Geredde mijnwerkers komen boven en minister van Energie kijkt met strak gezicht en afstandelijk naar overlevenden. (Foto: www.sol.org.tr)
Eda Yenil
Op 13 mei jl. heeft zich een ramp voltrokken in het stadsdeel Soma van de Turkse stad Manisa waarbij honderden mijnwerkers zijn omgekomen. Het officieel bekendgemaakte dodental is 301 maar er wordt al gezegd dat er nog zo'n aantal en mogelijk nog meer doden in de mijn zijn begraven. De opgesloten mijnwerkers werkten in een private mijn. Van de bazen van dit bedrijf is bekend dat ze zeer nauwe banden hebben met de regeringspartij AKP.
Op zo'n 450 meter diepte ontplofte een transformator en veroorzaakte stroomuitval en een heftige brand. Een deel van een bovengelegen schacht is ingestort. Zo'n 800 kompels werden tot een diepte van twee kilometer door de brand ingesloten. Het exacte aantal werknemers in de bruinkoolmijn was onbekend op het moment van de ramp.
Voordat medische en andere noodhulp naar de rampplaats werden gestuurd, zette de regering in de stad grote aantallen militairen en politie in om mogelijke protesten te onderdrukken. Zij hebben geprobeerd om het werkelijke aantal doden te verhullen. Nog steeds weten wij hierover niets zeker. Het was na het officiële einde van de hulpacties nog steeds niet bekend hoeveel mijnwerkers op dat moment binnen waren.
Van Soma Coal, het bedrijf dat de mijn beheert, dat eigendom is van Soma Enterprises Holding Mine, is bekend dat het zeer nauwe betrekkingen heeft met AKP-functionarissen. Het is geen verrassing dat Soma Steenkool de leverancier was van de pakketten die door de AKP 'voor het goede doel' werden verdeeld tijdens de recente lokale verkiezingen.
In 2012 werd het bedrijf overgenomen door Soma Holding dat beweerde de kostprijs per ton te kunnen beperken tot 08,23 dollar per ton, terwijl deze kosten bij TKI (Turks Coal Enterprises) rond 130-140 dollar lagen. Het is geen geheim dat de vermindering van de kosten en de winstexplosie van het bedrijf het resultaat waren van een gebrek aan de juiste veiligheidsmaatregelen, aan regelmatig onderhoud en het ontbreken van een goede 'job training'. Er was bovendien sprake van meedogenloze kapitalistische uitbuiting van de arbeiders.
Premier Erdogan en andere vertegenwoordigers van de regering waren niet welkom in Soma. De nabestaanden van mijnwerkers protesteerden tegen Erdogan die steeds beweerde dat dergelijke ongevallen normaal zijn in deze sector. Tijdens een toespraak gaf Erdogan voorbeelden van rampen uit de 19e eeuw, om zijn standpunt te versterken.
Tijdens de protesten zijn de nabestaanden van de 'vermoorde' mijnwerkers aangevallen door Erdogan zelf en door zijn functionarissen. Er zijn beelden bekend waarop premier Erdogan een demonstrant een stomp gaf met zijn vuist. Op een andere foto is te zien dat de adviseur van Erdogan, Yusuf Yerkel, een demonstrant schopt terwijl hij wordt vastgehouden door de oproerpolitie.
Op vrijdag 16 mei gingen familieleden, collega's en vrienden van de mijnwerkers met duizenden de straat op in Soma om tegen de AKP-regering te demonstreren. Zij schreeuwden 'regering aftreden!' 'Moordenaars!', 'Mensenuit Soma, toon uw solidariteit met de mijnwerkers.'
Ook op 16 mei bezetten de studenten van de Technische Universiteit van Istanboel (ITU) de faculteit omdat daar ondersteunende werkzaamheden worden uitgevoerd voor de Mijnbouw Holding Alba waar de ceo van Soma, Gürkan, bestuurslid is.
De Communistische Partij van Turkije gaf, ook op 16 mei, een verklaring af. Daarin stond dat de AKP niet meer zou mogen doorregeren en waarin de volgende eisen stonden:
De nabestaanden en de bevolking die betrokken zijn bij de ellende van Soma hebben een duidelijk doel voor ogen. Zij willen de publicatie van de namen van de mijnwerkers die niet op de lijst van het ministerie en de AFAD staan vermeld. We zullen niet toestaan dat hun namen verdwijnen.
De regering zal niet in staat blijken de namen van de vermoorde mijnwerkers te verhullen!