Anna Ioannatou
Wat onthouding betreft zijn Grieken beslist niet de ergste in Europa. Uiteraard hebben we het over de opkomst bij verkiezingen. Met 41,6 procent onthouding was Griekenland nummer 5 in opkomstcijfers bij de Europese verkiezingen, een cijfer dat weinig afwijkt van de opkomst bij de regionale en gemeenteraadsverkiezingen van een week ervoor.
Over burgemeesters en lokale bestuurders hebben we het al gehad en dus gaan we in dit artikel door met de uitslag van de Europese verkiezingen, die in Griekenland wel veranderingen te zien gaf, maar beslist niet de radicale omwenteling, waar Syriza het al heel lang over had.
De boodschap bij monde van het volk aan regeerders en oppositie was wel interessant. Syriza had gerekend op een grandioze winst, die bij grote verliezen van de beide regeringspartijen (Nea Dimokratia en Pasok, vermomd als 'Olijfboom') aanleiding zou moeten zijn voor vervroegde landelijke verkiezingen, maar premier Samarás ging alleen over tot een herschikking van zijn ministersploeg.
Syriza wil regeren en heeft op de jaarlijkse algemene vergadering van de Bond van Griekse Industriëlen verzekerd dat het haar eerlijke wens is een functionele relatie met de Bond te hebben en dat de partij tevens de mogelijkheid bezit het volk in de val van 'sociale akkoorden' te laten lopen, als het gaat om groei van de kapitalistische economie: "We weten maar al te goed dat we niet alleen verschroeide aarde zullen overnemen, maar ook een verdeeld land, een politiek, economisch en sociaal ontbonden land. We zullen het land allemaal samen weer verenigen en naar de veilige en vruchtbare bodem leiden van reconstructie, van groei (...). Dat is de historische missie van een regering van sociale redding met Syriza als kern. Een regering weliswaar, die ambieert regering van alle Grieken te zijn".
Daar is ie weer, de aloude sociaaldemocratische truc van klassenvrede binnen een economisch stelsel, dat sociale tegenstellingen in zijn DNA heeft staan.
De uitslagen laten duidelijk zien dat de bevolking nog steeds naar betere systeembeheerders zoekt en zeker geen radicale omwenteling wenst, ook al noemt Syriza zich 'radicaal links'. De uitslag "is geen politieke aardbeving, die term had ik gebruikt voor het scenario met de meeste winst", aldus Syriza Europarlementariër Papadimoulis, "maar wel een groot succes, zoals de hele internationale pers opmerkt, zelfs de antilinkse. De enigen die doen alsof ze het niet begrepen hebben zitten hier, in ons land. Ik bedoel Nea Dimokratia en Pasok en een paar hun vriendschappelijk gezinde media, die hen steunen, zoals de 'Rizospastis' van de KKE".
Met deze laatste steek onder water wordt de tactiek gevolgd die de Pasok jaren toepaste: wie niet aan de kant van de Pasok staat, is rechts. Nee, de verkiezingsuitslagen betekenden geen omwenteling van de politieke kaart in Griekenland en dat zagen de belangrijkste buitenlandse media ook wel in.
De enige partijen die winst boekten sinds juni 2012 waren de KKE (van 4,50% naar 6,11%) en de nazistische 'Gouden Dageraad' (van 6,92% naar 9,40%, ondanks of juist dankzij alle negatieve reclame, arrestaties, opheffing van parlementaire onschendbaarheid en wat dies meer zij!). Een heel ander beeld gaven de uitslagen te zien van de Grieken die in het buitenland stemden. Daar werd de KKE derde met bijna 18 procent, net achter Syriza en de Nea Dimokratia, de eerste met 27,43 procent, terwijl de 'Gouden Dageraad' het met 4,74 procent moest doen.
Nationaal is Syriza nu de eerste partij, heeft weinig verloren vergeleken bij de verkiezingen van juni 2012 (van 26,89% naar 26,58%, zo'n 138.500 kiezers minder dan toen), terwijl de regerende Nea Dimokratia van 29,66 procent naar 22,71 procent zakte en de meeregerende Pasok van 12,28 procent naar 8,02 procent. De 'Olijfboom' mocht niet baten. Alles bij elkaar goed voor een verlies van bijna een miljoen kiezers voor beide regeringspartijen. De communisten kregen wat te horen vanwege het feit dat hun secretaris-generaal de uitslag niet inschatte als een 'nieuw politiek scenario' en niet als een omwenteling van de volksonvriendelijke politieke verhoudingen.
