Geldpersen zorgen voor Zombiemarkten. (Foto:ZLV)
Rainer Rupp
Als een financieel systeem zodanig afhankelijk is van permanente injecties met grote bedragen uit publieke fondsen als dat van de Verenigde Staten, nu al sinds vijf jaar, "bestaat het zeer reële gevaar dat de (financiële) markt niet meer functioneert en dat de financiële transacties die we waarnemen nog slechts bewegingen zijn van zombie-banken (levende doden). Die kunnen alleen voortbestaan dankzij deze geldinjecties", aldus een verontwaardigde VS-commentator, Raul I. Meijer, de dag voor kerstmis op de financiële website 'Market Oracle'. De van officiële zijde gesteunde "manipulatieve aard" van deze financiële operaties herinnert Meijer aan centraal gestuurde samenlevingen.
"Terwijl de financiële wereld de ene illusie op de andere stapelt (bijvoorbeeld dat de gewone burgers profiteren van de geldgeschenken van de regering en de Fed [1] aan de banken, of dat de recordhoogtes op de aandelenmarkten de situatie van de reële economie weerspiegelt) zakt ze steeds dieper weg in een verwrongen fantasiewereld", gaat de auteur verder. Toch hoeven zij "daar aan de top" zich geen zorgen te maken. Zolang het feest met het goedkope geld van de Fed verdergaat kunnen ze "die illusies volhouden, en op elk gewenst moment hun financiële winst grijpen of laten gaan". Uiteindelijk worden "de mensen buiten de financiële wereld, door hun regeringen, weer gedwongen om de rekeningen van het feest te betalen."
Met "kapitalisme en een functionerende markt" heeft dit "niets meer te maken". Meijer stelt de Centrale Bank (Fed) verantwoordelijk voor deze ontwikkeling, die alleen de superrijken dient. Meijer ziet de Fed als een enorme herverdelingsmachine. Dit op het gebied van het financieel beleid almachtige instituut laat "zich uitsluitend leiden door de belangen van private grote banken en 'high finance' [2]." Dat is ook niet verwonderlijk, want in de 'junge Welt'-uitgave van 24 december jl. werd er al op gewezen dat de Fed ondanks haar publieke taak voor 100 procent in handen is van machtige, private aandeelhouders.
Meijer schijnt nog het meest verbaasd te zijn over het feit dat de profiteurs van de goedkope geldstroom van de Fed "de daaruit voortkomende gevaren voor de gehele samenleving en de sociale samenhang helemaal niet willen zien". Pas als de gevolgen duidelijk worden "en de samenleving waarin zij leven in een gewelddadige onrust explodeert gaan zij misschien nadenken. Maar zelfs dan zullen zij zeer waarschijnlijk ervan overtuigd zijn dat mensen zoals zij er ongeschonden onderuit komen", waarschuwt Meijer.
Toch schijnen ondertussen ook verscheidene VS-economen zich zorgen te maken over dit probleem. Zo schreef bijvoorbeeld het persagentschap AP, op 17 december jongstleden, een artikel met de titel "The Big Story", over een enquête gehouden onder 30 bekende VS-economen. Daarin gaf de meerderheid van de ondervraagden aan dat "de groeiende kloof tussen de rijkste Amerikanen en alle anderen niet alleen slecht is voor individuen maar ook de economie van de VS schaadt".
Tot ongeveer een jaar geleden bestreden de meeste VS-economen nog ten gunste van deze rijken, aan de hand van ingewikkelde academische modellen, dat de loon- en inkomensongelijkheid zelfs maar was toegenomen. Volgens Scott Brown, hoofdeconoom bij financiële dienstverlener 'Raymond James', is er ondertussen een kentering opgetreden en toont men zich "in toenemende mate bezorgd over de gevolgen van de ongelijkheid voor de economische groei".
Volgens AP heeft de meerderheid van de bevraagde economen gewaarschuwd "dat de grote inkomenstoename en hogere winsten uit aandelen bijna uitsluitend de rijke Amerikanen ten goede komen. Maar deze huishoudens geven veel minder aan consumptiegoederen uit dan de huishoudens van de lagere en middeninkomens, die het grootste deel van de bevolking vormen maar waarvan het inkomen zo goed als niet toeneemt."
Daarom "stimuleren de uitgaven van de rijkere Amerikanen de economie niet. We hebben behoefte aan meer mensen die geld uitgeven," aldus de meerderheid van de ondervraagden. Michael Niemira, hoofdeconoom van 'Verbond van Internationale Winkelcentra', wordt als volgt geciteerd: "Hoe groter de verbetering van het inkomen, hoe duurzamer de groei."
Met economische groei als doel voor ogen, en niet op morele gronden, roept nu een indrukwekkende lijst van bekende economische experts in de VS op tot een ommekeer in Amerika, de weg terug naar een bredere inkomensverdeling en koopkracht. Deze lijst van bekenden varieert van Nobelprijswinnaars en professoren van gerenommeerde universiteiten tot leidende figuren in het Internationaal Monetair Fonds. Daarvoor is echter noch in de VS-economie noch in de politiek of de samenleving ook maar enig zelfherstellend vermogen. Om in die richting iets te kunnen veranderen zou een enorm politiek machtsvertoon nodig zijn. Maar omdat de politici van de beide grote partijen in de VS allang omgekocht zijn en de 'high finance' hen bijna volledig in haar greep heeft blijft ook deze uitweg afgesloten.
[1] Fed = Federal Reserve System > particuliere centrale bank van de Verenigde Staten, vergelijkbaar met de Europese Centrale Bank.
[2] High finance > financiële transacties of organisaties van een zeer grote omvang.
Sgb, 27 december 2013, vertaling J. Bernaven.