Zaal van VN Veiligheidsraad (Foto: Dano/Flickr/cc/by).
Elisseos Vagenas *
Het strijken van de rode vlag op het Kremlin in december 1991 markeerde een van de meest tragische gebeurtenissen in de moderne geschiedenis. Het contrarevolutionaire proces in de Sovjet-Unie, de omverwerping van het socialisme en de herinvoering van het kapitalisme werden ermee voltooid. (deel 4)
De KKE waarschuwde er destijds al voor dat de bevolkingen hierdoor beroofd werden van de fundamentele steun in hun strijd voor vrede en sociale vooruitgang die de USSR bood. Het leven bevestigde wat communisten al zeiden. Zij verwierpen de voorspellingen van alle andere partijen (rechtse, sociaaldemocratische en 'hervormde' voormalige communistische) die in de contrarevolutie een 'positieve evolutie' en een 'weg naar vrede en welvaart' zagen.
De Verenigde Naties werden opgericht in 1945. De organisatie vormde een afspiegeling van de nieuwe realiteit en de nieuwe machtsverhoudingen waarin de positie van de USSR opgewaardeerd was als gevolg van haar beslissende rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tegelijkertijd nam de oorlogsdreiging nieuwe vormen aan door de verschijning van kernwapens.
In 1944 zette Stalin zijn standpunt uiteen: "Los van de volledige ontwapening van de agressors is er maar een middel om ons doel te bereiken: de oprichting van een bijzondere organisatie die bestaat uit vertegenwoordigers van vredelievende landen die de vrede verdedigen en de veiligheid handhaven. Aan het uitvoerend orgaan van deze organisatie moet het vereiste minumum aan strijdkrachten toegewezen worden om agressie te vermijden. Deze organisatie moet ertoe verplicht worden om haar strijdkrachten indien noodzakelijk zonder uitstel in te zetten, om agressie te vermijden, een halt toe te roepen en om de schuldigen aan agressie te straffen. (...)
Kunnen we verwachten dat de activiteiten van deze wereldwijde organisatie afdoende effectief zijn? Ze zullen effectief zijn als de grote machten die het in de strijd tegen Hitler het zwaarst te verduren kregen blijven optreden in een geest van eensgezindheid en overeenstemming. Ze zullen niet effectief zijn als deze wezenlijke voorwaarde geschonden wordt." [24]
Deze verklaring werd afgelegd in een historische periode die gekenmerkt werd door de plotselinge wedloop in de productie van nucleaire wapens. Zoals we nu weten hadden de Verenigde Staten een voorsprong. In 1945 zetten de VS kernwapens in tegen Japan. Het werkelijke doel hiervan was om de Sovjet-Unie angst in te boezemen. De Sovjet-Unie kreeg pas in 1949 de beschikking over kernwapens waarmee ze het zogenaamde 'nucleair evenwicht' bereikte dat een afschrikkende werking had tegen nieuwe imperialistische agressie.
Dankzij een oorlog met conventionele wapens bleek al snel dat het karakter van de VN niet verschilde van dat van de Volkerenbond. Vóór 1955 gebruikten de imperialistische machten de VN voor onder meer hun plannen tegen de Volksrepubliek China tijdens de Koreaanse Oorlog (1950). Ook streefde men ernaar het vetorecht van de Sovjet-Unie in de VN-Veiligheidsraad af te nemen en verwierp men de Russische voorstellen over ontwapening.
De leider van de USSR veroordeelde de imperialistische interventies inChina en Korea en maakte de volgende analyse van de VN-resoluties:
"Ik beschouw het gebruik van de VN tegen de Volksrepubliek China en Korea als een schandalig besluit.
Men moet wel hetgeen nog resteerde van zijn geweten volkomen verloren hebben om vol te houden dat de Verenigde Staten van Amerika, die Chinees grondgebied en het eiland Taiwan gestolen hebben en die de Chinese grens met Korea aanvallen, in het defensief gedrongen zijn; en om anderzijds te verklaren dat de Volksrepubliek China die haar grenzen verdedigt en het gestolen Taiwan probeert te herwinnen de agressor is.
