KLASSIEK EN ACTUEEL

"(..) We nemen als een ander voorbeeld een spoortrein. Ook hier is de samenwerking van een ontelbaar aantal individuen volstrekt noodzakelijk: een samenwerking, die op zeer bepaalde uren moet plaatsvinden, opdat er geen ongeluk geschiedt. Ook hier is de eerste voorwaarde van het bedrijf een dominerende wil, die elk ondergeschikt vraagstuk opzij schuift, of die wil nu door één enkele gedelegeerde wordt vertegenwoordigd of door een comité, waaraan de uitvoering van de besluiten van een meerderheid van belanghebbenden is opgedragen. Zowel in het ene als in het andere geval hebben we met een zeer uitgesproken autoriteit te maken. Meer nog: wat zou er gebeuren met de eerste de beste vertrekkende trein, wanneer de autoriteit van de spoorwegemployés over de heren reizigers afgeschaft zou zijn? Maar de noodzakelijkheid van een autoriteit, en wel een bevelende autoriteit, treedt het aanschouwelijkst aan de dag bij een schip op volle zee. Hier hangt, als er gevaar aan de man is, het leven van allen af van het onmiddellijk en volstrekt gehoorzamen door allen aan de wil van een enkeling.(...)"

Uit: Over het anarchisme, Karl Marx/Friedrich Engels, 1877.