Anna Ioannatou
De krant 'Rizospastis' van de Griekse CP schotelde haar lezers onderstaand verbluffend actuele citaat voor.
"Overheidsschuld, dus de verkoop van de staat - het maakt niet uit of het om een despotische, constitutionele of republikeinse staat gaat - zet zijn stempel op het kapitalistische tijdperk. Het enige stuk zogenaamde nationale rijkdom, dat bij moderne volkeren inderdaad het hele volk toebehoort, is hun overheidsschuld. Vandaar dan ook heel consequent de moderne doctrine, dat hoe dieper een volk zich in de schulden steekt, des te rijker het wordt. Overheidskrediet wordt het credo van het kapitaal.(...)
De schuldeisers van de overheid geven in werkelijkheid niets, want het bedrag dat zij uitlenen wordt omgezet in makkelijk overdraagbare bekentenissen die in hun handen helemaal blijven functioneren alsof het om evenzoveel contant geld gaat.(...)
De met nationale titels voorziene grote banken waren van meet af aan gewoon vennootschappen van particuliere speculanten die aan de zijde van de regeringen stonden en die dankzij de privileges die zij kregen in staat waren de regeringen geld voor te schieten. Daarom is de accumulatie van overheidsschuld onfeilbaar af te meten aan de successieve stijging van de aandelen van deze banken, die zich sinds de oprichting van de Bank van Engeland (1694) volledig ontplooid hebben." (*)
In de loop van mei, zo wordt de Grieken verheugd meegedeeld, begint het geleende geld, waarover zo intensief onderhandeld was met de Europese Unie (EU) en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), 's lands kas binnen te stromen. In totaal 110 miljard euro, waarvan de EU 80 miljard leent en het IMF 30 miljard. Voor het eerst is het IMF betrokken bij een Europese schuldoperatie. En Griekenland is de gelukkige...
'Reddingsmechanisme', 'communautaire solidariteit', 'Europese hulp'. Dat zijn zo de termen waarmee de Griekse bevolking sinds de dramatische onthullingen over 's lands overheidsschulden doodgegooid wordt. Toen de Griekse overheid ooit voor 3 of 4 procent leende, schoten de schulden al de hoogte in. Laat staan met 5 procent voor driejarige obligaties of 6 procent voor die van vijf jaar of meer, zoals nu 'gul' besloten werd (dit werd gebracht als een prestatie na moeilijke onderhandelingen).
Wie gaat dit terugbetalen? Dat is niet moeilijk te raden: de bevolking en dat is nu van start gegaan met de recente krasse maatregelen, waartegen dan ook het protest groeit.
De 'communautaire solidariteit' ziet er voor Griekenland als volgt uit: terwijl de Europese Centrale Bank (ECB) aan bankiers leent tegen een rente van 1 procent, lenen ECB en EU de Griekse overheid tegen 5 procent, hetgeen betekent dat de bevolking vijfmaal zoveel moet terugbetalen als de bankiers.
Frankrijk, Duitsland en VS bezitten samen ongeveer zo'n 130 miljard van de Griekse overheidsschuld. De 5 procent rente voor driejarige obligaties is woeker verkleed als 'solidariteit', laat staan de 6 procent voor vijfjarige en tienjarige obligaties. Met dit rentepercentage overtreft Griekenland landen als het "in lompen gehulde" (term ontleend aan de Portugese pers)Portugal (4,32%), Spanje (3,89% - land met 20% werkloosheid), Engeland (3,96% - een land met een even hoge overheidsschuld als Griekenland), het 'failliete' Ierland (4,52%), de Tsjechische Republiek (4,12% met 5000 euro schuld per hoofd van de bevolking en een minimum salaris van 400 euro), Brazilië (4,90%, land van miljoenen in krotten en ongecontroleerde misdaad), Thailand (3,80%, paradijs van kinderprostitutie en armoede), Mianmar (4,12%, symbool van militaire overheersing en armoede) en ga zo maar door (gegevens ontleend aan de Financial Times).
Een rijke oligarchie int het geleende en nog te lenen geld (met of zonder 'communautair mechanisme') in de vorm van subsidies, toelages, leningen, 'gunstige regelingen', belastingontheffingen, steunbedragen en alle mogelijke stimulansen.
