Klimaat en sociale rechtvaardigheid

In naam van Klimaat en Sociale Rechtvaardigheid. Op zondag 10 oktober 2010, de wereldwijde actiedag voor het klimaat, verzamelden zich voor het Centraal Station van Antwerpen een 40-tal fietsers voor een manifestatie van vele kilometers langs de petrochemie in de Antwerpse haven. Er vinden verschillende stops plaats, aan het Noordkasteel waar we verbroederen met de actiegroep Ademloos, bij een panorama over de Schelde, bij de Total-raffinaderij waar we luisteren naar de vakbondsman van het grote bedrijf BASF, bij Bayer-Noord waar de E.ON haar steenkoolcentrale gepland had. We sloten af in het pittoreske Lillo-Fort met een optreden van zanger Alois. De eis van de beweging 'Klimaat en Sociale Rechtvaardigheid' is dat er nu genvesteerd moet worden in hernieuwbare energie. De klimaatbeweging vraagt een drastische daling van de CO2-emissie. (zie verder www.ncpn.nl onder rubriek 'Klimaat en sociale rechtvaardigheid'). Ook in Nederland aan de slag? Neem contact op met Wiebe Eekman: Wiebe.eekman@telenet.be.

Zondag 10 oktober was het wereldwijde actiedag voor het klimaat.

Hoe ernstig is het klimaatprobleem?

Op de symbolische datum van zondag 10 oktober 2010 (10-10-10) werden wereldwijd meer dan 7000 initiatieven genomen om 'iets' te doen voor het klimaat. Heel wat daarvan zijn braaf en naïef. Enkele heel serieus en naar de kern van de zaak. Het toont dat het probleem steeds meer onderkend wordt. [*]

Wie vandaag het klimaatprobleem nog probeert te ontkennen voert een misplaatst achterhoedegevecht. Van de vele milieuproblemen die de hedendaagse kapitalistische landen kennen is het klimaatprobleem wel het meest zorgwekkend. De meesten onder jullie kennen wel de uitleg: koolstof die gedurende 530 miljoen jaar in de bodem werd omgezet in steenkool, olie en aardgas, werd in 200 jaar tijd vrijgemaakt door verbranding voor energieopwekking. Dat geeft hopen bijkomende CO2 van fossiele oorsprong in de atmosfeer, wat leidt tot het beruchte broeikaseffect. Sinds het uitkomen van het 'vierde rapport van het IPCC' in 2007 is het broeikasfenomeen géén hypothese meer maar een wetenschappelijk bewezen feit.

De verhoging van de gemiddelde temperatuur op de wereldbol vertaalt zich in een toenemende grilligheid van het weer die iedereen zelf kan opmerken: meer droogtes en hitte op de ene plaats en tegelijk meer of heviger orkanen, stormen en overstromingen elders. De recente hitte in Rusland en de overstromingen in Pakistan en China hebben wel degelijk een onderling verband. De verhoging van de gemiddelde temperatuur geeft impulsen aan allerlei natuurlijke fenomenen die de klimaatontaarding lokaal nog doet versnellen, zoals: het ontdooien van de permafrost met ontsnapping van methaangas, het verminderen van de kracht en het temperende effect van de Golfstroom, het verdrogen van het Amazonewoud en het Australische regenwoud, het opdrogen en gemakkelijker in brand vliegen van veenlandschappen en bossen, ...

De verhoging van de gemiddelde temperatuur leidt tot het abnormaal smelten van de ijskappen en gletsjers in de wereld, waardoor de waterbevoorrading en de landbouw van hele landen nu al in het gedrang komen. De klimaatontaarding verergert overal ter wereld de problemen van honger en armoede. Vandaag zijn er al miljoenen klimaatvluchtelingen, meer dan er oorlogsvluchtelingen zijn.

De klimaatontaarding is echter nog veel meer dan enkel een verhoging van de gemiddelde temperatuur op de wereldbol. De klimaatontaarding is vooral ook een verstoren van de dynamische kringlopen in de natuur. De natuur is een complex geheel van dynamische evenwichten tussen opbouw en afbraak. We kennen dat als de kringlopen: de kringloop van het water, de kringloop van de koolstof, de kringloop van stikstof of zuurstof. De kringloop van koolstof is de bron van alle leven op aarde. Alle leven, plant of dier, bestaat uit koolstofverbindingen. Door die 'dynamische evenwichten' heeft de natuur een zeker zelfregulerend effect. Ze heeft een beperkte buffercapaciteit tegen verstoring, wat je vooral fysisch-scheikundig moet zien. Komt er meer koolstof in de lucht, dan wordt hij geabsorbeerd door de oceanen. Maar dat is beperkt. Als het te veel is dan verzuren de oceanen en sterft al het leven erin af. De natuur heeft ook een beperkt actief regeneratievermogen, wat je vooral fysisch-biologisch moet zien. Plantengroei neemt weer koolstof op uit de atmosfeer.

Hoe sterk die draagkracht is van de natuur om zichzelf te herstellen kan tegenwoordig gemeten worden en wordt uitgedrukt in hectaren. Men noemt dat de 'ecologische voetafdruk'. Je kunt dat ook omrekenen in dagen tijd die de natuur nodig heeft om te herstellen wat onze industriële activiteit verstoord heeft. Wat merken we? Vanaf 1987 wordt er wereldwijd in één jaar meer verbruikt dan de natuur in één jaar kan herstellen. We putten de natuur op de wereldbol dus uit. In 1987 viel deze zogenaamde 'overshoot day' op 19 december en dat werd elk jaar vroeger en erger dus. Dit jaar viel overshoot day op 21 augustus 2010!

Het lijkt evident dat, ongeacht welke samenleving, die maximale draagkracht van de natuur niet mag overschrijden, want dan zagen we de tak af waarop we zitten. Daar ligt het probleem in de westerse kapitalistische samenleving. Alle grote multinationals hebben de pretentie 'milieuvriendelijk' en 'duurzaam' te zijn. Maar in hun ronkende verklaringen steekt een addertje onder het gras: eerst en vooral de aandeelhouders tevreden stellen met royale dividenden.

Neem bijvoorbeeld de energiegigant "E.ON". Die bouwt een nieuwe steenkoolcentrale in de Rotterdamse haven. En zij plande ook in de Antwerpse haven een enorme nieuwe steenkoolcentrale. Alom protest want alle vooruitgang in emissiereductie in België en vermindering van schadelijk fijn stof in Antwerpen zou in één klap tenietgedaan worden. Het eigen milieueffectrapport van E.ON gaf duidelijk aan dat een moderne gascentrale beter zou scoren en dat windmolens ook nog een alternatief konden zijn.

E.ON verweerde zich met "de Europese liberalisering houdt een vrijheid van productiekeuze in, met inbegrip van de keuze van de brandstof". Dus steenkool, want dat is meer rendabel, ook al stoot dat twee keer zoveel CO2 uit als een gascentrale van hetzelfde kaliber. In Antwerpen volgde de provinciale overheid het protest en weigerde voorlopig een vergunning aan E.ON. In Nederland maakt de overheid zich medeplichtig aan schuldig verzuim door te stellen dat het argument van teveel CO2-uitstoot niet mag worden gebruikt. Blijkbaar zullen we nog veel werk moeten verzetten om een sterke en linkse klimaatbeweging op te bouwen in Nederland.
[*] zie voor details over deze dag http://www.350.org.