Wil van der Klift
In Manifest worden de onderzoeksresultaten van de Europese burgerlijke denktank LEAP/E2020 beschreven. De stelling dat het Europees kapitaal versterkt uit de crisis zal komen werd afgelopen week tijdens de top in Brussel weer bevestigd. Van de Duitse koers wordt niet afgeweken, maar ook de rol van de Franse president is anders dan die van zijn voorganger. Hollande tracht woordvoerder te worden van de zuidelijke landen. Maar wat er ook gebeurt de koers naar een grotere Europese integratie zal door de grote meerderheid van de Europese regeringsleiders worden voortgezet, ondanks verschillen van mening over details en ondanks verschillende kapitalistische belangen(groepen).
Inmiddels stagneren de economische vooruitzichten, ook voor Duitsland. De sombere economische omstandigheden maken concurrentie voor het Europees kapitaal alleen maar nog belangrijker. De nieuwe opkomende markten en de VS zijn geduchte economische rivalen. De Europese kapitalisten kunnen alleen overleven als zij als eenheid kunnen optreden in de, aan het kapitalisme eigen, mondiale concurrentieslag. De afgelopen eurotop heeft op dat pad weer een forse stap gezet.
De economische recessie in Europa neemt steeds meer toe. De economie van de eurozone is in juni verder gekrompen. Daarmee zet de negatieve trend door, zowel in de industrie als in de dienstverlening (detailhandel, banken en makelaars) vermindert de economische activiteit. Niet alleen in Spanje en Griekenland, maar ook in Duitsland loopt de economische bedrijvigheid de komende maanden terug. Ook Duitsland krijgt steeds meer last van een stagnerende economie. Tot nu toe leek de Duitse economie immuun voor de problemen in de zuidelijke Europese landen door de export naar landen als China en de VS. De Duitse economie bleef groeien, maar nu wordt de krimp steeds dieper en breder.
De snelle terugloop in Europa is niet verrassend. Overal in de wereld hapert het economisch herstel. De Fed liet zich somber uit over de Amerikaanse economie. In China daalt de industriële productie al maanden op een rij als gevolg van de Europese recessie. Europa is immers een van de grootste afzetmarkten voor China. In China wordt nu met man en macht gewerkt aan stimulering van de economie.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel en de leiders van Spanje, Frankrijk en Italië werden het eens over een bedrag van 130 miljard euro om de economische groei te simuleren. Deze maatregelen zouden ongeveer 1 procent van het regionaal binnenlands product omvatten.
Ook al zijn niet alle EU-lidstaten het er mee eens, de vier leiders kwamen ook overeen om verder te gaan met het creëren van een belasting op financiële transacties. Daarmee worden financiële instellingen tenminste voor een deel medeverantwoordelijk voor de financiering van de schuldenlast. Deze zogenaamde 'Tobin-tax' wordt gesteund door een twaalftal EU-landen. Drie meer dan nodig om een dergelijke belasting te implementeren.
De Franse president François Hollande wil dat alle eurolanden gezamenlijk borg staan voor elkaars schuld. Hollande, de Italiaanse minister-president Monti en de Spaanse premier Rajoy behaalden tijdens de recente top in Brussel een overwinning. Alle Europese belastingbetalers moeten nu opdraaien voor de schulden van de banken in de afzonderlijke landen, niet meer alleen de belastingbetalers in de thuislanden van de banken. Tot op heden was het nog tamelijk onduidelijk wie voor de kosten van de immense bankschulden moeten opdraaien. Dat is na de laatste top helder: de burgers in heel Europa draaien daarvoor op!
De afgelopen eurotop nam ook een geweldige stap op weg naar de Europese politieke integratie en het verminderen van de bevoegdheden van Europese (natie)staten. Er is sprake van federalisatie van het economisch bestuur; een stap op weg naar een volledige bankenunie. Er komt één enkel toezichtmechanisme voor banken en financiële instellingen. De ECB gaat straks alle banken dwingend controleren. En het federale toezicht is pas het begin als het aan Duitsland en de andere noordelijke rijke landen ligt.
Of er eerst solidariteit tussen de lidstaten van de eurozone moet komen voordat ze meer soevereiniteit overdragen, zoals Hollande, Monti en Rajoy willen, bleek een louter retorische korte-termijn-hulpvraag die haaks staat op de Duitse monopolistische positie. Het Duitse kapitaal vindt dat er eerst meer Europese eenheid en centraal bestuur moet zijn, voordat Berlijn zich garant kan stellen voor schulden of tegoeden van andere landen. Tijdens de afgelopen top heeft Duitsland, over de ruggen van de Europese belastingbetalers (!!!) alleen een beetje water bij de Rheinwein gedaan door de Italiaanse en Spaanse banken te hulp te schieten. Bovendien was dat ook nog in het belang van de Duitse banken. De echte buit is binnen: een volgende stap op weg naar verdergaande Europese kapitalistische integratie onder Duitse leiding.