De Europese denktank LEAP/E2020 voorzag al in juni, ruim voordat het bijna dagelijks nieuws werd, voor het komende najaar een nieuwe grote schok in de huidige mondiale systeemcrisis. De Europese schuldencrisis zal dan de bom van de Amerikaanse overheidsschulden tot ontploffing brengen. En daardoor zal een economische, financiële en monetaire crisis ontstaan in combinatie met een wereldwijde geopolitieke ontwrichting.
Vorig jaar december voorspelden wij dat de schulden van de westerse overheden in de tweede helft van 2011 zouden exploderen. We beschreven toen een proces dat zou beginnen met een Europese schuldencrisis en vervolgens het hart van het mondiaal financieel systeem - de markt van Amerikaanse overheidsobligaties - in brand zou zetten. De eerste verschijnselen zijn inmiddels zichtbaar: de mondiale economie lijkt een chaos, het mondiaal monetair systeem is toenemend instabiel en de financiële centra worden steeds wanhopiger. De VS vallen terug in een recessie, in Europa, China en India vertraagt de groei en de illusie van een mondiaal herstel is nu definitief voorbij. De grote bedrijven potten intussen hun kasvoorraden op, omdat ze niet, zoals in 2008/2009, afhankelijk willen worden van banken die zelf een liquiditeitstekort hebben. En dit allemaal ondanks de duizenden miljarden aan overheidsgeld dat geïnvesteerd is om juist deze situatie te voorkomen. De insolvabiliteit van het mondiaal financieel systeem keert met name in het Westen weer terug op de voorgrond, nadat regeringen gedurende iets meer dan een jaar geprobeerd hebben om dit fundamentele probleem te begraven onder karrenvrachten geld.
In 2009 schatten wij dat er op de wereld ongeveer 30.000 miljard dollar aan 'spookactiva' rondwaarde. Deze bezittingen, meestal luidend in Amerikaanse dollars, zijn tijdens de huidige crisis zo risicovol gebleken dat ze het grootste deel van hun waarde verloren hebben. Ongeveer de helft ervan is in de zes maanden tussen september 2008 en maart 2009 in rook opgegaan. Volgens ons is nu de andere helft aan de beurt om tussen juli 2011 en januari 2012 eenvoudigweg te verdwijnen. Anders dan in 2008/2009, toen vooral private spelers werden getroffen, zijn er deze keer ook overheidsschulden bij betrokken. Om een idee te geven van de ernst van de komende schok: zelfs Amerikaanse banken zijn begonnen het gebruik van Amerikaanse staatsobligaties als onderpand te verminderen uit angst voor de toenemende risico's daarvan. De schok van dit najaar zal letterlijk de grond onder de voeten van de mondiale financiële spelers weg slaan, omdat de markt van Amerikaanse staatsobligaties dan zal instorten.
Angelsaksische beleggers, investeringsfondsen en banken hebben sinds december 2009 de rol van de beroemde tovenaarsleerling uit Goethes gedicht Faust gespeeld. Toen verschenen in de Financial Times de eerste krantenkoppen over de Griekse crisis en werd die al snel opgeblazen tot een zogenaamde eurocrisis. Wij zullen hier niet ingaan op de details van deze desinformatiecampagne die werd georkestreerd vanuit de City van Londen en Wall Street, we hebben daar de afgelopen tijd al volop aandacht aan besteed. Het is voldoende te constateren dat het 18 maanden later redelijk goed gaat met de euro, terwijl de dollar zijn neerwaartse spiraal ten opzichte van de belangrijkste mondiale valuta's voortzet, en dat al diegenen die gewed hadden op de ineenstorting van de eurozone veel geld verloren hebben. Zoals wij voorspelden, maakte de crisis de opkomst van de nieuwe 'staat' Euroland (de landen van de muntunie binnen de Europese Unie) mogelijk, waardoor deeurozone veel beter dan Japan, de VS of het Verenigd Koninkrijk voorbereid is op de schok van dit najaar. Euroland zal niet ontploffen, maar ongewild wel de explosie van de Amerikaanse schuldenbom veroorzaken.
De aanhoudende campagne tegen de euro, waaraan Euroland het afgelopen anderhalf jaar heeft blootgestaan - soms onderbroken door een pauze van enkele weken als de Angelsaksische deskundigen niets meer konden verzinnen om de 'eurocrisis' in de krantenkoppen te blijven rechtvaardigen - had uiteindelijk drie belangrijke gevolgen, twee daarvan geheel tegen de verwachtingen in van Wall Street en de City:
Zoals men zich kan voorstellen was het eerste gevolg een van de doelen die Wall Street en de City nastreefden, naast het feit dat hij de aandacht afleidde van de enorme problemen van het VK en de VS zelf. De andere twee gevolgen waren echter volledig tegengesteld aan de door hen gewenste uitkomst: in plaats van het verzwakken van de euro en het verminderen van zijn wereldwijde aantrekkingskracht hebben ze juist bijgedragen aan de versterking ervan.
