Huub Esten spreekt op 13 oktober jl. in Den Haag op het Plein demonstranten tegen wijziging Pensioenwet toe (zie verder pagina 6). (Foto: Manifest/wvdk)
Wil van der Klift
FNV Bondgenoten roept op korte termijn een extra congres bijeen om de voorlopig afgeblazen fusie alsnog per 1 januari 2015 te realiseren. Het doel is de voorgenomen fusie van Abvakabo FNV, FNV Bondgenoten, FNV Bouw, FNV Sport en de FNV Vereniging in tweede termijn toch nog mogelijk te maken. Gezien het verloop tijdens de verschillende congressen is daar alle reden voor.
Er bleek een zeer breed draagvlak te bestaan voor de fusie tijdens de diverse ledenvergaderingen van Abvakabo FNV (94%), FNV Bouw (98 %), FNV Sport (unaniem) en het Ledenparlement van de FNV Vereniging (97%). Het ontbreken van een paar stemmen voor een twee derde meerderheid bij FNV Bondgenoten kan geen reden zijn het proces, ook niet tijdelijk, te stoppen.
Die fusie is hard nodig, want Nederland heeft een sterke vakbond nodig. Eenheid is een basisvoorwaarde voor die noodzakelijke kracht. Maar eenheid zonder heldere doelstelling is weinig zinvol. Samen in de modder wegzinken is ook eenheid. De eenheid van de Lemmingen die samen van de rots springen. Het gaat dus om organisatorische én inhoudelijke versterking. Het één kan niet los worden gezien van het ander.
De vertraging heeft dus minstens twee gezichten. Een negatieve tendens die onvoldoende de noodzaak van de organisatorische eenheid inziet. Die teveel blijft hangen in punten en komma's, die feitelijk behoudend en conservatief is. Die het er feitelijk op laat aankomen. En een positieve die wijst op het ondergesneeuwd raken van noodzakelijke inhoudelijke verbeteringen. Die tijd vraagt voor het verbeteren van een aantal voorwaarden voordat de fusie daadwerkelijk plaatsvindt. Dat zijn de mensen die achter de fusie staan, maar vinden dat het nu te vroeg is, omdat er nog teveel open einden zijn.
De eengemaakte FNV is een onmisbare voorwaarde voor het realiseren van een machtige vuist, voor een arm die in staat is tegen het geweld van het kapitaal een tegenkracht te vormen. Om dat beter vorm te geven moet de FNV doorgaan met de vernieuwing. Overweldigend veel mensen hebben zich duidelijk uitgesproken vóór de fusie. Er waren uiteindelijk acht stemmen te weinig voor de vereiste juridische meerderheid.
Veel discussie vindt er nu plaats over de vraag of een 'democratisch' genomen besluit wel of niet kan worden teruggedraaid (*). Deze vraag kan worden benaderd met juridische en formele argumenten, maar belangrijker is de beantwoording van de vraag wat de gevolgen zijn van niet doorgaan van de fusie. Dus een fundamentele, inhoudelijke benadering. De vraag of de FNV zich uitstel kan veroorloven, of uitstel niet gaat leiden tot afstel en daarmee tot verdere verzwakking van de vakbeweging in Nederland is beduidend belangrijker en uiteindelijk doorslaggevend.
Wie achter de vakbeweging staat gaat vóór de fusie. Een andere weg is er niet! Elke andere keuze leidt tot stappen op een doodlopende weg. Een andere weg leidt tot verval, zoals een reeks media en spraakmakers hoopvol naar buiten brachten. Het enige antwoord op deze mediahetze is zo snel mogelijk doorgaan met de fusie.
Daarmee zijn uiteraard de terechte zorgen van veel leden niet weggenomen. Want er valt wel degelijk nog het nodige aan de nieuwe FNV te verbeteren. Allereerst gaat het om de beantwoording van de vraag wat voor vakbeweging er eigenlijk moet komen. Gaat de FNV door met alleen maar 'polderen' in achterkamertjes of slaagt ze erin de ontwikkeling naar een activistische, strijdbare en gepolitiseerde vakbeweging verder vorm te geven? Is de vakbeweging het oliemannetje van het kapitaal of een strijdorgaan van bewuste mensen? Gaat de vakbeweging voor marginale (individuele) succesjes of bouwt de leiding aan een sterke actieve en collectieve eenheid? Kijk bijvoorbeeld naar de FNV-brede actie 'Red de zorg' die overal in het land wordt gevoerd.
Ondanks het feit dat zo'n weg niet de gemakkelijkste is, ondanks het feit dat de vakbeweging zich moet wapenen tegen aanvallen van 'rechts' die haar in de hoek van behoudend, achterhaald en star wil plaatsen. Die valse tegenstellingen creëert, zoals tussen jong en oud, die voortdurend bezig is de eenheid te verzwakken, omdat het kapitaal doodsbang is voor een eengemaakte, krachtige vakbeweging.
Respect hebben voor de argumenten van de tegenstemmers betekent dus veel meer dan lege tegemoetkomende woorden om leden te paaien voor een positieve stem. De echte discussie gaat plaatsvinden binnen de nieuwe gefuseerde FNV. Er zullen serieuze antwoorden moeten komen op serieuze zorgen. Er zijn nog tal van open einden, financiële, arbeidsrechtelijke, democratische en politiek-inhoudelijke. Over de sectoralisatie is ook het laatste woord nog niet gezegd. Maar de fusie moet doorgaan.
(*) In een petitie hebben tot nu toe meer dan 125 congresafgevaardigden het hoofdbestuur van FNV Bondgenoten gevraagd om een extra congres uit te schrijven en daartoe aan te blijven. Voor het uitschrijven van een extra congres is 10 procent van de in totaal 401 congresafgevaardigden vereist. Er is nu een duidelijk verzoek van een groep congresafgevaardigden om een extra congres uit te schrijven in de laatste week van november.