Archief foto van Immigrante a Media Jornada
Patrick Larsen
In de aanloop naar de verkiezingen in Venezuela september van dit jaar bereidt de rechtse oppositie zich op verschillende fronten voor. Onder meer op het terrein van economische sabotage en door infiltratie van rechtse elementen in de Bolivariaanse beweging. Deze voorbereidingen van rechts hebben een radicaliserend effect op de linkse beweging.
Nieuwe ontwikkelingen in Venezuela laten zien dat de contrarevolutie zich opnieuw opmaakt om een lange strijd te voeren tegen de Bolivariaanse regering. Bovenop de diepe economische recessie zijn recent verschuivingen zichtbaar geworden in de verhoudingen in het politieke landschap, die een beslissende rol kunnen spelen in de voorbereidingen van de parlementaire verkiezingen in september.
Ongeveer drie weken geleden besloot Henri Falcón, gouverneur van de staat Lara, de gelederen van de PSUV (Verenigde Socialistische Partij van Venezuela) te verlaten, na een lange polemiek met Chávez. De president beschuldigde Falcón ervan dat hij teveel binding heeft met de bourgeoisie van Lara en als gouverneur de belangen van de arbeiders en jongeren van die staat niet goed behartigde. Falcón reageerde door de deur dicht te smijten en zich vervolgens aan te sluiten bij de PTT (Vaderland voor Allen), een kleine partij die de regering wel steunt maar zich niet heeft aangesloten bij de PSUV, toen deze in 2007 werd gevormd. De PTT heeft sindsdien vooral geprobeerd Chávez te dwarsbomen, door zich in te zetten voor 'verzoening' en 'dialoog' met de oppositie.
Falcón sprak demagogisch over de noodzaak van 'tolerantie'. "Een revolutionair moet bruggen bouwen, geen valkuilen graven of het volk het recht ontzeggen om zich aan te sluiten bij de politieke partij van hun keuze," zei hij [1]. Falcón probeert de kleinburgerij en de middenklasse te organiseren rond zijn oproep voor 'democratie' en 'vrijheid van politieke partijen' (een vreemde eis, omdat dat in Venezuela al realiteit is). Maar wat Falcón echt dwars zit zijn de recente verklaringen van Chávez, waarin hij hem ervan beschuldigt verbonden te zijn met de bourgeoisie.
Op 14 maart jongstleden, tijdens zijn wekelijkse 'Aló Presidente' show, ging Chávez in op de zaak Falcón. Hij sprak in zeer harde bewoordingen, niet alleen over de gouverneur van Lara maar ook over de Venezolaanse bourgeoisie als klasse: "Onze revolutie heeft geen plannen voor een overeenkomst met de bourgeoisie. Een overeenkomst of wat voor onderhandeling dan ook met de Venezolaanse bourgeoisie is onmogelijk. Er bestaat geen mogelijkheid voor een dergelijke overeenkomst en die zal er ook nooit komen. En degene die denkt dat die mogelijkheid wel bestaat zou onmiddellijk onze gelederen moeten verlaten.
Dat is de aanleiding voor de kwestie rond de gouverneur van Lara, waarover ik gisteren zo fel heb gesproken in Barquisimeto. Achter de schermen is een heleboel manipulatie gaande, waaraan de gouverneur en de PTT meewerken. Dit is betreurenswaardig maar wel een feit. "O nee hoor, wij steunen Chávez". Dat is een leugen. Het is de bourgeoisie die achter de manipulaties zit. Zien jullie niet dat de bourgeoisie applaudisseert voor de gouverneur van Lara? Waarom vallen ze hem niet aan? Omdat er achter de schermen deals worden gesloten." [2]
Dit is de kern van de zaak. Feit is dat de grote meerderheid van alle rechtse kranten euforisch reageerden toen Henri Falcón uit de PSUV stapte. Falcón en de PTT verzekeren iedereen ervan dat zij staan voor een 'Blauw Chavismo' (Chavismo Azul), dat 'toleranter' zou zijn dan de variant die door Chávez zelf wordt gepropageerd. Maar dat is niet meer dan een rookgordijn dat moet verhullen wat ze echt bedoelen, nl. dat ze hebben gebroken met Chávez en in werkelijkheid strijden voor een compleet ander programma: contrarevolutie met een democratisch masker.
In een recent interview in 'Últimas Noticias' [3] zei José Albornóz, algemeen secretaris van de PTT, dat het jammer is dat mensen als Ismael Garcia en zijn partij PODEMOS het revolutionaire kamp hebben verlaten, want ze zouden meer invloed kunnen uitoefenen van binnenuit. Hij denkt dat het slechts een betreurenswaardig misverstand is en een zaak van 'wilde, ongecontroleerde sentimenten' die PODEMOS ertoe hebben gebracht de revolutie te verraden in de aanloop naar het referendum over grondwetswijzigingen in 2007!
