Truke
Rinze Visser
Het is alsof er op een gegeven moment begonnen is met het loslaten van roofdieren uit een dierentuin om ze op de arbeidersbevolking los te laten. Eerst begon het met de minst gevaarlijke. De laatste tijd worden ook de poorten voor de meest verscheurende dieren geopend: de roofdieren van het kapitalisme. Voor werkloze mensen is men nu streng en zakelijk. Op z'n Amerikaans. Hoge boetes voor het minste geringste 'vergrijp'. En verlaging of zelfs uitsluiting van een werklozenuitkering.
Met name waar het een bijstandsuitkering betreft is dat een taak van de gemeenten. Zo is het leveren van een tegenprestatie voor het ontvangen van een werklozenuitkering een belangrijk punt geworden. Veel gemeenten zijn hier, al voor er wetgeving is, met zogenaamde proefprojecten bezig. Onder de dekmantel van reïntegratie, werkervaring opdoen en detachering.
Het zijn vooral de sociaaldemocraten die zich daar sterk voor maken. Dit al niet meer in de gedaante van de passie prekende vos, maar open en bloot als bloeddorstige, uitgehongerde leeuwen en tijgers. Mensen met een werklozenuitkering van de bijstand worden meer en meer door middel van veel cursussen opgeleide uitvoerders met minachting bejegend en als het vuilnis van de maatschappij gezien. De bevolking wordt dag in dag uit vergiftigd met een wraakzuchtige ultrarechtse ideologie, soms ook met pseudolinkse trekjes. Terwijl het volk bestookt wordt met verhalen over eigen verantwoordelijkheid, eigen kracht, eigen schuld, worden via fotoreportages en verhalen de honderden miljoenen arme sloebers uit verre landen - op reis naar hopelijk betere oorden om bittere armoede te ontvluchten - verheerlijkt als krachtige, ondernemende mensen die niet bij de pakken neerzitten en zo. Op subtiele en gemene wijze worden zij aan de Europese arbeiders ten voorbeeld gesteld. Maar ook strooit de media met verhalen over vaderlandse en buitenlandse beroepsprofiteurs en fraudeurs wier daden door elk fatsoenlijk mens worden afgekeurd, om stemming te kweken.
De gemeente, waar schrijver dezes namens de NCPN volksvertegenwoordiger is, is politiek gezien een filiaal van Den Haag, zoals Den Haag een filiaal van Brussel is. Het college is met vier wethouders gevormd uit de Frysk Nasjonale Partij (FNP) en het CDA. Zij hebben een comfortabele meerderheid in de gemeenteraad. Zij hebben, zoals dat heet, een coalitieakkoord gesloten. Andere partijen konden natuurlijk niet achterblijven en hebben tussen 30 december en 2 januari, tussen de zevenklappers en de gillende keukenmeiden, tussen de appelflappen en de oliebollen, een zogenoemd oppositieakkoord gesloten. De NCPN doet daar niet aan mee. Coalitieakkoord of oppositieakkoord, het is lood om oud ijzer. Beide vinden pijnlijke maatregelen nodig: kappen in de sociale voorzieningen; jacht op uitkeringsgerechtigden, afbreken van subsidies voor sport en cultuur, bezuinigen op zorg voor ouderen en zieken en het stimuleren van dorpen en buurten om in de daardoor ontstane chaos te voorzien. Uiteraard staat dit alles in bedekte en versluierde vorm in de akkoorden. Want ze zijn er allen trots op de taak te hebben de saamhorigheid in de dorpen en wijken terug te mogen brengen. Lees: voorheen wettelijke zorgplicht aan de gedupeerden en hun omgeving over te laten. Eigen kracht, eigen verantwoordelijkheid, toch!
