Lenin in Assen. In steeds meer Nederlandse steden wijst hij de weg. (Foto: Manifest/M.M.)
Ron Verhoef
De PVV in Drenthe is in actie gekomen. Doet ze dat omdat de werkloosheid in Drenthe hoog is? Omdat er veel bespaard wordt op de WMO? Wellicht een actie tegen de megalomane, miljoenen verslindende projecten, zoals de verhuizing van het Noorderdierenpark, terwijl basisscholen moeten sluiten, sportverenigingen voor de jeugd hun subsidie verliezen etc.? Nee, dat zijn allemaal geen redenen voor de PVV om in actie te komen. Daar heeft ze namelijk helemaal geen problemen mee. Waar komt ze dan wel tegen in actie?
Tegen een beeld van Lenin dat tijdelijk in het centrum van Assen staat. Wat doet Lenin in Assen? Het vernieuwde Drents Museum heeft de laatste jaren een traditie om elk jaar een tijdelijke expositie in te richten met objecten die bijzonder zijn en niet elders in Nederland al getoond werden. Om aandacht te geven aan die tentoonstellingen worden er altijd posters of andere artefacten in Assen geplaatst. Zo werd Assen al eens versierd met Chinese lantaarns. Nu heeft het museum een tentoonstelling over socialistische kunst uit de Sovjet-Unie.
Om daar aandacht voor te krijgen werd een 10 meter hoog beeld van Lenin, dat normaal in particulier bezit is en in Oost-Groningen op particuliere grond staat, in het centrum van Assen geplaatst (stond al eens eerder in Enschede, nvdr). De gemeente zag geen probleem. Ook de landmacht, die het kolos moest vervoeren, had er geen moeite mee. Zij vonden dit bijzondere vervoer zelfs een goede oefening. De PVV ontplofte echter zowaar. Brieven aan het Dagblad van het Noorden moesten mensen ervan overtuigen dat Lenin een van de grootste massamoordenaars uit de geschiedenis is en dat het dus ongepast is om aandacht aan hem te besteden. De argumenten werden overigens niet gestaafd door bewijzen. Gelukkig kwamen er veel reacties van mensen die Lenin juist als een van de grote leiders van de 20ste eeuw zagen.
Aanvankelijk werden deze brieven door het Dagblad van het Noorden zonder commentaar geplaatst. Veel effect had de PVV-actie aanvankelijk niet. Slechts weinig mensen hadden er begrip voor en het Drents Museum zag (en ziet) geen enkele reden om het beeld te verwijderen. Bij het Dagblad van het Noorden heeft men zich echter inmiddels voor het karretje van de PVV laten spannen. Een zogenaamde objectieve quiz moest de gruwelijkheid van Lenin bewijzen. Daarbij werd een uitspraak van Goebbels, ten onrechte, toegeschreven aan Lenin.
Het Museum begrijpt de ophef niet. Volgens de begeleidende tekst bij de tentoonstelling worden de kunstwerken zonder commentaar getoond zodat mensen zelf kunnen bepalen wat ze ervan vinden. Dat klinkt leuk maar zo is het niet. Alleen de titel van de expositie dwingt mensen al een kant op: De Sovjet-mythe. Wie de openingstekst in de expositieruimte leest krijgt zelfs te horen dat de wereld die op de schilderijen te zien is nooit bestond. De Sovjet-Unie was een en al ellende, althans volgens de tekst en het bijbehorende boek. Het was armoe troef en dat mochten de kunstenaars niet laten zien, aldus het boek. Iedereen leed onder het regime en de lachende mensen die je ziet zijn, aldus het boek, onzin. Er werd niet gelachen en mensen waren uitgemergeld. Zo willen de samenstellers de bezoekers laten geloven. Niet dus zelf een conclusie trekken, dat hebben de samenstellers al gedaan.
Interessant is dan om de kamer op de eerste verdieping te bekijken. Daar vinden we objecten uit de Sovjet-Unie en het verhaal van een familie van anticommunisten. Wat zien we daar? Foto's. Uitgemergelde en huilende mensen dan toch? Nee hoor de foto's tonen opgetogen en normaal doorvoede mensen. Niets wijst erop dat deze familie veel te lijden had. Haar brieven niet,haar dagboeken niet, maar alleen de tekst die de samenstellers hebben geschreven doet dat vermoeden.
Geen objectieve tentoonstelling dus. Maar wie door de teksten heenkijkt ziet prachtige kunst, die de moeite van het bekijken waard is. Geen mythe, maar realiteit. Alle reden dus om Lenin rustig in Assen te laten staan en nog een keer bij zijn prestaties te blijven stilstaan.