Dit is een zeer merkwaardige logica. De waarheid is dat Ismael Garcia en zijn PODEMOS-partij nooit revolutionairen waren, maar sociaaldemocraten die zich een tijd lang verbonden met de Chávez-coalitie, met als doel het tempo van de revolutie af te remmen. Maar zelfs de beperkte constitutionele verandering was voor hen teveel om te aanvaarden. Daarom besloten zij om zich aan te sluiten bij de oppositie, dat wil zeggen het open speelveld van de contrarevolutie, en een anticommunistische campagne te voeren om op te roepen om NEE te stemmen tijdens het referendum. Maar in de ogen van Albornóz was dit slechts een misverstand!
Wat Albornóz eigenlijk zegt is dat zijn partij hetzelfde probeert te doen als PODEMOS (en daarvóór de MAS): de revolutie afremmen en tot overeenstemming komen met de heersende klasse. Met andere woorden: hij vertegenwoordigt een vijfde colonne binnen de revolutionaire beweging. Veel gewone leden hebben dit ingezien. Meer dan 200 leden besloten de PTT te verlaten en hebben zich aangesloten bij de PSUV. Maar tegelijkertijd maakte Albornóz bekend dat 20.000 mensen zich hebben aangemeld als lid van de PTT na de overstap van Falcón naar deze partij. Er bestaat geen twijfel over dat deze 20.000 nieuwe leden behoren tot de klasse van de kleinburgerij en de bourgeoisie, die op zoek zijn naar een manier om van Chávez en de hele revolutie af te komen.
In de afgelopen jaren hebben we een lange rij voorbij zien komen van afvalligen, renegaten die de revolutie hebben verlaten: Ariàs Càrdenas (die zich in 2006 weer heeft 'aangesloten'), de MAS, Pablo Medina, Luís Miquelena, Baduel, Ismael Garcia en PODEMOS, en zo kunnen we nog even doorgaan. Maar deze keer is het waarschijnlijk dat Falcón er in zal slagen om grotere groepen vanuit de ontevreden middenklasse en bourgeoisie te organiseren, onder de vlag van 'Blauw Chavismo', 'tolerantie' en 'hereniging'.
Belangrijk in dit verband zijn de recente activiteiten van de oppositie gericht op sabotage en het aanwakkeren van onrust overal waar mogelijk. In januari organiseerde de oppositie demonstraties van studenten uit de middenklasse en stimuleerde geweld in de straten. Zogenaamd tegen de veronderstelde sluiting van RCTV (een televisiezender die tijdelijk uit de lucht werd gehaald door de private eigenaren zelf, omdat ze de Venezolaanse grondwettelijke regels niet respecteerden). Tijdens deze acties werd een chavista activist gedood in Mérida en raakten verscheidene studenten gewond in andere delen van het land.
Op 21 maart zagen we de 'zesendertiguursstaking' bij het vervoer in Caracas. In werkelijkheid was het een uitsluiting georganiseerd door de bazen, een 'bosses lockout', waarbij de eigenaren van private transportmiddelen besloten het verkeer lam te leggen, om arbeiders te beletten aan het werk te gaan. Maar de werkers georganiseerd in de Verenigde Transport Vakbond van Caracas, onder leiding van de voorzitter Richard Manbel, negeerde deze uitsluiting en de meeste buschauffeurs gingen toch aan het werk. Slechts 5 procent van de werkers sloot zich aan bij de staking [4] en de dienstverlening verliep dus min of meer normaal. Hierdoor faalde deze poging van de bazen volledig. Net als tijdens de 'bosses lockout' in december 2002, ook toen redde het handelen van de arbeidersklasse de situatie.
Een ander belangrijk onderdeel van de pogingen van de contrarevolutie om het land te destabiliseren zijn de voortdurende sabotage en speculaties in de voedselsector. Een recent onderzoek [5] laat zien dat de beschikbaarheid van een diversiteit aan voedingsproducten het laagst was in de maanden voorafgaand aan het Grondwet Referendum in december 2007, waardoor Chávez het referendum verloor met een minimaal verschil, terwijl de voedselschaarste op zijn hoogst was:
Dit was absoluut geen toeval. De kapitalisten in de voedselsector deden een opzettelijke en geslaagde poging om verwarring, demoralisatie en frustratie te veroorzaken onder de massa's die eerder voor Chávez hadden gestemd. Ze wisten dat ze niet in staat zouden zijn om de massa's te winnen voor het oppositiekamp, maar hun doel was hen te demoraliseren. Dat was precies wat er gebeurde: bijna drie miljoen mensen uit de Bolivariaanse basisbeweging gingen niet stemmen, waardoor de 'escuálidos' (anti-Chàvezbeweging) een nipte overwinning behaalde. Voedselschaarste in Venezuela is onderdeel van een beraamde en goed georganiseerde contrarevolutionaire campagne.
De mogelijkheid dat een dergelijk scenario zich herhaalt in de maanden voorafgaand aan de parlementsverkiezingen in september is duidelijk aanwezig, omdat de belangrijkste voedseldistributie en voedselmarkten nog steeds in handen van de kapitalisten zijn. Chávez probeert de Mercal voedselmarkten, die staatseigendom zijn, uit te breiden maar die uitbreiding is nog zeer beperkt en is slechts toegenomen tot 7 procent van de totale hoeveelheid beschikbaar voedsel [6]. Dit weegt niet op tegen het enorme verlies dat is veroorzaakt door hamsteren, speculatie en de grote inflatie in de gehele private voedselsector.