De KKE zou in hetzelfde schuitje zitten met de regerende Nea Dimokratia, die haar eigen redenen had om haar verliezen te bagatelliseren. De variant is nu: als je niet voor Syriza bent, ben je rechts. Op Europees niveau sprekend over de PEL (Partij Europees Links) schreef haar krant 'Avjí', dat deze nu 8 linkse zetels heeft in Griekenland. De twee van de KKE werden gewoon opgeteld bij de 6, die Syriza nu heeft in het Europees Parlement.
Maar de KKE is geen lid van de PEL en heeft zich zelfs verzet tegen haar oprichting in 1994. Wel zát de KKE in de groep GUE/NGL (Europees Unitair Links/Noords Groen Links)- een 'technische' parlementaire fractie in het EP zonder gemeenschappelijke politiek-ideologische bindingen - zoals nog andere partijen, die ook geen lid zijn van de PEL. 'Zat', want de KKE heeft besloten uit deze fractie te treden, hetgeen onmiddellijk aanleiding gaf tot nieuwe aanvallen op de communisten, die zich zo 'isoleren' en tegen eenheid zouden zijn.
Meegaan in een algeheel sociaaldemocratisch afglijden is nu eenmaal niet de rol van een partij, die geen beter management van het kapitalisme nastreeft, maar omwenteling. Kortgeleden ook trad A. Tsipras (voorzitter Syriza) op als kandidaat van de GUE/NGL voor het voorzitterschap van de Europese Commissie, hetgeen later werd ingeslikt, maar ondertussen was het al wel doorgegeven in diverse media. Het bredere publiek ziet toch geen onderscheid tussen de GUE/NGL fractie en de PEL? Wel worden met dit gegoochel verkeerde indrukken gewekt, die meestal lang blijven hangen...
Op het politieke toneel verscheen de laatste tijd na lange afwezigheid Pasok's voormalige voorzitter en voorzitter van de Socialistische Internationale Jorgos Papandreou. Een en al sympathie voor de (Pasok) 'Olijfboom'. In een interview met de 'Deutsche Welle' zei hij voor een samenwerking te zijn van de 'centrumlinkse' krachten (Olijfboom, Rivier, Democratisch Links- deze laatste is bijna ten onder gegaan bij de Europese verkiezingen: van 6,26% in 2012 naar 1,20%) met... Syriza.
Hij verklaarde mee te willen doen aan het 'brede democratische, progressieve en patriottische bondgenootschap', waar de Syriza-voorzitter het over had op de avond van de verkiezingen. De laatste tijd zijn de onderlinge knipoogjes niet van de lucht tussen: Pasok (Olijfboom), Rivier, Democratisch Links en Syriza.
Veel parlementsleden van de kleine partijen met groot verlies stappen op en verklaren zich 'onafhankelijk'. Veel drukte dus in het burgerlijke politieke landschap en onderling geknipoog of gekrakeel, afspiegeling van een economisch stelsel in diepe crisis. Ook Pasok-voorzitter E. Venizelos heeft het herhaaldelijk over een nieuwe kieswet met afschaffing van de 50 zetels bonus voor de partij, die als eerste uit de bus komt. Syriza was altijd voor die afschaffing, maar sinds haar verkiezingssucces van 2012 doet deze partij wat vaag over de bonuskwestie...
Aan de andere kant zijn er geen partijen meer met, zoals vroeger, zo'n grote meerderheid dat alleen regeren nog zou kunnen. Ook voor Griekenland is de tijd voor coalities aangebroken. Een goed bestuur dus (alle Griekse ellende zou te wijten zijn aan slecht bestuur/beheer) en groei luidt het motto van Papandreou. Hoe de traditionele sociaaldemocratie groei ziet, is allang bekend: behoud van het kapitalisme met wat meer humanitaire tintjes. Net als Syriza.
Rosa Luxemburg's retorische vraag aan het begin van de vorige eeuw: 'Hervorming of revolutie?' als bestaanskwestie van de sociaaldemocratie als partij van de sociale omwenteling blijft hardnekkig actueel. Dat eventuele 'brede democratische progressieve en patriottische bondgenootschap' heeft haar keus duidelijk gemaakt voor eenieder die de geschiedenis kent. Alleen zijn de termen wat veranderd. In plaats van 'Hervorming of revolutie?' zou het nu kunnen heten 'Beheer (van het kapitalisme) of omwenteling?'.