin: het beroemde 'Wat te doen?' (met als centraal thema het ontwerp van de revolutionaire partij van de werkende klasse) en 'Het imperialisme als hoogste stadium van het kapitalisme' (analyse van het monopolistische karakter van het kapitalisme en waarbij het aan het proletariaat vooruitzichten biedt op een duidelijke overwinning). En ook 'Een stap voorwaarts, twee stappen achterwaarts', 'Twee tactieken van de sociaaldemocratie in de democratische revolutie', 'Materialisme en empiriocriticisme', 'De linkse stroming, een kinderziekte van het communisme' tot 'Staat en Revolutie', zijn geschreven in het vuur van de strijd om een oplossing te bieden voor nieuwe problemen van de revolutie en de ideologische strijd.
Het beroemde beeld van Lenin in zijn hut aan de oever van het Razlivmeer toen hij 'Staat en Revolutie' aan het schrijven was, op de vooravond van de Oktoberrevolutie, is tekenend voor zijn manier van optreden tijdens de revolutie en voor de manier waarop hij de onverbrekelijke band tussen theorie en praktijk opvatte en beleefde.
Bij Lenin - en bij Alvaro Cunhal zoals blijkt uit de twee gepubliceerde delen van zijn "Uitgekozen Werken" - vinden we een aantal beroemde uitgangspunten van onze materialistische filosofie, zoals "het marxisme is geen dogma, maar een leidraad voor actie", "de praktijk is het criterium van de waarheid" en "zonder revolutionaire theorie geen revolutionaire beweging". Zij worden werkelijkheid een geheel in de revolutionaire activiteit. Dit is één van de redenen waarom zijn werk zo aantrekkelijk en inspirerend werkt, en vooral ook omdat de behandelde kwesties, hoewel in een gewijzigde vorm, verbazend actueel zijn wat betreft filosofie, politieke economie, theorie en praktijk van de socialistische revolutie.
Ondertussen zijn 140 jaar verstreken sinds de geboorte van Lenin en 86 jaar sinds zijn vroegtijdige dood in 1924, op een moment dat er nog veel mocht worden verwacht van deze intelligente man, van zijn onvermoeibare werkkracht en wijsheid als leider en communistisch staatsman.
Voortaan is het belangrijkste de ervaring die de arbeidersbeweging heeft opgedaan in haar strijd tegen het kapitalisme en bij de opbouw van een nieuwe maatschappij, een maatschappij waarvan Lenin en de bolsjewistische partij de basis hebben gelegd. Aangezien de periode waarin we nu leven vergelijkbaar is met die waarin Lenin leefde - het tijdperk ingehuldigd door de Oktoberrevolutie, van de overgang van kapitalisme naar socialisme - zijn de belangrijke vragen waarop de communisten van vandaag botsen fundamenteel dezelfde als toen, weliswaar verschillend van vorm.
Dit brengt ons terug bij het lezen en bestuderen van Lenin. Dat biedt niet alleen een verrijking vanuit historisch perspectief, maar is ook nuttig in termen van concrete praktische acties. Brandend actuele kwesties worden diepgaand behandeld in Lenins werk: de communistische partij en haar fundamentele kenmerken, de rol en de bondgenootschappen van de arbeidersklasse, de onverzettelijkheid in de strijd tegen het opportunisme van rechts en van 'links', het imperialisme en de essentie ervan, de kwestie van de staat en haar klassennatuur, de theorie van de revolutie, de dictatuur van het proletariaat en de overgang naar het socialisme, het internationalisme, het nationale vraagstuk, de strijd voor de vrede en vreedzame co-existentie.
Indien Lenin goed wordt begrepen en niet mechanisch wordt overgenomen, is hij een bron van inspiratie voor onze strijd van vandaag. Het gaat er hier uiteraard niet om Lenin te kunnen reciteren en te denken dat men in zijn geschriften, zoals in andere klassiekers van het marxisme-leninisme, een onmiddellijk antwoord zal vinden op de huidige problemen, maar wel om zijn werk te begrijpen en te assimileren.
De vastberaden strijd tegen de tegenstanders van Lenin en het marxisme-leninisme veronderstelt ook de afwijzing van de dogmatische interpretatie ervan. Kameraad Alvaro Cunhal schreef hierover:
"Een van de meest voorkomende aspecten van deze dogmatische benadering is de heiligverklaring van de teksten van het communisme, de vervanging van de analyse van situaties en gebeurtenissen door de systematische en verpletterende transcriptie van klassieke teksten die worden voorgesteld als antwoorden die alleen de concrete analyse van de concrete situatie kan aanreiken."[1]
De taken die de PCP zich oplegt zijn veeleisend, het werkritme intens. Het gaat niet alleen over de dwingende noodzaak om met klassenstrijd te reageren tegen de grootscheepse aanval van het kapitaal en de rechtse politici die hun eigen belangen dienen. Het gaat erom dat wij rondom ons de enorme mogelijkheden nagaan om de partij te versterken en hierop de aandacht te vestigen en hiervoor de noodzakelijke inzet van de activisten aan te wenden om: de partij uit te breiden, haar te versterken in de bedrijven en op de werkplaatsen, haar dieper onder de massa's te verankeren, haar financiële basis te versterken - een voorwaarde voor haar onafhankelijkheid - om meer arbeiders, vrouwen en jongeren te winnen voor de idealen en het emanciperende project van het communisme. Daarom hebben wij meer kaderleden nodig die verantwoordelijkheid nemen en het niveau verhogen van alle partijactivisten.
Een communist die de marxistische theorie beheerst, die een helder inzicht heeft in het historische proces, pakt zijn activiteiten beter aan, toont meer initiatief en creativiteit in het oplossen van de problemen die opduiken in de strijd, in de opbouw van de partij en haar relatie met de bevolking.
Voor iedereen die wil kennismaken met zijn werk of de fundamentele principes van het marxisme-leninisme vormen de gebundelde werken van Lenin 'Karl Marx en de historische ontwikkeling van het marxisme', uitgegeven door Avante! [2] een goed begin. Het boek biedt een prachtige en eenvoudige kennismaking met het marxisme. Zelf kennismaken met dit boek- en het anderen laten ontdekken - is de beste manier om hulde te brengen aan de onsterfelijke leider van de internationale communistische beweging ter gelegenheid van de 140e verjaardag van zijn geboorte.
Veel werken van Lenin zijn op bestelling bij de NCPN te verkrijgen. (zie Lenin 140 jaar)