Tijdens de demonstratie in Amsterdam op 21 september jl. werd ook geprotesteerd tegen de aanvallen op het pensioen. (Foto: Manifest/MM)
Tijdens Prinsjesdag 2013 stond de boodschap centraal dat de huidige sociale zekerheid 'onbetaalbaar' is. De rekening van de crisis wordt vooral bij de ouderen gelegd. De ideologische aanval op de collectief georganiseerde pensioenen, de inkomsten van ouderen, is al meer dan vijftien jaar bezig en heeft een speciaal doel. Manifest verwijst je daarvoor terug naar 1996.
Op 5 februari 1996 kwam De Volkskrant naar buiten met een bericht over het uitlekken van een draaiboek dat een werkgroep van het Verbond van Verzekeraars, waarin de grote financiële bedrijven als Nationale Nederlanden, Delta Lloyd, Achmea/Centraal Beheer en Aegon de scepter zwaaien, had gemaakt. Dit draaiboek (waar Manifest de beschikking over heeft) had als doel om op een georganiseerde wijze de media te gaan bewerken om zo een bres te slaan in het bolwerk van de pensioenfondsen.
Met een slimme mediacampagne moesten politiek en bevolking ideologisch worden klaargestoomd om de noodzaak in te zien van een radicale ingreep in het collectief pensioenstelsel. Zodoende kan er voor gezorgd worden dat het kapitaal, dat nu collectief beheerd wordt onder controle van werkgevers en werknemers, in handen komt van de private verzekeraars. En dan staat niet langer pensioenzekerheid van de werkenden voorop, maar de winstmaximalisatie van de verzekeraars.
Als we de berichtgeving over de pensioenen de afgelopen vijftien jaar bestuderen dan zien we exact de uitwerking van dit draaiboek. Vergrijzing, ondernemers die klagen over de verplichtstelling, werknemers die klagen over te laag rendement, gesteggel over rekenrentes door hoogleraren, stemmingmakerij dat niet-professionals (vakbondsafgevaardigden!) zitting hebben in pensioenfondsen: alle ideeën uit het draaiboek zijn de revue gepasseerd. De climax nadert, want grote delen van de arbeidersklasse zijn nu ontevreden wegens de voorgestelde 'onzekerheid' van collectieve pensioenen en worden richting individuele spaar- en verzekeringstrajecten geduwd.
In de realiteit is het Nederlands pensioenstelsel een van de meest zekere ter wereld. Want het deel omslagstelsel (AOW) zorgt voor zekerheid bij inflatie en het kapitaal-gedekte deel (via de premie voor pensioenfondsen) zorgt er voor dat vergrijzing en ontgroening beter op te vangen is. Door aanpassing van de premie (met name het werkgeversdeel) is dat prima te sturen en is daardoor de uitbetaling in de toekomst veilig te stellen. Echter de politiek (op voorspraak van het Verbond van Verzekeraars) heeft bewust met wetsaanpassingen (o.a. de rekenrente) onzekerheid in het systeem gebracht (dekkingsgraad). Er is de laatste jaren veel gegoocheld met de rekenrentes, waardoor dekkingsgraden onderuit gingen. Dat gaf weer reden tot stoppen met indexatie, waardoor de pensioenen in de toekomst veel lager zijn.
Nu is er een situatie ontstaan dat opbouw van een pensioen vijfendertig procent lager ligt dan eerst. Dat heeft verschillende uitwerkingen voor de generaties. Mensen met nog maar vijf jaar te werken hebben al een lange periode een solide pensioen opgebouwd. Maar de jongeren, die nog dertig jaar op te bouwen hebben in de nieuwe situatie, zullen eerder geneigd zijn individueel dat deel (35 procent) bij commerciële verzekeraars bij te sparen. Zo heeft de werkgroep uit 1996 zijn missie al bijna volbracht.
Het is hoog tijd dat er stevig tegengas tegen deze ontwikkeling wordt gegeven en de werkenden de zeggenschap over het uitgesteld loon terugveroveren op de commercie. Alleen collectief kan voldoende zekerheid worden opgebracht en kan de aanval op de pensioenpotten door private ondernemers worden gestopt.