Sinds 1992 organiseert de Belgische PVDA het Internationaal Communistisch Seminar (ICS) te Brussel. Daaraan nemen deel partijen en organisaties die het marxisme-leninisme en het proletarisch internationalisme verdedigen en zich verzetten tegen het revisionisme. In totaal hebben ongeveer 150 organisaties uit Afrika, Latijns-Amerika, Noord-Amerika, Azië en Europa deelgenomen aan deze seminars.
Van 14 t/m 16 mei jl. kwamen 41 communistische en arbeiderspartijen, waaronder de NCPN, uit 37 landen in Brussel bijeen om tijdens het 19e ICS te discussiëren over de verdieping van de kapitalistische systeemcrisis en het antwoord van de communistische partijen daarop. Het seminar werd afgesloten met een gemeenschappelijke verklaring die bestond uit een analyse van de crisis en een reeks daaruit afgeleide globale actiepunten voor de partijen. Voor het komende Seminar staat de concretisering van die actiepunten op de agenda.
De huidige crisis is, aldus deze slotverklaring, geen voorbijgaande conjuncturele recessie in het kapitalistische systeem, maar een algemene structurele crisis die haar oorsprong vindt in de productiesfeer. Als gevolg van de kapitalistische globalisering is ze vergeleken met de depressie van de jaren 1930 veel dieper en mondialer. Wereldwijd vergroot ze de kloof tussen arm en rijk. Met name de ontwikkelingslanden worden zwaar getroffen door de instortende vraag naar hun grondstoffen en landbouwproducten. De kapitalistische recepten om de daling van de winsten te keren zijn bekend: verlaging van de lonen en verhoging van de werkloosheid door herstructureringen en ontslagen. Met name jongeren en vrouwen zijn hiervan het slachtoffer.
Een groot verschil met de financiële ineenstorting van 1929 is de huidige directe en massieve staatsinterventie. Regeringen hebben bedragen van duizenden miljarden dollars overgeheveld naar banken en bedrijven, met als onvermijdelijk gevolg gigantische overheidstekorten en staatsschulden die in Europa inmiddels geleid hebben tot het Griekse probleem en een aanval op de euro. Onder invloed van de objectieve behoeften van de kapitalistische monopolies bleken liberale 'principiële' tegenstanders van overheidsingrijpen plotseling veranderd in fervente voorstanders. Marx en Engels hebben hun gelijk weer eens bewezen: het werkelijke machtscentrum in de burgerlijke staten ligt bij de grote monopolies.
Ook deze kapitalistische crisis is een overproductiecrisis die het gevolg is van een stijging van de productiecapaciteit aan de ene kant en een relatieve daling van de koopkracht van de bevolking aan de andere kant. De hoofdoorzaak ligt in de tegenstelling tussen het sociale karakter van de productie en de private toe-eigening ervan als gevolg van het privé-eigendom van de productiemiddelen. Voor het kapitaal ligt de uitweg uit de crisis in de massieve vernietiging van productiemiddelen en de verhevigde uitbuiting van de factor arbeid. Het keynesiaanse recept van staatsinterventies zoals dat in de jaren 1930 werd toegepast, is momenteel als gevolg van de crisis in de overheidsfinanciën nauwelijks bruikbaar. Het was overigens niet de 'new deal' die een einde maakte aan de crisis van de jaren dertig, maar de oorlogsproductie en de Tweede Wereldoorlog.
De crisis verscherpt niet alleen de tegenstellingen tussen de belangrijkste centra van het westerse en Japanse imperialisme aan de ene kant en de opkomende machten zoals China, Rusland, Brazilië, India en Zuid-Afrika aan de andere kant, maar ook die tussen de imperialistische grootmachten onderling en versnelt zo de langetermijnveranderingen in de samenhang binnen het internationale imperialistische systeem.
De imperialistische machten zijn in een hevige strijd gewikkeld over de herverdeling van de wereld, hun transnationale ondernemingen trachten met behulp van IMF, WTO, VS en EU hun invloedssfeer uit te breiden en beslag te leggen op grondstoffen- en energievoorraden. Wereldwijd versterkt de crisis de militarisering: oorlogsdreigingen nemen toe in het Midden-Oosten, Latijns-Amerika en Afrika. Om de imperialistische belangen te beschermen breidt de NAVO onder het mom van de 'strijd tegen het internationale terrorisme' haar interventiegebied steeds verder uit over de wereld.
Binnen de Europese Unie heeft de crisis de kloof vergroot tussen de sterkere landen in het noorden en de zwakkere in Zuid- en Oost-Europa. Duitsland is na lang aarzelen akkoord gegaan met de oprichting van een stabilisatiefonds ter ondersteuning van de verzwakte eurolanden, en kwam hiermee tegemoet aan de gemeenschappelijke belangen van de Europese monopolies. Als tegenprestatie eist de Duitse regering dat alle mogelijkheden van het Verdrag van Lissabon benut worden voor een hard antisociaal beleid in de gehele EU: meer discipline voor de lidstaten en bezuinigingsmaatregelen voor de arbeiders. Momenteel fungeert Griekenland als het arbeidersvijandige laboratorium van de EU om deze maatregelen uit te testen.
Geconfronteerd met het toenemende verzet van de werkende massa's ontwikkelt de EU haar plannen voor repressie en controle. Om de dictatuur van de monopolies op te leggen nemen de bourgeoisregimes steeds meer antidemocratische maatregelen, terwijl racisme en nationalisme om zich heen grijpen. De diepte van de huidige algemene crisis dompelt de grote meerderheid van de wereldbevolking in een steeds grotere ellende waarvoor slechts één levensvatbaar alternatief bestaat: de socialistische maatschappij. Het kapitalistische systeem kan niet opgelapt worden middels enkele hervormingen, schijnregulering of een paar nieuwe sociaaldemocratische accenten. De fundamenten ervan moeten door een radicale omwenteling op hun kop gezet worden: socialisatie van productiemiddelen en planning van productie en distributie.
Het proletariaat en de volkeren van de wereld maken zich op om op allerlei manieren strijd te voeren in antwoord op de verslechterende omstandigheden als gevolg van de mondiale economische en financiële crisis en van de escalatie van de imperialistische plundering en agressie-oorlogen. In de imperialistische landen voert de monopoliebourgeoisie een heftige klassenstrijd tegen het proletariaat en dwingt hem om terug te vechten. De volkeren in de onderdrukte landen leveren verzet tegen de imperialistische machten en hun lokale marionetten.
De progressieve regeringen van Venezuela, Bolivia, Ecuador en andere Latijns-Amerikaanse landen gaan de uitdaging aan om te bewijzen dat hun anti-imperialistische politiek en regionale samenwerking een sociaal surplus blijft opleveren, zelfs in deze periode van crisis.
De huidige mondiale situatie biedt de communistische partijen gunstige objectieve omstandigheden en mogelijkheden om de zaak van het proletariaat en de andere zwoegende massa's verder te brengen in hun strijd voor een betere wereld, vrij van onderdrukking en uitbuiting. Er vinden talrijke initiatieven en acties plaats. Een eerste discussie over effectieve acties en gezamenlijk optreden vond tijdens dit Seminar plaats. Een nadere uitwerking staat voor het volgende op de agenda.
Bron: www.icsbrussels.org
Bewerking: Louis Wilms