1 mei-viering in Amsterdam (zie tekst) (Foto: Manifest/E.G.)
Maarten Muis
Ongeveer tweehonderd mensen vierden in Amsterdam op 1 mei samen De Dag van de Arbeid in het Werktheater, georganiseerd door FNV Bondgenoten, Abvakabo FNV en verschillende linkse organisaties. Het belangrijkste thema van de avond was het plan voor de Nieuwe Vakbeweging (DNV) eerder die dag gepresenteerd door kwartiermaakster Jetta Klijnsma (PvdA). Tijdens de bijeenkomst werd herhaaldelijk opgeroepen om allemaal de schouders te zetten onder een sterke, strijdbare vakbeweging.
Het bleef compleet stil toen de vraag werd gesteld wie van de aanwezigen de noodzaak tot vernieuwing van de vakbeweging onderstreept. De aanwezigen en sprekers verwoordden op verschillende wijzen dat de vakbeweging de ideeën van solidariteit, strijdbaarheid en eenheid in de genen heeft zitten. Er is eerder een herbezinning op de kernwaarden nodig dan een vernieuwing. Zo betoogde Ruud Kuin (Abvakabo FNV) dat de jarenlange opstelling van de FNV als 'uw zaakwaarnemer' debet is aan de huidige, slechte toestand van de vakbeweging in Nederland. Een vakbond is een organisatie waarin door leden samen gestreden wordt en niet enkel een partner aan de onderhandelingstafel.
In het eerste gedeelte van de avond stonden de acties van de schoonmakers, werknemers in het openbaar vervoer, het onderwijs en de zorg én van de uitkeringsgerechtigden centraal. De sprekers, waaronder Herrie Hoogenboom (Vakbond van de Schoonmakers) en Ger Geldhof (or GVB), vertelden hoe een door de vakbond georganiseerde werkvloer in beweging kwam voor betere arbeidsvoorwaarden en tegen bezuinigingen en marktwerking. De strijd gaat door, zo bevestigden de vakbondsleiders. De eerste successen, zoals van de schoonmakers, geven de richting aan waarin de vakbeweging zich moet ontwikkelen. Door verschillende mensen werd opgeroepen toe te werken naar een nationale 24-uurstaking in september tegen het bezuinigingsakkoord van VVD, CDA, D'66, ChristenUnie en GroenLinks.
Na een muzikaal intermezzo, een toespraak van SP-kamerlid Sadet Karabulut en een verklaring van DIDF, voorgelezen door Nuri Karabulut, was er een tweede deel waarin Henk van der Kolk (FNV Bondgenoten) en Ruud Kuin (Abvakabo FNV) in gesprek gingen met Lilian Marijnissen (Abvakabo FNV) over het plan voor een Nieuwe Vakbeweging.
Henk van der Kolk kon de uitgangspunten van het plan, meer macht aan de leden, zichtbaarder op de werkvloer en meer eenheid, onderschrijven. Maar hij zag in de uitwerking nog te veel zwaktes. Met name rond de verdeling van de contributie is nog niets concreet ingevuld. Volgens hem moet er eerst nog over veel cruciale zaken een beslissing worden genomen.
Ruud Kuin legde uit dat het bestuur van de Abvakabo FNV kritisch staat tegenover de manier waarop de kwartiermakers benoemd en geïnstrueerd zijn. Er is echter besloten pas te beslissen als het eindresultaat bekend is. Kuin ziet in het plan aanknopingspunten voor het huidige Abvakabo FNV-beleid. Zo sluit een deel van het plan aan op bestaand beleid van de Abvakabo FNV: de activering van de leden en de organisatie en de ontwikkeling naar een vakbond waar de leden de baas zijn. Hij zette een kanttekening bij de vaagheid rond het opzetten van een ledenparlement. Als het ledenparlement alleen een andere naam is voor een verzameling van voorzitters van deelorganisaties, zoals nu de federatie, is er niets gewonnen.
Ruud Kuin betoogde dat de ontwikkelingen de laatste tientallen jaren, zoals de toename van flexibele contracten, afbraak van de sociale zekerheid en de ontmanteling van het publiek domein, een uitdaging is voor de vakbeweging. Het gaat erom dat de vakbeweging weer een vuist moet gaan maken door samen op te trekken en stevig verankerd te zijn op de werkplek.
De samenwerking tussen FNV Bondgenoten, Abvakabo FNV en FNV Bouw, ontstaan in de nasleep van het pensioendebacle, is hierbij van groot belang. De samenwerking is gegroeid uit het besef dat goed georganiseerde en strijdbare sectoren elkaar nodig hebben om een sterke vakbond te worden, waarin de eenheid centraal staat. Henk van der Kolk wees er ook op dat de nieuwe vakbeweging niet gemaakt wordt in achterkamertjes, maar dat die ontstaat in de strijd voor het openhouden van NedCar in Born en in de strijd voor rechten van Poolse collega's in de Eemshaven.
Zowel Ruud Kuin als Henk van der Kolk houden de optie open om verder te bouwen op de samenwerking tussen FNV Bondgenoten, Abvakabo FNV en FNV Bouw in plaats van op het Klijnsma-plan. Herrie Hoogenboom vatte de conclusie van de avond goed samen door nog eens te wijzen op wat het succes van de schoonmakers is: een sterke vakbond is een vakbond waarin de leden beseffen dat ze strijd zelf en met elkaar moeten organiseren en leiden. De avond werd afgesloten met het zingen van De Internationale.
Wij zouden er aan willen toevoegen: en die op centraal niveau een sterke gezamenlijke strijdbare vuist weet te maken. Geen versnippering, maar grotere eenheid.