De Verenigde Naties, die in het leven geroepen werden als bastion voor de vredeshandhaving, is omgevormd tot een oorlogsinstrument, een middel om een nieuwe wereldoorlog te ontketenen. De agressieve kern van de VN heeft een agressief pact gesloten met tien NAVO-landen (de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Canada, Nederland, Luxemburg, Denemarken, Noorwegen, IJsland) en met twintig Latijns-Amerikaanse landen (Argentinië, Brazilië, Bolivia, Chili, Columbia, Costa Rica, Cuba, de Dominicaaanse Republiek, Equador, El Salvador, Guatemala, Haïti, Honduras, Mexico, Nicaragua, Panama, Paraguay, Peru, Uruguay, Venezuela). Vertegenwoordigers van deze landen nemen nu beslissingen over oorlog en vrede in de Verenigde Naties. Het zijn deze landen die binnen de Verenigde Naties het schandalige besluit hebben genomen over de agressie van de Volksrepubliek China. (...)
Zo werd de VN omgevormd van een organisatie van naties met gelijke rechten tot een instrument van oorlog en agressie. In werkelijkheid zijn de Verenigde Naties niet zozeer een wereldorganisatie, maar een organisatie voor de Amerikanen die de Amerikaanse agressie acceptabel acht. Niet alleen de Verenigde Staten en Canada willen een nieuwe oorlog ontketenen, ook de twintig Latijns-Amerikaanse landen begeven zich op het oorlogspad. Hun landeigenaren en zakenmannen verlangen naar een nieuwe oorlog ergens in Europa of Azië zodat ze hun goederen tegen lage prijzen kunnen slijten en zodoende miljoenen kunnen verdienen aan deze bloedige onderneming. Het is voor niemand een geheim dat de vertegenwoordigers van de twintig Latijns-Amerikaanse landen de ferventste supporters en het vrijwilligersleger van de VS binnen de Verenigde Naties vormen. Op deze manier treden de Verenigde Naties in de roemloze voetsporen van de Volkerenbond. De VN begraven hun eigen morele autoriteit en veroordelen zichzelf tot de ondergang." (25)
In hetzelfde interview in de Pravda verwoordt Stalin de aard van de strijd voor de vrede als volgt: "Waar zal deze volledige strijd tussen de agressieve en de vredelievende landen eindigen? De vrede zal bestendigd en verstevigd worden als de bevolkingen de vredeshandhaving in eigen handen nemen en haar tot het uiterste verdedigen. Oorlog zou onvermijdelijk kunnen zijn als de oorlogshitsers erin slagen om de massa's met hun leugens in de val te lokken en hen door hun bedrog mee te slepen in een nieuwe oorlog.
Daarom is een groots opgezette vredescampagne om de misdadige intriges van de oorlogshitsers te onthullen van het allergrootste belang. Wat de SovjetUnie betreft, wij zullen een beleid blijven uitvoeren dat oorlogen voorkomt en de vrede bevordert." (26)
De socialistische wederopbouw van de USSR, ondanks de enorme (menselijke en materiële) verwoesting die de Tweede Wereldoorlog teweegbracht, en de versterking van de USSR in combinatie met de aanwezigheid van andere socialistische landen waren krachtige factoren die de machtsverhoudingen beinvloed hebben en die ook gevolgen hadden voor de Verenigde Naties.
Als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad heeft de USSR 120 keer gebruikgemaakt van haar vetorecht (waarvan 79 keer in de eerste tien jaar). De VS hebben hun vetorecht tot dusver 76 maal gebruikt. (27)
Dankzij de aanwezigheid van de Sovjet-Unie, andere socialistische landen (na 1955) en een aantal Aziatische en Afrikaanse landen hebben de VN een reeks belangrijke positieve resoluties aangenomen tegen de imperialistische plannen en machten. Zo werd de Amerikaanse actie tegen Cuba veroordeeld (1960-1962) en werden er resoluties aangenomen met betrekking tot het Midden-Oosten en de kwestie Cyprus.
