Wil van der Klift
Marxisten kenden de samenhang al: juist in tijden van diepe crisissen zijn er veel verliezers, maar ook grote winnaars. De verliezers zijn te vinden onder de werkenden, uitkeringsgerechtigden, kleine aandeelhouders en kleine ondernemers. De winnaars onder de grote speculanten, de grote aandeelhouders en de grote industriëlen en bankiers: de eigenaars en topmanagers. De tweedeling in de maatschappij groeit en daarmee het verzet tegen het systeem dat een paar grote winnaars oplevert en heel veel verliezers die de winsten en rendementen van die paar hebzuchtige asociale egoïsten moeten opbrengen.
Volgens zakenbank Merrill Lynch en consultant Capgemini blijken de meeste rijke Nederlanders baat te hebben bij de economische crisis. Het aantal Nederlandse miljonairs is nooit zo hoog geweest als in het crisisjaar 2009. In dat jaar van de historisch grote krimp van 4 procent, waarin de werkloosheid met 4 procent groeide, steeg het aantal miljonairs met 15 procent naar 121.700 personen. Het hoogste aantal ooit, zelfs meer dan voor de crisis begon. Hun gezamenlijke vermogen groeide nog harder. Alles wat de miljonairs in 2008 door de crisis aan vermogen zijn kwijtgeraakt is in 2009 vrijwel volledig terugverdiend. De verdeling van de rijkdom is heel erg scheef. De rijkste 10 procent van de huishoudens bezit bijna 60 procent van de totale rijkdom van de Nederlandse burgers. De armste 10 procent heeft geen vermogen, maar een schuld van 5000 euro per huishouden.
In bijna alle landen zijn er meer miljonairs bijgekomen. Het aantal miljonairs nam wereldwijd toe van 8,6 miljoen in 2008 naar 10 miljoen in 2009. Daarbinnen steeg het aantal rijken met vermogens van meer dan 30 miljoen dollar. Onder een miljonair verstaan de zakenbank en consultant iemand die minstens 1 miljoen dollar (ruim 800 duizend euro) vrij beschikbaar heeft om bijvoorbeeld mee te beleggen.
De rijken worden beschermd door hun politieke vazallen, hebben een leger van lobbyisten in dienst, weten - met behulp van goedbetaalde juristen en financiële specialisten - de weg in het financiële wereldje en zijn er als de kippen bij om hun geld in renderende aandelen te beleggen of via sluipwegen te onttrekken aan de belastingen. Zij maakten goed gebruik van de fors gestegen beurskoersen sinds maart 2009. Zo slaagden zij er bijvoorbeeld in goede rendementen in Azië te halen.
De miljonairs van dat continent hebben Europa gepasseerd als het gaat om het vermogen dat ze samen bezitten. De 3 miljoen Aziatische miljonairs hebben 9.700 miljard dollar, de 3 miljoen Europese hebben 9.500 miljard dollar. Alle 10 miljoen miljonairs in de wereld hebben samen 39.000 miljard dollar aan vermogen - ruim 31.000 miljard euro. De VS blijven het land met relatief de meeste miljonairs. Er zijn daar 2,9 miljoen miljonairs een stijging van 16,5 procent in vergelijking met 2008.
Aan de andere kant van de winst- en verliesrekening stond een afname van de werkgelegenheid in Nederland - in vergelijking met het eerste kwartaal een jaar geleden - met 156.000 banen, een daling van 2 procent. Deze tendens zet nog door. Bij ABN Amro bijvoorbeeld staan 1000 banen op de tocht en bij TNT tussen de 11.000 en 23.000. Van de ruim vier miljoen huishoudens met een eigen woning hebben er 3,3 miljoen een hypotheek. In de helft van de gevallen is de hypotheek meer dan 155.000 euro. Bij elkaar een schuld van ruim 600 mrd euro, hoger dan het bruto nationaal product. Steeds meer mensen komen nog maar met moeite rond. Het afgelopen jaar had één op de zes mensen (zo'n 20%) in de EU betalingsproblemen met rekeningen en kredieten. Ongeveer drie van de tien Europeanen gaf aan dat het de afgelopen zes maanden moeilijker was geworden om de kosten van gezondheidszorg, kinderopvang of langdurige zorg te dragen. En dat terwijl in Nederland de aanval op de bevolking nog in alle hevigheid moet beginnen. Er worden draconische ingrepen in het zorgpakket voorspeld. De eigen bijdrage aan zorg gaat volgens het demissionaire kabinet in 2011 drastisch stijgen. Eén op de vijf mensen maakt zich ernstige zorgen dat zijn pensioen ontoerijkend zal zijn. Armoede wordt een steeds groter probleem voor de meeste mensen. Een relatief klein aantal gaat er met enorme winsten vandoor. De oplossing is simpel:
Laat de rijken de crisis betalen. Zij hebben geld genoeg.