TRUKE
Rinze Visser
Onlangs las ik een uitvoerig interview in Vrij Nederland met mevrouw Jetta Klijnsma, staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het was zoals gebruikelijk weer flink en nog eens flink. Het blijft toch een politiek raadsel hoe mensen, verantwoordelijk voor drastische ingrepen in de sociale sector, ondanks dat een imago opbouwen van sociale betrokkenheid en rechtschapenheid en die zichzelf, als in een warm bad, wentelen.
Mijn gedachten gingen ook uit naar enkele tientallen jaren geleden, sommige jongeren noemen dat 'vroeger'. Zo was daar mevrouw 'Erica Terpstra', ooit nog eens bewindsvrouwe, als ik het mij goed herinner, maar in elk geval een door de media gevierd persoon. Ooit ook nog eens een begenadigd zwemster, deelneemster aan een van de Olympische Spelen. Prominent lid van de VVD en eigenlijk nog steeds troeteldier van de media en vooral camera's.
Mevrouw Terpstra was medeverantwoordelijk voor de sluiting en inkrimping van nogal wat ouderen-verzorgingshuizen, wat toen nogal wat angst onder bewoners veroorzaakte. (De komende jaren krijgen we hiermee weer te maken). Het was de tijd dat er ook in Friesland daartegen actiegevoerd werd. Mevrouw Terpstra was alom vertegenwoordigd in de media. Het gekke, nee, het ongelooflijke, was dat zij overal als onnoemelijk populair bij de Nederlandse oude mensen werd aangekondigd.
Zij bezocht bejaardenoorden en verpleeghuizen. Zij roemde de flinkheid en stoerheid van de 'oudjes', zij sprak ze moed in en behandelde hen als mensen die natuurlijk veel liever zelfstandig hadden willen blijven wonen en liever niet 'weggestopt' wilden worden. Zij werd in de media 'de moeder van alle bejaarden' genoemd. Van enige van bescheidenheid getuigende tegenwerping van haar kant is nooit iets vernomen. Zo was zij ook de 'moeder' van het persoonsgebonden budget (PGB), geheel in stijl van de liberale individualisering. Kortom, wat zij ook deed of naliet, welk toneelspel zij ook opvoerde, hoeveel gierende lachsalvo's zij ook produceerde, welke gekke bekken zij ook trok, hoe vaak zij sportlieden ook kanjers noemde, zij kon en kan nu nog niet stuk.
Daar moest ik dus aan denken toen ik het al genoemde interview met mevrouw Jetta Klijnsma las. Mevrouw is niet van de VVD, zoals u weet, maar van de PvdA. Zij bezocht het Dolfinarium in Harderwijk. Niet om met deze zeedieren te zwemmen, maar er wachtten elf vrouwen op haar. Dat de pers er ook aanwezig was, dat zullen we maar als toeval beschouwen. Elf vrouwen. Elf gelukkige vrouwen. Want uitverkoren door het UWV, de uitkeringsinstantie die tegenwoordig ook als een 'banenmachine' wordt gezien. Uitverkoren om in het zeedierenpark te komen werken. "Ik ben Jetta Klijnsma", zo kondigt zij zich aan. "Ik heb begrepen dat u hier komt werken. Wat een happening hedenochtend en wat leuk om u te ontmoeten". Sociaal gedreven, geboren in een sociaal voelend nest; op de wereld gezet om anderen te helpen. Zo begrijpen wij uit haar beschrijving van haar achtergrond.
Het klinkt allemaal als: dat ik zo'n goed mens ben komt gewoon omdat mijn ouders dat ook waren. Daarom dus de politieke keus voor de PvdA. Participatie, meedoen, is haar motto. Niet langs de kant blijven staan. Deed zij ook niet, ondanks haar beperkingen. Daarom dus meedoen met de VVD. Want het is voor de mensen toch zoveel beter door een sociale dame dan door een liberaal genaaid te worden. Uit het interview: "Als een moeder Theresa ontbeet ze met daklozen, liep ze jeugdhonken af of nodigde ze eenzame ouderen uit op de koffie". En wat zegt ze zelf? "Tijdens mijn spreekuur stond er altijd een doos tissues klaar voor alle mensen die hun sores kwamen delen".
In een van de vorige kabinetten was ze ook staatssecretaris en verdedigde ze met veel vuur de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd van 65 naar 67 jaar. De FNV, althans een aantal grote FNV-vakbonden voerden daartegen actie. Dat was voor haar niet een reden om niet een belangrijke rol te spelen bij het opzetten van de Nieuwe Vakbeweging. Is het niet zo dat mevrouw Terpstra van de VVD en mevrouw Klijnsma van de PvdA is? Zij menen hartstochtelijk wat ze zeggen, zo lijkt het. Bij de een komt het uit het liberale hart, bij de ander uit het sociaaldemocratische hart. Wat is dat toch met sommige sociaaldemocraten, die kunnen praten als socialisten en handelen als liberalen? Die als jongleurs zowel linkse als rechtse ballen in de lucht kunnen houden?
Wordt het politieke resultaat er anders van als de beul van goede huize komt? Hoe krijgen ze het voor elkaar om van in de samenleving omstreden standpunten en voorstellen een circus te maken en de aandacht af te leiden van de werkelijkheid? Deed Samsom dat ook niet met de kwestie van strafbaarstelling van illegalen? De aandacht afleiden van de politieke (mede)verantwoordelijkheid in de richting van een aan de sociaaldemocratie klevende hoge morele standaard? Dreigt men in de problemen te komen, maakt men er een voorstelling van. Praten kunnen ze, daar niet van. Maar dat kunnen huwelijkszwendelaars en oplichters ook. Het zal met deze Erica's, Jetta's en Diederiks niet eindigen. Anderen zijn al in opleiding. Hoog opgeleid weliswaar. Want het blijft een kunst om de mensen te misleiden.