Redactie buitenland (*)
Het federale gerechtshof voor arbeid (BAG) heeft op woensdag 23 juni jl. een al decennia lang geldende jurisprudentie opgeheven en het afsluiten van meerdere cao's in één bedrijf principieel voor rechtmatig verklaard [1]. Na deze uitspraak van het BAG streeft een brede coalitie van christendemocraten, liberalen, sociaaldemocraten en 'Die Linke' naar een wettelijke beperking van het stakingsrecht.
Plaatsvervangend fractievoorzitter van de CDU, Michael Fuchs, verklaarde een dag na de uitspraak van het gerechtshof in de 'Frankfurter Rundschau' dat moet worden voorkomen dat door de BAG-uitspraak bedrijven verlamd raken. Er dreigt dat hiertegen "alleen nog maar zal worden gestaakt. Dat zou vreselijke economische gevolgen hebben." Als het in de grondwet vastgelegde grondrecht een wettelijke regeling in de weg staat, zou een wijziging van de grondwet niet uitgesloten moeten worden. "De uitspraak van het hof is niet gelukkig voor de vrede in de bedrijven", benadrukte de voorzitter van de zogenaamde werknemersgroep van de CDU in de bondsdag, Peter Weiss. Een laag stakingscijfer is altijd voordelig geweest voor Duitslands economische positie.
De liberalen van de FDP denken daar niet anders over: "De wetgever moet daar wat aan doen", eiste Heinrich Kolb, plaatsvervangend voorzitter van hun fractie in de bondsdag in de 'Financial Times Deutschland' (FTD). "Het kan niet dat we voortgaande stakingen zullen krijgen, omdat steeds een of andere bond staakt."
De noodzakelijke twee derde meerderheid voor een grondwetswijziging schijnt geen probleem te zijn: als men de toepassing van de rechterlijke uitspraak niet met een eenvoudige wetswijziging kan garanderen, "moet men de interpretatie van artikel 9 van onze grondwet, die de vrijheid van coalitie regelt, zo uitleggen dat we dit principe in Duitsland willen veiligstellen", laat SPD-voorzitter Sigmar Gabriel in de FTD weten.
Terwijl de 'Grünen' als enige in de bondsdag vertegenwoordigde partij terughoudend waren, trok 'Die Linke'-partij één lijn met het kabinet en de SPD. Partijvoorzitter Klaus Ernst had al direct na de uitspraak "van de politiek" geëist, "onmiddelijk" te reageren en het "gat in de wet" te dichten. Dat deed ook de fractievoorzitter van 'Die Linke' in het parlement van Thüringen, Bodo Ramelow: "De uitspraak van het BAG is een "overduidelijke hint naar de wetgever." "We eisen dat het gat in de cao-wetgeving onmiddellijk door de wetgever wordt gedicht", vond ook 'Die Linke'-fractievoorzitter in het parlement van Noordrijn-Westfalen, Wolfgang Zimmermann. De uitspraak zou het "schijnvakbonden mogelijk maken ten nadele van de meerderheid van de werknemers bedrijven te verlammen en het personeel te splitsen", verklaarde Zimmermann, zonder echter te verklaren hoe 'schijnvakbonden' bedrijven kunnen verlammen.
De IG Metall, de bond die sinds jaren in conflict staat met zogenaamde 'gele', ondernemersvriendelijke vakbonden, heeft een vostrekt tegenovergestelde opvatting over de nieuwe situatie: "De uitspraak van het BAG, zo staat in een verklaring, maakt het de werkgevers moeilijker om de algemene cao's te vervangen door 'speciale' dump-cao's". Dit "komt overeen met de vrijheid van onderhandelen en houdt voor de vakbeweging geen nadelen in."
(*) Jörn Boewe in 'Junge Welt', 25 juni 2010. Vertaling: Marcel de Jong.