Protesten tegen privatiseringen, zoals deze in 2011, worden opnieuw georganiseerd. (Foto: www.demotix.com)
Ron Verhoef
Binnen een paar weken is de Britse regering van plan de Royal Mail te privatiseren. Dit liet ze vorige week weten. Hoewel dit niet geheel onverwacht is, aangezien privatiseren een onderdeel is van het programma van de Britse regering, sloeg het nieuws toch in als een bom. Zowel bij de klanten als bij de vakbonden en werknemers. Privatiseren zal immers leiden tot meer ontslagen en het duurder worden van de post.
Jarenlang was het vanzelfsprekend dat de Royal Mail een staatsbedrijf was. Zelfs onder Thatcher en Blair kwam privatiseren niet aan de orde. Wel werden steeds meer onderdelen afgestoten, maar de post bleef van de overheid. Het belang van een goede post was vanzelfsprekend. Vooral ook omdat de Britse postkantoren ook verantwoordelijk zijn voor het uitbetalen van de pensioenen.
Door de komst van email nam het briefverkeer af en leed het bedrijf jarenlang een miljardenverlies. Dat maakte privatiseren natuurlijk ook lastig. Wie wil immers een bedrijf overnemen dat verlies draait? De laatste jaren zat de Royal Mail echter in de lift. Door de komst van Amazon en andere webwinkels in Engeland nam het aantal pakketten dat moet worden bezorgd toe. Ondanks dat het briefverkeer nog steeds afneemt, wist het bedrijf toch winst te maken.
Daar lagen overigens ook al de nodige reorganisaties aan ten grondslag. Zo verdween in de jaren negentig de tweede postbezorging (tot dan toe kwam de post twee keer per dag) en gingen kleinere postkantoren al dicht, of werden ondergebracht bij warenhuis of winkels voor kantoorartikelen. Het aantal werknemers van de post is de laatste jaren dus al flink gedaald.
Nu het bedrijf echter winstgevend is wil de Britse regering er vanaf. De vakbonden denken daar heel anders over. Zij wijzen erop dat er jarenlang niet is geïnvesteerd in de Royal Mail en dat de meeste postkantoren en distributiecentra inmiddels behoorlijk verouderd zijn. De winst die gemaakt is zou besteed moeten worden aan het moderniseren van de Royal Mail. Daar zijn dan eerder meer werknemers voor nodig dan minder. De Royal Mail heeft nog steeds toekomst als staatsbedrijf en daar is elke Brit bij gebaat als ze een betrouwbare en goedkope postbezorging willen.
De eerste stakingen tegen het voorgenomen besluit vonden inmiddels plaats. De bonden (en vooral de CWU) hebben al aangekondigd dat er meer stakingen zullen komen als het inderdaad tot een privatisering komt. Daarnaast willen de bonden het onmogelijk maken voor de nieuwe eigenaren om de panden van de Royal Mail te betreden. De actiebereidheid onder de werknemers is groot en dus is er een hete herfst in aantocht. De strijd voor de Royal Mail is extra belangrijk omdat de Engelse regering als volgende project de NHS (de gezondheidszorg) wil privatiseren.
Een samenwerking met de private sector bestond al in de NHS. Zo werd via de zogenaamde Private Finance Initiative (PFI) geld binnengehaald om ziekenhuizen te bouwen. Via een PFI werd de bouw van een ziekenhuis betaald door de privésector, die 50 jaar lang het recht krijgt het ziekenhuis te exploiteren om zo de kosten er weer uit te halen. Echter nu wil de regering verdergaan door ook de NHS als geheel af te stoten.
Dat laatste geldt overigens alleen voor Engeland en Wales. De NHS in Schotland en Noord-Ierland vallen onder de verantwoordelijkheid van de plaatselijke regeringen. Zowel de Schotse als de Noord-Ierse regering hebben echter nog geen plannen om tot privatisering over te gaan. Sterker nog in Schotland werd in 2008 een einde gemaakt aan PFI en probeert de overheid nu juist weer ziekenhuizen terug te brengen onder de NHS.
Het zal duidelijk zijn dat de strijd voor de Royal Mail, die wel heel Groot-Brittannië treft, extra belangrijk is geworden. Er zal niet alleen gestreden worden voor het behoud van de post als staatsbedrijf maar ook om een einde te maken aan de privatiseringsdrang van de Britse regering. Tijd dus voor ander beleid.