De Griekse bevolking betaalt voor de tekorten die uit deze vicieuze cirkel voortvloeien via directe en indirecte belastingen, loonsverlaging, besnoeiing van sociale uitkeringen, de afbraak van rechten in verzekering en arbeidsomstandigheden. De reactionaire krant 'To Vima' kwam op 29 april met de kop "Zuurstof van 120 miljard euro. Salarissen voor het executiepeleton". In alle rauwheid, gewoon waar.
En een op 28 april gedateerde tekst van een journalist van de centrumrechtse 'Kathimerini' plus de radio- en tv-zender 'Sky' (alles in handen van een grote reder) is al even onthullend: "Verkiezingen houden? We plegen geen zelfmoord. Dus wat blijft er nog over? Een regering met buitengewone volmachten, zoals die van Karamanlis in juli 1974 (toen dus de militaire dictatuur 'viel', A.I.) met alle partijen. Om het simpel te zeggen: het land bevindt zich in een noodsituatie zonder dictatuur, maar sommige grondwetsartikelen moeten "eruit" (...) "Betogingen zoals die van het PAME in Piraeus (bedoeld zijn de stakingen van de haven- en scheepswerkers, A.I.) moeten onmiddellijk via een snelrechtprocedure illegaal verklaard kunnen worden, het recht op staken moet beperkt worden, maar ook het recht op protest in gevoelige sectoren (...) In België is de regering een paar jaar geleden overgegaan tot het tijdelijk opschorten van zekere grondwetsbepalingen (...)"
En zo geschiedde. Toen de regering in het parlement de meerderheid had (alle partijen, behalve KKE en Synaspismos/Syriza) voor het wetsontwerp inzake de overheidsschuld, dat in wezen een akkoord is met IMF, Wereldbank en Eurozone, werd er even gauw een nieuw artikel (een amendement dat van kracht zal blijven!) aan de grondwet toegevoegd, waarin staat dat de minister mag ondertekenen zonder de goedkeuring door het parlement... Dat was ook de reden dat de KKE weigerde deel te nemen aan het gesprek tussen de partijleiders over deze kwestie na het debat. Het zou immers mosterd na de maaltijd zijn alleen om een schijn van democratie aan het geheel te geven.
Bovengenoemde 'To Vima' publiceerde bij monde van de hoofdredacteur een aanbeveling aan de communisten "het van kracht zijnde politieke regime te respecteren" en zich niet "buiten de grenzen van de legaliteit" te begeven, want wie nog leeft met het "spook van Lenin" zou wel eens in een tijdperk kunnen terechtkomen waar de "schaduw van de tsaar" heerst! Dit na de herhaaldelijke beweringen van de KKE de grondwet onder deze omstandigheden niet meer te kunnen respecteren. En dat terwijl sinds Griekenland's 'onafhankelijkheid' (1830) er reeksen van grondwetten geweest zijn. Grondwetten zijn nu eenmaal een weerspiegeling van de sociale, economische en politieke realiteit.
Heeft de bevolking nog een vinger in de pap? Wel gaan steeds meer mensen de straat op (op 5 mei 120.000 volgens de politie - volgens anderen veel meer - maar ook 1 mei werd door duizenden mensen meer 'gevierd' dan in de voorafgaande jaren en op 15 mei met een alleen door de KKE georganiseerde panhelleense betoging in Athene werd dit getal nog ver overtroffen). Het PAME met zijn radicalere voorstellen trekt veruit de meeste werknemers, terwijl zijn invloed in de bonden steeds groeit. De vraag is nog wanneer en in welke mate dit actief worden op straat en in bonden zich gaat omzetten in een zich politiek bewust worden. Het begin is er.
Volgens opiniepeilingen zakken de twee grote partijen die het land sinds 1974 geregeerd hebben en zit de KKE in de lift, maar deze ontwikkeling is nog altijd niet radicaal genoeg. Nog altijd leeft bij de meerderheid het idee dat verbeteringen binnen het bestaande stelsel 'afpersbaar' zijn met de traditionele methodes. Dus: staken en betogen. Een tijdperk van groeiende sociale onrust staat voor de deur en de oproep vanaf de Akropolis is veel meer dan slechts een aanmaning.
(*) Karl Marx, Das Kapital, deel I, p. 782-783, Dietz Verlag Berlin, 1989.