In de nieuwe gemeente zijn het de FNP en het CDA die de regeringspolitiek uitvoeren. Het zogenaamde oppositieblok wordt vooral gedragen door VVD en PvdA, die de regeringspolitiek uitvoeren. VVD en PvdA pretenderen de gemeentelijke oppositie te zijn. Oppositie ten opzichte van wie? Tegen een gemeentecoalitie die zijn eigen politiek uitvoert. Oppositie tegen wie? Hoe simpel en tegelijkertijd ingewikkeld kan politiek zijn? Ook de positie van de gemeenteraad, de gekozen volksvertegenwoordiging, is al in het geding. Door middel van een artikel in het reglement van orde, waarvan de rechtsgeldigheid tot nu toe ook nog discutabel is, tracht men de oppositie - zeg maar de werkelijke oppositie - de mond te snoeren. Door al in de commissies te willen bepalen of er in de gemeenteraad, de plenaire zitting, nog wel of niet over een collegevoorstel gedebatteerd kan worden. Het zal u als lezer niet verbazen dat hij, wiens hoofd boven dit artikel prijkt, nu al, vlak na de installatie van de nieuwe raad, energie moet steken in het verdedigen van de gemeentelijke democratie. En dat tegen een overmacht die, zeker als het over verre buitenlanden gaat, de mond vol van democratie heeft. Het kan verkeren.
Reagan en Thatcher zijn dood. Maar hun politieke invloed is nu groter dan tijdens hun leven. Milton Friedman, econoom en verklaard vijand van de arbeidersbeweging en het socialisme en Edmund Burke, de filosoof van het conservatisme, destijds ook door gematigd links verguisd, hebben nog nooit zoveel invloed op politieke leiders gehad als tegenwoordig. Als men eens goed nadenkt over het plan om als straf voor werkloze mensen met een bijstandsuitkering de uitkering drie maanden in te houden(staatssecretaris Klijnsma - ook PvdA - zegt: "als ik de wet overtreedt dan krijg ook ik straf"), dan kan dat ook drie maanden zonder eten en drinken betekenen. De doodstraf dus! Zo ver zal het wel niet komen, denken de Reagans en Thatchers van de eenentwintigste eeuw: het dorp, de buurt, de kerken, die zullen de mensen niet laten verhongeren. Probleem opgelost en de 'participatiemaatschappij' een stap dichterbij. Wie een uitkering heeft moet aan de maatschappij een tegenprestatie leveren. Hoezo? Het is de maatschappij - de kapitalistische maatschappij - die in gebreke blijft en die niet in staat blijkt mensen aan het werk te houden, die door een werklozenuitkering te verstrekken, daarvoor een tegenprestatie verlangt!
Er wordt geen regulier werk verdrongen door werklozen die verplicht voor hun uitkering moeten werken, dat zeggen de bestuurders, terwijl ze het zelf toegeven. Toen de NCPN een brief schreef over verdringing van arbeidsplaatsen bij twee met name genoemde bedrijven waar vanuit de gemeente werklozen met behoud van uitkering geplaatst waren, werd verdringing van regulier werk ontkend. Maar deze bedrijven nemen nu geen mensen via uitzendbureaus en buitenlandse arbeidskrachten meer aan. Hoezo geen verdringing van regulier werk voor een caoloon? Toen de NCPN de gemeente vroeg twee werkloze bouwvakkers tijdelijk in dienst te nemen in verband met achterstallig onderhoud van gemeentelijke eigendommen, werd er geantwoord dat men geen mensen in tijdelijke dienst aanneemt, dit alleen doet via detacheringsbureaus (dit is: werken voor de uitkering) of via het WSW-bedrijf (dit is: ook werken voor de uitkering). Het antwoord bestaat dus uit een leugen waarin de waarheid verborgen zit.
Wat er nu allemaal gebeurt is niet uit de lucht komen vallen. Er is bewust naartoe gewerkt. In het begin van de negentiger jaren begon het al. In Rotterdam en later in het hele land werden allerlei projecten opgezet, onder de noemer van 'sociale vernieuwing'. Het pushen van vrijwilligerswerk in de openbare ruimte; een scherper regime voor mensen in de bijstand. Wisconsin, een staat in de Verenigde Staten van Amerika, werd als voorbeeld genomen. Op z'n Amerikaans dus. Pim Fortuyn schreef en riep het in 1992 al van de daken. Tegenprestatie: "Er wordt aan mensen die gezond van lijf en leden zijn geen enkele uitkering meer verstrekt waar niets tegenover staat". Alweer een generatie geleden! Is er teruggevochten? Oordeel zelf. De reactionaire beer is los!
De reactie is aan de macht! Tijd voor actie!