Truke
Rinze Visser
Er waren tijden waarin de eerste auto zich over de weg verplaatste. Op enkele nieuwsgierigen na maakten de meeste mensen zich uit de voeten. Levensgevaarlijk en al die nieuwigheid voorspelde niet veel goeds.
Toen de eerste stoomtrein over de rails door de weilanden liep, waren er mensen die zeker wisten en ook dachten te kunnen bewijzen dat de koeien veel minder melk zouden gaan geven; misschien wel droog zouden komen te staan. De eerste in Engeland op stoomkracht voortgedreven fabrieksmachines wekten veel woede op, ze veroorzaakten veel werkloosheid. Sommigen wilden de machines zelfs vernietigen. Veel van de daarna in praktijk gebrachte uitvindingen wekten nauwelijks of in elk geval veel minder weerstand op. Alhoewel er nu nog mensen bestaan die menen dat tv-toestellen - hoewel deze kijkapparaten steeds platter worden - gewilde schuilplaatsen van de duivel zijn!
De mensheid heeft geleerd dat veel nieuwe vindingen niet tegengehouden kunnen worden en dat ze, bij verstandig gebruik, het leven van de mens ook kunnen veraangenamen. Hoewel het moeilijk is genoemde praktische zaken met de sociale voorzieningen, met de arbeidende bevolking beschermende regelen in het algemeen te vergelijken, dringt zo'n vergelijking zich toch op, door de veelgehoorde uitspraken over en de doelstellingen met betrekking tot deze voorzieningen. Niet alleen waar het de tegenstand bij de geleidelijke invoering van deze voor zeer velen belangrijke verworvenheden van de kapitalisten, de bazen, betreft, maar ook en vooral de rechtse, maar ook pseudolinkse schreeuw om hervormingen van wat met name in de gemeenten tegenwoordig 'het sociaal domein' genoemd wordt.
Steeds vaker komen er uitspraken in het nieuws, dat als ons land - lees ook Europa - niet op korte termijn hervormingen doorvoert, de mensheid dan de grootste ellende niet bespaard zal blijven. Zelfs de plannen tot snelle sloop van het, ooit beschaafd genoemde, sociaal gebouw roepen bij deze zegslieden vooral weerstand op omdat dit alles nog veel te incidenteel gebeurt en er vooral structurele hervormingen nodig zijn. En dan wel zo snel mogelijk.
Het gaat hierbij, waar het de woningmarkt betreft, om veel meer dan de hypotheekrenteaftrek. Met structurele hervormingen heeft men ook het vastleggen van liberalisering van de huurprijzen op het oog. Men is niet meer tevreden met 'meer markt, minder overheid', maar wil liefst zo volledig mogelijke marktwerking. Zo ook de arbeidsmarkt die men het liefst zo snel mogelijk als een echte kapitalistische markt wil zien, waar de uitschakeling van alle de arbeidersbevolking beschermende wetten en regels het doel is.
Zij vinden dat de inkorting van de WW-duur veel te voorzichtig is. Het gaat hen er om dat duurzame hervorming van de kapitalistische markt nog teveel 'behoudende' hobbels kent. Hedendaagse door meer marktwerking ontstane problemen, zoals bij het spoor en de postbezorging, doen zij af als kinderziekten en pas oplosbaar als de marktwerking volledig zal zijn. Als zij het woord 'duurzaam' in de mond nemen, bedoelen zij niets meer en niets minder dan een duurzaam kapitalisme.
Het gaat hier ook om lieden - die gewoonlijk hun stijlvolle inkopen doen in Londen, Milaan, Parijs of Berlijn, en omdat deze steden voor hen nogal naast de deur zijn, ook enkele malen per jaar voor aanschaf van luxe accessoires New York aandoen - die vinden dat er snel hervormd moet worden en dat iedereen die daar problemen mee heeft met de rug naar de toekomst staat. Tegen de onvermijdelijke vooruitgang is, zoals in de negentiende eeuw er mensen waren die dachten de vooruitgang tegen te kunnen houden. Is dit iets van de laatste maanden? Zeer zeker niet! Alhoewel de crisis nu wel wordt aangegrepen om hervormingen snel door te voeren.
De discussie over de sociale afbraak is al veel langer aan de gang. Ter illustratie enkele citaten uit 2004: "Eén van de punten zou ook kunnen zijn dat iemand met een uitkering, maar niet de gepensioneerden, iemand die dus geen bijdrage levert aan de maatschappij, om die z'n stemrecht te ontnemen. Let wel: het gaat om twee miljoen mensen. (...)" "Paradoxaal is dat de democratie, dat kind van de vrijheid, gebruikt kan worden om de vrijheid van mensen in te perken. Omdat er nu eenmaal meer arme dan rijke mensen zijn, hechten socialisten aan beslissingen bij meerderheid van stemmen (...)." (Herman Heinsbroek oud-minister, Lijst Pim Fortuin). "De rechten die de verzorgingsstaat biedt bevrijden ons niet: integendeel, ze tasten de menselijke waardigheid aan (...)" (Paul Fentrop, journalist). Alsof dit voor de slopers van de sociale rechten geen 'mooie woorden' waren.
Wie nu roept om snelle hervormingen bedoelt het terugdraaien van eerder bevochten en bereikte hervormingen binnen het kapitalisme; het opschonen van het kapitalisme; de terugkeer naar de volledige vrijheid van de heersende klassen. Reactionaire politiek die men in progressieve kledij probeert te vermommen. Het leermoment: wat binnen het kapitalisme aan sociaals bereikt kan worden, kan weer teruggedraaid worden; wat binnen het kapitalisme eenmaal teruggedraaid is, zal binnen het kader van dit systeem niet weer heroverd kunnen worden.
Slechts in samenhang met de strijd tegen het systeem, voor afschaffing ervan, zullen sociale rechten in een nieuwe politieke constellatie - socialisme - weer teruggewonnen kunnen worden.