Demonstraties in Istanbul tegen het smeden van een Turks-Amerikaans militair bondgenoodschap tegen Syrië (Foto Nazim Serhat Firat).
Eda Yenil
In krant 9/2012 schreef ik in deze column al dat de leden van het 'Vrije Syrische Leger' in Turkije verblijven en actief meevechten in Syrië. Aan de grens in Hatay vonden aanvallen plaats waarbij bewoners zijn geraakt en waarbij de Turkse regering betrokken is. De Turkse regering bereidt een oorlog tegen Syrië voor. Daarvoor wordt gezocht naar politiek draagvlak, maar niet alle betrokkenen zijn op dit moment bereid een oorlog te beginnen.
Er is nog geen sprake van een officiële oorlogsverklaring, maar de voorbereidingen voor een oorlog gaan door. Turkije voert in feite nu een onverklaarde oorlog met Syrië met beperkte inzet van middelen.
Er is geen gemeenschappelijke definitie van oorlog. Dit geldt ook op het gebied van het internationaal recht. Artikel 3 van de Wet over Mobilisatie en de Oorlogsaangelegenheden (onder nummer 2941) definieert oorlog in termen van het nationaal recht van Turkije: "Een gewapende strijd waarbij het gebruik van alle bevoegdheden en middelen van de staat geoorloofd is, materieel en moreel, zonder enige beperking, in het bijzonder t.a.v. de militaire macht, met het doel de continuïteit van de staat te beschermen en om de nationale doelen te bereiken."
De afgelopen tijd versterkten de politici hun positie bij eventuele oorlogshandelingen. Zo is het parlement sinds begin september gemachtigd om als beslissend orgaan op te treden bij eventuele noodzakelijke aanvallen op buurlanden. Met deze aanvaarde opdracht om de beslissingen over oorlogshandelingen te nemen, kreeg het parlement een ruime bevoegdheid om oorlogsbevelen te kunnen geven aan het Turkse Leger.
Turkije voert een niet-verklaarde oorlog tegen Syrië. En Turkije grijpt actief in in het gewapende conflict dat gaande is in de Syrische gebieden. De gewapende groeperingen zijn gevestigd in Turkije en hebben directe betrekkingen met het Turkse leger. De afgelopen periode vonden systematisch artilleriebombardementen plaats vanuit Turkse gebieden op bepaalde doelen in Syrië. Turkije versnelt de aanvallen en probeert het initiatief te nemen in deze onverklaarde oorlog. Er wordt op gewacht dat Syrië gaat terugslaan, opdat de NAVO uitgenodigd kan worden om in te grijpen en noflyzones kan creëren. "Wat daar gebeurt kunnen we geen grensaanvallen meer noemen", schrijft Kemal Okuyan in de dagelijkse krant 'Sol' van de Turkse Communistische Partij, over wat er gaande is in Turkije.
De meeste linkse partijen en bewegingen in Turkije zien de gebeurtenissen als een oorlog. Maar er zijn ook groeperingen die denken dat als men tegen oorlog is, dat dit zal betekenen dat de Syrische regering van Asad wordt gesteund. Partijen als de TKP worden daarom bekritiseerd. Zij menen echter dat een oorlog het laatste is dat een land als Turkije nodig heeft en dat Syrië zijn problemen intern kan oplossen.
De Verenigde Staten en de Europese Unie kijken anders naar de situatie. Zij willen niet direct betrokken raken, maar meer landen bij het conflict betrekken, waardoor de kosten kunnen worden uitgesmeerd en de verantwoordelijkheid gedeeld. De AKP is bereid deze taak op zich te nemen en de volkeren in de omgeving mee te slepen in een regionale oorlog.
Een oorlog heeft natuurlijk ook economische gevolgen. De afgelopen week heeft de minister van Economische Zaken van Turkije toegegeven dat het tekort op het staatsbudget de afgelopen maanden tot 6 miljard lira (2,5 miljard euro) is opgelopen. Als er om een toelichting wordt gevraagd, worden talloze redenen genoemd. Zoals uitgaven voor de ambtenaren (die maar 3 procent loonsverhoging kregen), uitgaven voor de slachtoffers van de aardbeving in Van, waarvoor ook een aparte belasting is geïnd en andere drogredenen.
Maar over de uitgaven die gemaakt zijn voor Syrische vluchtelingen en de kostbare militaire uitgaven, zoals iedere dag F-16 vliegtuigen over de grens laten vliegen, wordt niet als een van de oorzaken gerept. Wat de bedragen zijn die uit geheime budgetten worden uitgegeven weten wij al helemaal niet.