En er is een vierde reeks ontwikkelingen waar te nemen. Begin 2012 al - een jaar eerder dan de geplande evaluatie van het Europese stabilisatiefonds EFSF - zal volgens ons een eurobond-mechanisme gelanceerd worden, dat het mogelijk maakt een deel van de nationale schulden in Euroland met behulp van gemeenschappelijk gegarandeerde euro-obligaties, en dus met een lage rente, te financieren. Daarnaast zal de politieke druk op de private sector toenemen om haar bijdrage aan een breed herstructureringsproces van de schulden van de perifere landen van de eurozone, waaronder Griekenland, te vergroten. Voor ons is het duidelijk dat een deel van de Griekse schulden behoort tot de 15 biljoen dollar aan 'spookactiva' die in de komende maanden zullen verdampen. Welke term er ook gebruik wordt, 'herstructurering' of 'faillissement', zoals we al eerder hebben aangegeven zal Euroland een proces op gang brengen waardoor de zwakste en kwetsbaarste beleggers een flink verlies zullen lijden op hun Griekse portefeuille. We zitten per slot van rekening midden in een crisis en dan gaat het 'nationale belang' voor alles. Maar als het zover is, zal het probleem van de exploderende overheidsschulden zich naar de VS, Japan en het VK verplaatsen en zal niemand nog aandacht besteden aan de Griekse kwestie, omdat de Griekse schuld van 300 miljard euro in het niet valt bij de Amerikaanse schuld van 14.290 miljard dollar, ruim 10.000 miljard euro.
In deze vierde fase zullen de VS besmet raken door het Europese europrobleem en zal de bom van de Amerikaanse nationale schuld ontploffen. Door eerst in de mondiale media een sfeer te creëren die het publiek uiterst gevoelig maakte voor kwesties rond overheidsschulden, hebben Wall Street en de City de onhoudbare omvang onthuld van de Amerikaanse, Britse en Japanse overheidsschuld. Daardoor worden zelfs de kredietbeoordelaars, normaliter de trouwe waakhonden van deze twee financiële centra, gedwongen tot een chaotische race in het afwaarderen van de kredietwaardigheid van landen. De VS lopen momenteel het risico van een afwaardering [de VS hebben inmiddels hun AAA-status verloren; noot vert.], iets wat wij al voorspelden maar wat tot voor enkele maanden door de meeste deskundigen voor ondenkbaar werd gehouden. Tegelijkertijd zijn ook het VK, Frankrijk en Japan in het vizier van de bureaus voor kredietbeoordeling gekomen.
Deze bureaus hebben nog nooit iets van belang voorspeld: noch de subprime-crisis, noch de mondiale crisis, noch de Griekse crisis, noch de Arabische lente. Als ze zich vandaag tegen wil en dank tegen de VS moeten richten, dan komt dat omdat ze zich niet meer aan hun eigen regels kunnen onttrekken. Het is niet langer mogelijk land A af te waarderen zonder dat dat gevolgen heeft voor de waardering van land B als dat er niet beter voor staat. De 'eeuwige waarheid' dat bepaalde landen onmogelijk failliet kunnen gaan, is niet bestand gebleken tegen drie jaar crisis. Hier zijn Wall Street en de City in de val gelopen die elke eerzuchtige tovenaarsleerling bedreigt, namelijk dat de geesten die hij oproept zich tegen hem kunnen keren. Ze hebben niet voorzien dat de aanhoudende hysterie over de gevolgen van de Griekse schulden op hun eigen landen terug zou slaan. Vandaag is het dan ook het Amerikaanse Congres dat met de bittere debatten over het schuldenplafond en de massieve bezuinigingen [inmiddels hebben de Democraten en Republikeinen hierover een voorlopig akkoord bereikt; noot vert.] de gevolgen vergroot van de misleidende artikelen over Griekenland en de eurozone. Wij kunnen alleen nog maar weer eens herhalen dat als de geschiedenis enig gevoel heeft, dat zeker een gevoel van ironie is.
Een van de consequenties van deze recente ontwikkelingen is dat de Europeanen niet alleen voorbereidingen treffen om de methoden van de Angelsaksische kredietbeoordelaars stevig te gaan reguleren, maar ook om eigen Europese bureaus op te richten. De Chinezen hebben dat al gedaan: hun bureau Dagong is van mening dat de VS al zover verzwakt zijn dat zij in de toekomst onmogelijk hun schulden zullen kunnen afbetalen. Door het verlies van hun monopolie op de risicobeoordeling zijn Wall Street en de City niet langer in staat naar goeddunken vermogens te creëren of te vernietigen.
Bron: http://www.leap2020.eu