Eda Yenil
Protest in Halkali, arbeiders luisteren naar toespraak van Erkan Kiliç over het protocol. (Foto: www.ilerihaber.org/Onurahin)
Eda Yenil
De bouwsector groeit in Turkije ondanks alles door. Dit ondanks de crisis in Turkije en in omstreden landen. Turkije heeft meerdere keren grote aardbevingen gehad, waarna alles opnieuw moest worden opgebouwd. Door de grote winsten die complexe gebouwen opleveren, blijft de sector aantrekkelijk. In grote steden zoals Istanboel zien we dat er enorm grote gebouwen worden opgetrokken zoals luxe wooncomplexen en winkelcentra.
De bouwsector komt niet met zijn grote succes in het nieuws. Het motto in die sector lijkt alleen te zijn: snelheid en veel winst maken. Zo gaat de bouwwoede in het land ten koste van de veiligheid van arbeiders. De bouwsector in Turkije eist voortdurend mensenlevens.
Er is niet een exact aantal te noemen van de arbeiders die de afgelopen tien jaar hun leven verloren hebben door de arbeidsomstandigheden en de veiligheidsmaatregelen die niet voldoende zijn. Wij weten wel dat alleen al het afgelopen jaar meer dan 1200 arbeiders zijn overleden door een arbeidsongeval. Familieleden van slachtoffers van arbeidsongevallen houden al twee jaar maandelijks een wake in Istanboel om de verantwoordelijken voor de dood van hun familieleden ter verantwoording te roepen. Maar er verandert niets.
Bouwvakarbeiders in Turkije worden geconfronteerd met moeilijke en gevaarlijke werkomstandigheden en erg lange werkuren. Om de projecten sneller af te kunnen krijgen, worden de arbeiders gedwongen om langer te werken. De lage lonen die zij krijgen en de slechte faciliteiten zoals onbewoonbare kamers die zij moeten delen met minimaal tien andere arbeiders, maken hun werk nog moeilijker. Van grote hoogte vallen is de belangrijkste oorzaak van dodelijke arbeidsongevallen op bouwplaatsen.
Op 6 september jl. vond een ernstig arbeidsongeval plaats bij het gebouw van Torun Center in Istanboel. Een lift die door de arbeiders werd gebruikt, is van de 32ste verdieping naar beneden gevallen. In de lift bevonden zich 10 arbeiders die ter plaatse overleden zijn. De arbeiders die hun collega's bij dit ongeval verloren, protesteerden tegen de werkomstandigheden. Dit bleek de vonk die leidde tot grote protesten.
Na dit ernstige ongeval legden meer dan drieduizend arbeiders van een bouwcomplex in Halkali, Istanboel hun werk neer. De werkomstandigheden zijn slecht en de arbeidsveiligheid werd niet voldoende gewaarborgd. De klachten van de arbeiders waren: zij kregen zeer slecht voedsel, lonen werden maandenlang niet uitbetaald en de woonomstandigheden zijn onmenselijk. Advocaat en woordvoerder van de Vereniging van Bouw en Constructie Arbeiders, Erkan Kiliç, tevens lid van Adalet Için Hukukçular (Juristen voor Gerechtigheid) noemde deze protesten een gevecht op leven en dood. Erkan Kiliç zei: "In dit land komen arbeiders op twee manieren in het nieuws: door een dodelijk ongeluk, of omdat zij strijd voeren tegen deze omstandigheden."
Als resultaat van deze protesten heeft de vereniging namens de arbeiders een protocol kunnen tekenen met de werkgever. In het protocol zijn de verzoeken van de arbeiders vastgelegd en afspraken ter nakoming gemaakt met de werkgever. Zo is de datum vastgesteld voor de uitbetaling van achterstallige lonen. De ziektekostenpremies van de arbeiders werden voorheen niet volledig betaald, de werkgever heeft met dit protocol moeten accepteren dat hij de achterstallige premies gaat betalen en de premies in de toekomst voor elke maand. Tevens hebben de werknemers een Arbeiders Comité met een officiële verantwoordingsbevoegdheid kunnen instellen, zodat zij vertegenwoordigd worden en de uitvoering van dit protocol kunnen controleren.
De bouwsector is een grote en dynamische sector. Bijna een miljoen Turkse burgers werken in deze sector. Factoren als de wanverhouding tussen snel werken met minder arbeiders, kortingen op betalingen en bezuinigen op veiligheidsmaatregelen veroorzaken veel ongelukken die voortdurend mensenlevens eisen. De bouwvakarbeiders hebben ons laten zien dat zij voor hun eigen rechten kunnen opkomen en daarbij ook succes kunnen boeken.
De arbeiders hebben daarbij niets anders te verliezen dan hun ketenen.