Martin Hardenbol (*)
De echte macht in Europa ligt niet bij de Europarlementariërs of de niet-gekozen commissarissen, maar bij de ondernemingen. Tegenwoordig zie je zelden José Manuel Barroso zonder een grijns op zijn gezicht. De voorzitter van de Europese Commissie lijkt één van de gelukkigste personen in de internationale politiek. De keuze van de bescheiden Belg Herman van Rompuy als eerste president van de EU maakt dat Barroso zich kan blijven gedragen als de machtigste man in Brussel.
Catherine Ashton is de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken van de EU. Eerder was ze Europees Commissaris voor Handel waar ze zich inzette voor een agressief programma van handelsliberalisatie, opgezet door haar voorganger Peter Mandelson. Dit betekende het onder druk zetten van arme landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika om hun markt totaal te openen voor Europese goederen en bedrijven op een manier die weinig respect en solidariteit toont voor de kleinschalige boeren en arbeiders.
Ashton was bijzonder onvermurwbaar over de noodzaak van het schrappen van 'technische barrières' met betrekking tot handel. Met deze 'barrières' bedoelt men meestal sociale en milieuwetten die multinationals als een te grote last beschouwen. En Benita Ferrero-Waldner, Europees commissaris voor Buitenlandse Betrekkingen, promoot nauwere banden met Israël, ongeacht de misdadige onderdrukking van de Palestijnse burgers.
In grote mate zullen de hoorzittingen in het Europees Parlement, die het nieuwe team van Barroso verplicht is om te ondergaan, niet meer dan een lege schertsvertoning zijn. De echte macht in Europa ligt niet bij de Europarlementariërs of de niet-gekozen commissarissen, maar bij de ondernemingen: Als je de beleidsdocumenten van BusinessEurope, de Europese koepelorganisatie van nationale ondernemersverenigingen, vergelijkt met de verklaringen van de Europese Commissie over dezelfde onderwerpen dan is er geen substantieel verschil te vinden en volgt de Commissie meestal de aanbevelingen van banken en bedrijfsleven.
Onlangs bracht Barroso een 'raadplegingdocument' uit om de discussie over de EU-doelen voor de komende tien jaar te starten. De twee belangrijkste punten zijn: de kenniseconomie verbeteren; en ervoor zorgen dat de arbeidsmarkt flexibeler wordt. Niet toevallig drong Jürgen Thumann, de president van BusinessEurope, er in een speech eerder deze maand bij de EU op aan precies dezelfde twee punten als prioriteit te beschouwen.
Zowel Barroso als Thumann willen lagere lonen (niet voor henzelf, natuurlijk) en maatregelen om de invloed van vakbonden in te tomen. Als eerste hervormingen, oftewel inkrimpen van de arbeidsvoorwaarden, om Europa meer concurrerend te maken en als tweede wordt erop gewezen dat het noodzakelijk is om de druk op de lonen te behouden en te verhogen om zo de export te stimuleren. Ondanks hun pogingen het tegendeel te bewijzen, lijkt het er sterk op dat ze de wens hebben zo snel mogelijk het proces te starten om de Europese welvaartsstaten verder af te breken om zo miljoenen mannen, vrouwen, jongeren en kinderen te veroordelen tot grotere ontberingen. De Europese Commissie riep kortgeleden EU-regeringen op te bezuinigen op overheidsuitgaven, waarmee duidelijk wordt dat dit punt ook op haar agenda staat.
Vanzelfsprekend zal Barroso ons willen doen geloven dat hem milieu en sociale kwesties nauw aan het hart liggen. Maar laat je niet voor de gek houden, want dit is precies wat je kan verwachten van een acteur die een script voorleest, geschreven door de kopstukken van industrie en banken.
(*) Bron: http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2009/nov/27/europe-industry