Sociaaleconomische redactie (*)
Op 8 maart hield de Communistische Partij van Luxemburg (KPL) een persconferentie over de privatisering van de postbezorging. Ook de zusterpartijen uit België (PVDA), Nederland (NCPN) en Duitsland (DKP) maakten er de balans op.
Voor de vier partijen zijn er voldoende studies en feiten die overduidelijk aantonen dat de privatisering van de nationale postbedrijven een ramp is, zowel voor de gebruikers als voor het personeel. En dat er strijd nodig is om de klok terug te draaien, om de liberalisering te stoppen.
De vier partijen verwijzen onder andere naar een studie die de Europese overkoepelende vakbond UNI Europa Post & Logistics in 2009 organiseerde. Die studie handelt over de liberaliseringen wereldwijd en hun impact op het postpersoneel. De belangrijkste conclusie is dat de economische theorie over de voordelen van de liberalisering geen steek houdt. Er komt niet meer concurrentie, omdat de nieuwkomers maar 0,1 tot hooguit 10 procent van de markt in handen krijgen. De traditionele sector krijgt maar weinig concurrenten, gemiddeld tussen één en vier. Voorts constateert UNI Europa dat er bij de liberaliseringen enorm veel banen verloren gaan, dat de arbeidsvoorwaarden bij de concurrerende postbedrijven alsmaar slechter worden en dat er steeds meer vormen van atypische banen en tijdelijk werk opdagen. Ten- slotte ziet UNI Europa tal van looninleveringen en gevallen van loondumping. Kortom, de liberaliseringen zijn in veel gevallen een alibi voor een aanval op de loon- en arbeidsvoorwaarden van de postmannen en -vrouwen.
De vier communistische partijen zien de conclusies van de studie van UNI bevestigd in de liberaliseringen in hun landen. Post moet een openbare dienst zijn. De vier partijen willen in de toekomst meer samenwerken. Recht op goede en goedkope postdiensten behoort volgens de DKP tot de basisrechten van de bevolking. De PVDA wil terug naar een Post die 100 procent publiek is. De Nederlandse NCPN wil niet dat de Post een geldmachine is ten nadele van de bevolking en de staat. Ze wil terug naar volwaardige contracten met werkzekerheid, met sociale en pensioenrechten, met volwaardige lonen en carrièremogelijkheden. Geen speculatie met de postgebouwen maar voldoende postkantoren overal. De catastrofale gevolgen van de liberalisering zijn duidelijk. De vier communistische partijen willen dit proces stoppen en engageren zich voor die strijd.
In België staat het strategisch plan van Bpost van januari 2011, kort na de opening van de markt, centraal. Gérard Mugemangango (PVDA): "In België is er bijna geen concurrentie en boert De Post zeer goed: tussen 2003 en 2009 steeg de omzet van 1,92 naar 2,25 miljard euro en de productiviteit van de postbodes met 50 procent, omdat hun aantal met 20 procent daalde. Je kunt wel raden hoe sterk de werkdruk voor hen is toegenomen!"
De Luxemburgse post P&T "maakt zich klaar voor concurrentie". Vanaf mei 2011 krijgt elke postbode een assistent. Daarmee wil P&T vooral een nieuwe generatie postbodes in het leven roepen. Die krijgen een particuliere status en een nieuwe cao. P&T heeft al langer geen monopolie meer voor het verzenden van poststukken van meer dan 50 gram en tegen eind 2013 gaat dat ook voor stukken van minder dan 50 gram gelden. Ali Ruckert, de voorzitter van de KPL, zegt dat een document van de P&T spreekt van de sluiting vanmogelijk 66 van de 109 bestaande postkantoren.
Volker Metzroth van de DKP weet nog dat in 1987 de minister van de Bundespost verzekerde dat de post in geen geval zou worden opgesplitst of geprivatiseerd. Twee jaar later werd hij in drie stukken geknipt: Post, Telekom en Bank. In 2009 was het personeel al verminderd met 100.000 eenheden, bijna een derde van de 436.000. Werkzekerheid en fatsoenlijk loon maakten plaats voor loondumping: het loon daalde soms tot 5,50 euro, minder dan het minimumloon van 8,40 tot 9,40 in de sector. De meerderheid werkt niet meer voltijds. Het laatste stukje monopolie van de post verdween in 2008. Het aantal postkantoren en postbussen werd tot een minimum teruggebracht. Om een pakje af te halen ben je in Ansbach met de bus drie uur onderweg om het 10 km verder af te halen. De oude Bundespost droeg 10 procent van zijn inkomsten af aan het ministerie van Financiën, nu komen er voor 10 procent besparingen in de sociale sector of belastingverhogingen.
"Bij ons is het privatiseringsproces begonnen in 1989", zegt Maarten Muis van de NCPN. "Het werd een echte race to the bottom, naar absoluut minimale arbeidsvoorwaarden en dienstverlening. De rode postbussen verdwenen massaal, postkantoren werden vervangen door postpunten, postbodes door 'postbezorgers'. Bij de nieuwkomers Selekt Mail, Sandd en VSP Netwerk werken die postbezorgers met een zeer eenzijdige en flexibele 'Overeenkomst van Opdracht'. Ze krijgen geen uurloon maar stukloon en dus elke dag een ander loon! Bij TNT zelf bestaan nu verschillende postbezorgers. Postbezorger A werkt 25 tot 40 uur per week, postbezorger C 3 tot 16 uur. TNT rekruteert nog alleen voor postbezorger C. Bovendien mag een postbezorger zijn of haar hongerloontje niet aanvullen met een bijbaan bij een concurrent. Op verschillende momenten was er een enorme mobilisatie van het personeel en de vakbonden. Voor de cao van 2009 haalden ze na 50 onderhandelingsrondes en veel estafettestakingen 3,5 procent loonsverhoging binnen. In november 2010 slaagden ze er na vele stakingen in om de 10.000 aangekondigde gedwongen ontslagen tot 2300 terug te brengen.
Op de persconferentie werd door de vier partijen een gezamenlijke verklaring gepresenteerd tegen liberalisering, privatisering en sociale afbraak van de postbezorging. De vier partijen publiceren de analyses van de situatie van de Post in de vier landen en de gezamenlijke verklaring in een meertalige brochure. Op de komende conferentie van de vier partijen in Remich, Luxemburg, op 9 en 10 April, zal de brochure gepresenteerd worden. Later zal het verspreid worden onder de postwerkers in de vier landen tijdens acties tegen verdergaande liberalisering, loondumping en afbraak van arbeidsplaatsen.
Initiatieven voor verdergaande samenwerking en solidariteit tussen de actievoerende postwerkers in de vier landen zullen genomen worden in het structurele overleg tussen PVDA, KPL, DKP en NCPN.
Voor aanvraag van de brochure neem contact met het partijkantoor van de NCPN of via ncpn@ncpn.nl
(*) Mede op basis artikel PVDA.