Max van den Berg overhandigt het eerste exemplaar aan de nog enige levende verzetsstrijder, Emmy Kobus-Wolters. (Foto: Dick Prak)
'Naast erkenning, moet het boek ook vooral inspireren'
Redactie Binnenland
Het was afgeladen vol in de statige en sfeervolle Der Aa-kerk tijdens de boekpresentatie op woensdag 5 maart jongstleden van Het communistisch verzet in Groningen 1940-1945, geschreven door Ruud Weijdeveld. Er waren meer dan 400 aanwezigen, waarvan zeker de helft nabestaanden van de Groningse verzetsstrijders.
Vanuit heel Nederland waren zij naar de boekpresentatie gekomen, om te luisteren naar enkele sprekers en meemaakten dat Max van den Berg, commissaris van de Koning in Groningen, het eerste exemplaar overhandigde aan de enige nog levende verzetsstrijder van toen, Emmy Kobus-Wolters.
Het was een belangrijk moment van erkenning van de rol van de CPN in de strijd tegen het fascisme. Het was eindelijk de verdiende aandacht voor de Groningse communistische verzetsstrijders, waarvan veel de vervolging en gevangenschap niet overleefden, maar die na de oorlog door een officiële anticommunistische politiek van staat en media verzwegen werden. Het boek kan een voorbeeld zijn, zo benadrukte de schrijver in een telefonisch gesprek met de redactie, om zich ook in andere delen van Nederland te gaan verdiepen in de rol van de lokale communisten in de strijd tegen het fascisme.
In het boek staat beschreven hoe door het hernieuwde anticommunisme na de bevrijding, de Groningse verzetsstrijders te maken kregen met sociale uitsluiting. Zoals Ruud Weijdeveld in zijn toespraak tijdens de boekpresentatie zei: "Deze vroege deelname van de communisten aan het verzet staat in schril contrast met de wijze waarop zij ná de oorlog werden behandeld. De sympathie voor de communistische ideeën was door hun rol in het verzet sterk toegenomen. Ook was er een luide roep om vernieuwing van het politieke bestel. In de praktijk werd echter de oude politieke partijen en vakbonden weer nieuw leven ingeblazen. En door hen werd vervolgens de vooroorlogse strijd tegen het 'communistische gevaar' met volle kracht hervat. Bij die strijd tegen het communisme werd het verzetsverleden van de communisten niet ontzien. En al spoedig werd dit zelfs ontkend. [...]
De schrijver heeft sinds de jaren tachtig onderzoek gedaan en Groningse oud-verzetsstrijders en de familieleden geïnterviewd. De schrijver benadrukt dat het doel van het boek meer is dan lokale geschiedschrijving. De opgetekende verhalen van communisten, waarin duidelijk wordt dat zij tegen de toenmalige maatschappelijke tendens van conformeren en wegkijken ingingen en vanaf het begin van het fascisme in Hitler-Duitsland het verzet organiseerden en vluchtelingen hielpen, zijn vandaag de dag nog steeds een inspiratiebron.
Onder de bezoekers van de boekpresentatie waren ook inwoners uit Emden in Duitsland aanwezig, die de schrijver hadden geholpen de samenwerking tussen het Groningse en Duitse verzet tegen het fascisme te kunnen beschrijven. Want voor de toenmalige communistische verzetsstrijders stond de strijd tegen het fascisme en voor sociale rechtvaardigheid voorop. Er mag volgens Ruud Weijdeveld achteraf geen smal nationalistisch anti-Duits verhaal van gemaakt worden.
De rol van communisten in het verzet verdient in heel Nederland hernieuwde aandacht, waarbij dit boek een goede stap is. In de lokale media is er uitgebreid bericht over het verschijnen van het boek. In Manifest zal binnenkort een bespreking gepubliceerd worden. Het boek, in twee delen, is te bestellen via de site van de Geert Sterringa Stichting (www.geertsterringastichting.nl) en in elke boekhandel te koop.