Rinze Visser
Al weer een lange tijd geleden stond er in deze krant voor de eerste keer een stuk met mijn naam erboven: 'Mooie woorden'. De titel was toen toepasselijk, zo herinner ik mij. Het ging erover dat er in de politiek vaak mooie woorden gebruikt worden, maar dat deze ook dikwijls weinig waard blijken te zijn. Mooie woorden is dus van de redactie geworden, waarmee ik nu weer eens wil benadrukken dat dit hoofd boven de stukken van mijn hand niet duiden op de pretentie een 'mooischrijver' te zijn.
Zo komt het weer eens goed uit dat het onderwerp aansluit bij de werktitel. Het is al niet meer alleen zo dat veel mooie woorden een slechte lading dekken, bijvoorbeeld: ombuigingen, herpositionering voor bezuinigingen en afbraak, maar ook gebezigd worden bij voornemens die in gang gezet zijn terwijl het politiek strijdige ermee zich op de achtergrond al aan het ontwikkelen is. Alles gaat heel snel tegenwoordig. Maar dat ontwikkelingen zich snel opvolgen is al weer een constatering die deze snelheid onderschat. Ontwikkelingen overlappen elkaar, zo er al geen sprake van is dat ze over elkaar heenbuitelen.
Een frappant voorbeeld hiervan speelt zich in onze gemeente af rond de besluitvorming en voorbereiding tot het veranderen van enkele scholen in zogenaamde 'brede' scholen. Laten we hierbij ook vaststellen dat spontaniteit vanuit de basis, zoals ook op veel andere terreinen, vaak ogenschijnlijk is. Het gaat dan om een door de centrale overheid gewenste ontwikkeling, in welk streven men aansluit bij gegroeide behoeften, voortkomend uit maatschappelijke ontwikkelingen. Om het niet te ingewikkeld te maken wil ik mij beperken tot wat in onze gemeente hierover aan de hand is.
Het bredeschoolproject gaat over twee dorpsscholen in een van de buitendorpen en een in de wijk waar schrijver dezes woont. Met name waar het deze laatste school betreft gaat het over een relatie met de nieuwbouw en integratie van een buurtcentrum waarin verschillende disciplines zijn ondergebracht. Er is geen moeite gespaard - ook geen voorbereidingskosten overigens - om betrokkenen in buurt en school enthousiast te maken voor dit project. Veel mooie woorden. U kent ze: sociale cohesie, betrokkenheid, bruisend wijkcentrum, goed onderwijs, welzijn, zorg, sport, uitstraling. En zoals dies meer zij: samenwerkingsnetwerk, achterstandsbestrijding, brede ontwikkelingsstimulering, participatie, opvoedingsondersteuning. En nog veel meer...
Op basis van al dat voorwerk, van al die in een document vervatte woorden en begrippen, zette de gemeenteraad het er voor benodigde geld op de begroting. Maar die andere discussie dan, waarin op de achtergrond al over minder scholen, over het opheffen van scholen gesproken wordt? En dat in een kader waarin niet alleen scholen, maar ook sportvelden, gymlokalen, buurt- en dorpshuizen, zwembaden en andere voorzieningen gevaar lopen afgedankt te worden. Nee, daarover praat de raad liever niet. Naar aanleiding hiervan diende de NCPN-fractie een motie in waarin op dit gevaar gewezen wordt en de uitspraak gevraagd werd dat de bij dit project betrokken scholen ook in de toekomst zullen blijven functioneren. Deze motie werd met de kleinst mogelijke meerderheid aangenomen.
Nog maar goed twee maanden later trok de directie van de scholenorganisatie waaronder deze scholen vallen in het openbaar aan de bel. Dit terwijl deze organisatie bij elke stap van voorbereiding betrokken was en ook zonderenig overleg met de partners en de gemeente. Hiermee werd alles op het spel gezet. Krimp, rijksbezuinigingen, prognoses; de school in deze wijk zou best eens kunnen verdwijnen. Elk mooi woord werd, voor het ook maar enigszins concreet kon worden, rijp voor de vuilnisbelt. Gevolg: paniek bij de direct betrokkenen in de wijk. Ongelooflijk wat hier gebeurt. Dat kan toch niet? Dat waren de reacties.
De moraal van dit waar gebeurd, maar nog niet geëindigde verhaal is, dat de mensen in de huidige fase van het kapitalisme - de verbouwing van kapitalisme met sociale trekken tot een systeem zoals het ooit bedoeld was en wat het in grote delen van de wereld nooit anders is geweest - toch elke keer weer teveel vertrouwen hebben in de goede wil van de politiek en haar projectmanagers. En onvoldoende doorhebben dat uiteindelijk een gemeenteraad toch het besluit neemt dat positief is voor de heersende klassen en hun aanhang.
De communisten kregen er een motie door. Een belangrijke politieke uitspraak met een nipte meerderheid. Een democratisch besluit: de scholen blijven in de toekomst functioneren. Wat teveel mensen nog niet doorhebben is dat democratisch genomen besluiten geen enkele waarde hebben als zij niet zelf tot inzicht komen en tot actie overgaan. Als dat laatste niet gebeurt dan worden democratisch genomen besluiten - als zij in tegenspraak met de belangen van de machthebbers zijn - later vervangen door andere, de machthebbers welgevallige democratische besluiten.