Het hoofdprobleem is tweeledig: de private voedselsector blijft vrijwel onaangetast (met kleine uitzonderingen als Éxito en Cargill) en er is geen monopolie op buitenlandse handel. Aan de andere kant blijft de omvang van de nationale voedselproductie erg klein en de landbouwhervormingen van 2001 hebben vrijwel geen effect van betekenis gehad voor de herverdeling van het land onder de arme boeren. Aan de boeren die wel een stuk land kregen werd in veel gevallen de beloofde lage lening geweigerd, waardoor zij hun land niet konden bewerken.
De logische conclusie is dat de private eigendom van de voedselproductie - verwerking en distributie - in directe tegenstelling is met de democratische wens van de meerderheid van de Venezolanen. De enige manier om dit probleem op te lossen (een probleem dat een dodelijke bedreiging vormt voor de revolutie) is het onteigenen van de voedselindustrie en in plaats daarvan democratische controle van de arbeiders, consumenten en landbouwcoöperaties in te stellen. Op die manier kunnen zij zorgen voor planning en organisatie in overeenstemming met de belangen van de meerderheid van de bevolking en een einde maken aan deze contrarevolutionaire en ondemocratische sabotage.
Gustavo Tarre Briceño, een van de vastberaden contrarevolutionairen en voormalig leider van de sociaal-christelijke COPEI partij, zei onlangs dat "de regering zo slecht was dat het daadwerkelijk mogelijk was [voor de oppositie] om de verkiezingen te winnen". Dit is natuurlijk een enorme overdrijving die alles op zijn kop zet. De regeringen in de Vierde Republiek waren wrede beschermers van het kapitaal en dienden om de uitbuiting van de grote meerderheid van de arbeiders en armen voort te kunnen zetten. Chávez was de eerste die daarmee brak. Maar het is waar dat vele reformisten en bureaucraten rond Chávez niet in staat zijn om de meest prangende problemen in Venezuela op te lossen, zoals elektriciteitstekorten, woningnood, voedselschaarste en onveiligheid. De belangrijkste reden daarvoor is dat ze niet durven te breken met kapitalisme en privé-eigendom.
In hetzelfde interview [7] legt Tarre Breceño de strategie van de oppositie uit. Hij stelt dat zelfs als het de oppositie niet lukt om een meerderheid in de Nationale Assemblée te behalen het "parlement zichzelf zal omvormen tot een centrum van nationaal debat" en dat op zichzelf "betekent al een kwalitatieve verandering". Hier zien we een schets van het perspectief van de contrarevolutie. Zelfs als het ze alleen maar lukt om bijvoorbeeld 40 procent van de zetels in het parlement te winnen zullen zij al deze parlementsleden inzetten om regeringsinitiatieven te blokkeren of te vertragen. Ze zullen deze legale vertegenwoordigers door het land laten reizen om de twijfelende massa's van de kleinburgerij en middenklasse te mobiliseren. Dit is het eerste deel van hun plan, waarvan het doel is om zich te ontdoen van Chávez en de revolutie te begraven.
Onder de Bolivariaanse massa's heerst grote bezorgdheid daarover, maar ook een diepgewortelde onvrede met de bureaucratie binnen de PSUV. Dit kwam naar voren in een interessant interview van een aantal maanden geleden met Alberto Müller Rojas, voormalig vicepresident van de PSUV, die zei dat "Chávez zich bevindt in een nest van schorpioenen" [8], doelend op de vele reformisten in de regering en de partij. In dezelfde 'Aló Presidente' uitzending waarin Chávez Falcón aanviel en verklaarde dat er geen sprake kan zijn van een overeenkomst met de heersende elite, benadrukte hij nogmaals dat er een einde moet komen aan de kapitalistische staat. En hij bekritiseerde degenen die 'markt-socialisme' propageren, de meest recente mantra van de reformisten binnen de Bolivariaanse beweging. Deze laatste ideeën sluiten aan bij de kritische stemming die is ontstaan binnen de gelederen van de PSUV.
Binnen deze context hebben de ideeën van het marxisme een enthousiast publiek. Onlangs heeft de Assemblée van Volksbewegingen in Caracas een voorstel aangenomen voor een programma voor de PSUV dat door de marxisten werd geïntroduceerd. Dit voorstel werd verspreid voor discussie onder alle gedelegeerden op het congres. Dezelfde ideeën werden enthousiast ontvangen tijdens bijeenkomsten van de Juventud Bicentenaria, het nieuwe front van revolutionaire jeugdorganisaties. Dit bevestigt dat de leden van de PSUV zullen blijven strijden om de partij te veranderen in een instrument dat het mogelijk maakt om de revolutie voor eens en voor altijd te vestigen.
bRON: http://www.marxist.com/venezuela-counter-revolution-throws-down-new-challenge.htm, Caracas, 25 maart 2010, vertaling J. Bernaven.