De schamele behuizing is niet bestand tegen de volgende storm en de fragiele levensbasis is ontwricht. (Foto: medico international/Flickr/cc/by-sa)
Redactie Buitenland
In de vorige Manifest berichtten we over de grote schade die tyfoon Haiyan (Yolanda) aanrichtte op de Filippijnen. De beelden van Filippijnse boeren en arme stedelingen die de schamele basis van hun bestaan plotsklaps kwijt waren, maakten veel indruk. De Nederlandse bevolking doneerde een groot bedrag. Dit geld dreigt nu in handen te komen van de corrupte elite.
Manifest vroeg Roselle Valerio, redacteur van het Filippijnse kwartaalblad Liberation International, over de situatie aldaar:
De tyfoon Haiyan maakte zichtbaar dat het regime van president Aquino incompetent is als het gaat om bescherming van de bevolking. Hoe is dit regime te karakteriseren?
De heersende Aquino-kliek is incompetent op het criminele af, extreem corrupt en op een barbaarse manier repressief tegen diegenen die oppositie ertegen voeren. Het is geheel onderdanig aan het VS-imperialisme en de buitenlandse monopoliekapitalisten.
Het is bekend dat corruptie een groot probleem is op de Filippijnen. Hoe heeft die invloed gehad op de hulp gedurende en na de tyfoon?
In de eerste plaats: voordat de supertyfoon Haiyan het land raakte, weigerde president Aquino de inzet van publieke middelen voor preventieve maatregelen. Tegelijkertijd stoppen hij en zijn trawanten hun zakken jaarlijks vol met miljarden peso's uit rampenfondsen van de overheid. Dit betekende dat toen een echte ramp het land trof, zoals de tyfoon Haiyan, er geen middelen en fondsen meer waren voor het realiseren van noodhulp.
In de nasleep van de tyfoon waren hoge regeringsmedewerkers en politici, inclusief Aquino zelf, vooral bezig met hun politieke carrière en zichzelf verder te verrijken, in plaats van diegenen te helpen die hulp nodig hadden. Een voorbeeld daarvan is dat de distributie van de hoogstnoodzakelijke goederen werd vertraagd, omdat er eerst speciale verpakkingen en stickers gedrukt moesten worden met de namen van de politici erop, zodat de bevolking zich hen zou herinneren bij de volgende verkiezingen. Enkele regeringsmedewerkers drukten ook de hulpgoederen achterover. Deze werden dan niet verdeeld onder diegenen die ze nodig hadden, maar verkocht met grote winst in de dorpen en steden in het getroffen gebied.
Op 10 december jongstleden benoemde Aquino de voormalige senator Panfilo Lacson als verantwoordelijke voor de naar verwachting reusachtige operatie van heropbouw in de vernielde gebieden. Dit nieuwe bureau krijgt een budget van 40 miljard peso's (657 miljoen euro). Zo'n groot bedrag wordt nu in handen gegeven van Lacson, die als hoogste politiebaas van het land gedurende het bewind van president Enstrada bekend stond als het brein achter invloedrijke criminele syndicaten en de diefstal van publieke gelden. Hij is ook aangeklaagd voor zijn rol als beul en voor het martelen van gevangenen gedurende de dictatuur van Marcos toen hij een jonge politieagent was.
De Communistische Partij van de Filippijnen stelde in een verklaring: "De benoeming van Lacson maakt duidelijk dat voor het Aquino-regime de prioriteiten rond heropbouw van de door de tyfoon Haiyan verwoeste gebieden liggen bij het militarisme en een tegen de bevolking gerichte politiek."
Het Amerikaanse leger was dominant aanwezig in de getroffen gebieden. Welke rol speelt deze massieve aanwezigheid van 'helpende' Amerikaanse soldaten voor het corrupte en in diskrediet gebrachte Aquino-regime?
De groei van aanwezigheid van Amerikaanse militaire eenheden op de Filippijnen is bedoeld om het incompetente, corrupte en repressieve Aquino-regime te stutten. Zo lang de politieke, militaire en economische belangen van de VS op de Filippijnen en in geheel Azië daarmee gediend zijn, kan president Aquino aanblijven tot zijn termijn afloopt in 2016.
We zagen vooral beelden van de sterk verarmde delen van de Filippijnse bevolking, zoals kleine boeren en stedelijke zelfstandigen, die getroffen waren. Hoe is solidariteit met hen vanuit Nederland te organiseren?
Dat is een waar gegeven: het meest getroffen door de tyfoon is de misdeelde meerderheid, meer dan zeventig procent van de mensen leeft er in armoede. Al voor de tyfoon Haiyan waren zij slachtoffers van de onderontwikkelde, niet-industriële Filippijnse economie. Het waren boeren zonder eigen land, die tot zeventig procent van hun oogsten als pacht moeten betalen aan rijke grootgrondbezitters en kleinschalige vissers met lichtgewicht boten en eenvoudig materieel. De mensen oogstten en verdienden enkel voldoende voor hun dagelijkse maaltijden.
Er was geen extra geld voor school en opleiding, voor medische hulp, voor reizen of vrije-tijd-activiteiten. Zij woonden in schamele woningen gemaakt van palmbladen, bamboe en sloophout, die makkelijk verwoest worden door de steeds optredende orkaanwinden en kuststormen. De tyfoon vernietigde niet alleen hun woningen, maar ook hun gewassen en agrarische infrastructuur en de gemeenschappelijke voorzieningen.
Deze arme mensen zijn ook slachtoffers van de plundering en de vernietiging van het milieu door buitenlandse monopoliekapitalisten en hun lokale partners. Hout uit het oerwoud en mineralen, water en maritieme grondstoffen worden geroofd en vernietigd, wat weer bijdraagt aan de klimaatverandering. Hierdoor nemen de tyfoons in kracht toe en verliest de verarmde bevolking haar bescherming door bossen, waterscheidingen in de bergen en mangrovebossen in de kuststreken. In de tussentijd verdwijnen door grootschalige mijnbouw hele bergruggen, worden beekjes en rivieren vervuild en vernietigen ze de landbouwgronden die door de arme meerderheid wordt benut.
De noodzaak van heropbouw zal de lokale vraag naar producten doen toenemen. Kunnen hier lokale bedrijven van profiteren of gaan de grote multinationale bedrijven er met de winst vandoor?
Buitenlandse monopoliekapitalisten, in innige samenwerking met lokale zakenpartners, regeringsbureaucraten en corrupte politici zullen zeker misbruik maken van de situatie om grotere winsten te realiseren. Direct was duidelijk dat de energie- en brandstofbedrijven geen zier geven om het feit dat de levensbasis van miljoenen mensen was vernietigd. De mensen hebben nog steeds te lijden onder sterk gestegen kosten voor benzine, diesel, gas om op te koken en elektriciteit. Aquino, de voormalige senator Lacson en hun trawanten krijgen zeker 'commissiegeld' of smeergeld zodat zij de voorkeur zullen geven aan buitenlandse monopoliekapitalisten en hun lokale partners bij het toekennen van de opdrachten voor de heropbouw van de vernietigde gebieden.
Hoe kunnen Nederlanders een heropbouw steunen waaraan de bevolking wat heeft en niet de kapitalisten en de corrupte elite?
Progressief Nederland kan veel doen om de armste gemeenschappen die getroffen zijn door de tyfoon Haiyan te steunen:
(Zie ook www.ncpn.nl voor lopende campagne NFS)