Een hele reeks van overeenkomsten en verdragen, resoluties over ontwapening, over een verbod op kernproeven, bacteriologische wapens en oorlogsvoering in de ruimte werd aangenomen dankzij de druk die uitgeoefend werd door de USSR.
Desalniettemin veranderde de aard van het imperialisme niet! Het internationale recht en haar resoluties waren het resultaat van de wereldwijde machtsverhoudingen die de imperialisten noopten tot kunstgrepen en tot het doen van concessies. Hun plannen voor imperialistische interventies gaven zij echter nooit op, zoals blijkt uit de vele staatsgrepen en de wapenwedloop. Ondanks de tegenwerking van de USSR gebruikten de imperialistische machten VN-troepen voor hun reactionaire plannen, net zoals zij dat eerder in Congo deden (1960-1963). (28)
Na verloop van tijd, met name na de vestiging van nieuwe staten in de vijftiger en zestiger jaren in Azië, Afrika en het Midden-Oosten toen de koloniale banden werden doorgesneden, werden de verhoudingen van deze nieuwe landen op economisch, militair en politiek terrein met de USSR versterkt. De balans in de internationale machtsverhoudingen werd destijds echter overgewaardeerd ten gunste van de USSR en de socialistische landen. De Sovjet-minister van Buitenlandse Zaken, A. Gromyko, in de periode 1957- 1985, en B. Ponomariov, als lid van het Politbureau van de Communistische Partij verantwoordelijk voor de internationale verhoudingen tussen 1955 en 1986, verklaarden: "De ontwikkeling van intercontinentale en ruimteraketten met een hoge mate van precisie, het lanceren van de eerste satellieten en van raketten naar de maan tonen de enorme prestaties van de Sovjet-Unie aan op verschillende gebieden van de wetenschap en de moderne technolgie, ook op militair gebied. Dat we nu beschikken over intercontinentale raketten heeft de militaire onkwetsbaarheid van de VS tenietgedaan. De militaire machtsverhoudingen zijn gewijzigd in het voordeel van het socialistische blok". (29)
De ontwikkelingen hebben deze aanname op tragische wijze weerlegd. Zoals de resolutie van de KKE tijdens het 18e Congres hierover luidde: 'Beide segmenten van de communistische beweging (aan de macht of niet) hebben de kracht van het socialistische systeem overschat en de dynamiek van de naoorlogse wederopbouw van het kapitalisme onderschat." (30) (wordt vervolgd)
[24] J.V. Stalin: 'speech delivered at the 27th Anniversary of the Great October Revolution', Collected Works, 'Synchroni Epochi', vol. 15, p 236. [25] J.V. Stalin: 'Interview with a 'Pravda' correspondent', Collected Works, (te verschijnen bij Suynchroni Epochi) vol.16, pp173-175. [26] J.V. Stalin 'Interview with a 'Pravda' correspondent', Collected Works, (aangekondigd door Suynchroni Epochi) vol.16, p173-175. [27] http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/2828985.stm [28] A. Gromyko en B. Ponomariov: 'The History of the Foreign Policy of the USSR', vol.2 1945-1985, p 294-295. [29] Ibid p370. [30] Resolutie van het 18e Congres van de KKE: 'Assessments and Conclusions on Socialist Construction During the 20th Century, Focusing on the USSR. KKE's Perception on Socialism', publicatie van het CC van de KKE, p 80.
* E.V. is lid van het Centraal Comité van de KKE en internationaal secretaris van de KKE. Vertaling en bewerking Frans Willems.
In Manifest 11, 2010 stond in het artikel van E.V. een storende fout. Bij het totaalbedrag aan oorlogsuitgaven (vierde alinea) is een komma weggevallen. Er wordt gesproken van 1464 biljoen dollar. Dat moet uiteraard zijn 1,464 biljoen (of 1464 miljard) dollar. Zie ook noot 2 waar dit bedrag werd uitgesplitst naar de betreffende landen).