Crisis. (Foto: Shutterstock).
Maarten Muis
In Manifest wordt al jaren gepubliceerd over de link tussen ziek worden en werkstress. De druk die de crisis van overproductie uitoefent op bedrijven en organisaties heeft desastreuze gevolgen voor de sfeer op de werkvloer.
Op 7 oktober jongstleden berichtten verschillende kranten en tv-programma's over de uitkomsten van een onderzoek dat de FNV gehouden heeft onder dertienduizend werkenden. Het geeft een schokkend beeld van een overdaad aan ziekmakende stress voor werkend Nederland.
Meer dan de helft werkt zeer geregeld onder hoge tijdsdruk en 30 procent van de ondervraagden vindt zijn werk lichamelijk of geestelijk zwaar. Ruim 40 procent van de werknemers die de online vragenlijst op de www.gewoongoedwerkmeter.nl heeft ingevuld is onzeker over de toekomst van de baan. Een even groot percentage geeft aan dat uitzendkrachten worden ingehuurd voor vast werk. Nog schrijnender is het gegeven dat een kwart aangeeft onvoldoende te verdienen in de huidige baan om de primaire levensbenodigdheden te kunnen bekostigen.
De werkgever laat steeds duidelijk de boodschap horen: voor jou tien anderen. In veel zorginstellingen en fabrieken is een dusdanig snel verloop van collega's, dat de weerbaarheid van de werkvloer tegen het verdeel- en heersbeleid van het management zwak is. Het steeds weer opnieuw moeten inwerken van collega's die andere tijdelijke krachten vervangen drukt een zware wissel op het vaste personeel en hindert vaak het leveren van goed werk, dat dan weer tot somberheid, negativisme en stress leidt.
Mariëtte Patijn, cao-coördinator FNV, lichtte in het AD de resultaten van het onderzoek als volgt toe: "De resultaten zijn zorgwekkend. Er zijn veel klachten, dat mensen hun werk niet meer goed kunnen doen, terwijl dat juist hetgeen is dat zij het liefste doen: kwaliteit leveren, zodat zij weer trots kunnen zijn als ze hun vak uitoefenen. Die tijd wordt ze steeds vaker niet gegeven. Onzekerheid en werkdruk bederven dat."
Ook bijzonder hoogleraar Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde van het AMC in Amsterdam, Carel Hulshof, noemt het FNV-onderzoek in dezelfde krant 'een duidelijk signaal'. Hij herkent in de resultaten ook de geluiden die hij hoort van bedrijfs- en huisartsen. Er melden zich steeds meer mensen met gezondheidsklachten, die direct resultaat zijn van de druk die zij tijdens het werk ervaren. Dat is de druk van het mogelijk verliezen van de baan, de spanning die er steeds is om met te weinig mensen het werk te moeten doen en de productiesnelheid die steeds opgevoerd wordt.
Het is van belang dat werkgevers voor deze toegenomen druk door baanonzekerheid en werkstress ter verantwoording worden geroepen. De winstgevendheid is in het grootste deel van de economie nog voldoende. Het gaat bij verslechteringen voor de werkvloer bijna altijd om privatisering, flexibilisering, winstmaximalisatie en het tevreden stellen van aandeelhouders.
Het trekken van de grens: tot hier en niet verder met de verslechteringen, is een belangrijke stap die op de werkvloer van veel bedrijven en organisaties gezet moet worden. Voor de werkenden is nu van direct belang om een forse looneis te stellen én de eis om meer vast personeel in te schakelen, om daarmee de werkdruk te verlagen. Dat gaat niet vanzelf, voor het realiseren van deze eisen moet gestreden worden. Eerst de mensen, niet de winsten!