Rainer Rupp
Een kleine twee weken geleden verklaarde de president van de Centrale Bank van Oekraïne, Valeria Gontareva, tegenover het geschokte Oekraïense volk, dat de gouden schat van het land verdwenen is. Deze mededeling bleef niet zonder gevolgen. Na een periode vol ongeloof, verbazing en openlijk geuite woede kreeg het OM in Kiev op dinsdag 2 december de opdracht, een strafrechtelijk onderzoek in te stellen tegen de president van de Centrale Bank wegens "machtsmisbruik en onrechtmatige zelfverrijking".
Het zou echter heel goed kunnen dat deze aanklacht even weinig kans van slagen zal hebben als die van de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie 'Human Rights Watch' (HRW), die een aantal maanden geleden aangifte deed van oorlogsmisdaden tegen het leger van Oekraïne. Dit had zich namelijk aantoonbaar bij herhaling schuldig gemaakt aan de algemeen veroordeelde inzet van fragmentatiebommen tegen bewoonde stedelijke gebieden in het oosten van Oekraïne. De chef van de HRW beklaagde zich afgelopen week in Kiev erover, dat er in deze zaak nog niets gebeurd is. Dit is geen wonder, aangezien het veiligheidsapparaat en het ministerie van Binnenlandse Zaken onder controle van fascisten staan.
Volgens getuigenverklaringen was het Oekraïense goud (21 ton) op 7 maart [van dit jaar, noot vert.] om twee uur in de nacht in een heimelijke en snel uitgevoerde actie door zwaarbewapende, gemaskerde mannen in een vliegtuig geladen, dat vervolgens richting de VS verdween. Op de Amerikaanse financiële nieuwssite 'Zero Hedge' vroeg 'Tyler Durden' [een pseudoniem gebruikt door enkele auteurs van deze site, naar een personage uit de film 'Fight Club', noot vert.] zich op 2 december benieuwd af "hoelang het zal duren tot deze of soortgelijke incidenten ook in Oekraïne de vonk van een contrarevolutie zullen doen ontbranden"?
In Egypte was er minder dan een jaar voor nodig "tot de bevolking in opstand kwam tegen de marionetten, die haar waren opgedrongen door de CIA en het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken". Overwegingen van deze aard hebben misschien ook Olena Scherbakova, hoofd van de geldafdeling van de Centrale Bank, ertoe gebracht om begin deze week zonder opgaaf van reden haar goed betaalde functie neer te leggen. Verlaten de ratten nu het zinkende schip? De Centrale Bank heeft inderdaad nog net voldoende geldreserves om nog enkele weken de importen te kunnen betalen. De economie van het land hangt een achteruitgang van 10 procent boven het hoofd, zonder enig uitzicht op verbetering in het komende jaar.
Volgens een in september [van dit jaar, noot vert.] door het IMF (Internationaal Monetair Fonds) gepubliceerd rapport verkeert de economie van Oekraïne "in acuut gevaar". Deze situatie wordt nog versterkt door het feit dat ook het tweede militaire offensief van de junta, dat daarna in Oost-Oekraïne werd ingezet, jammerlijk mislukte en slechts grote verliezen en hoge kosten met zich meebracht. Tegelijkertijd wordt de 'grijze economie' in de regio's, die bij Kiev gebleven zijn, gestimuleerd door de maatschappelijke en politieke chaos, wat het innen van belastingen nog moeilijker maakt. De koers van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de Oekraïense grivna lag aan het begin van dit jaar nog bij 1:7, maar intussen is de koers van de grivna gevallen naar 1:16.
Dit maakt het voor de vele Oekraïense ondernemingen, die in de afgelopen jaren dollarkredieten opgenomen hebben tegen een lage rente, onmogelijk om de rente over deze kredieten te betalen. Al eerder hadden zij door de catastrofale economische situatie grote problemen met de betaling hiervan. Intussen is de waarde van de maandelijkse terugbetalingen van dollars in grivna door de koersval meer dan verdubbeld. Hierdoor dreigen veel bedrijven failliet te gaan.
Tegelijkertijd hebben sinds het begin van dit jaar steeds meer mensen, omdat zij geen vertrouwen meer hebben in de economie, in totaal 110 miljard grivna (6,9 miljard dollar) in contanten van hun bankrekening opgenomen. Volgens berichten in de lokale media hadden nogal wat banken medio november problemen met uitbetalen. Daarop vormden zich op veel plaatsen lange rijen van wel 500 mensen. Pas toen de Centrale Bank de geldpersen liet rollen, kon de dreiging van een run op de banken worden verminderd.
Ook de opbrengsten van de landbouw waren dit jaar enkele procenten lager. En terwijl de werkloosheid nog steeds stijgt, zijn de inkomens achteruitgegaan. Vaak worden de lonen niet eens meer uitbetaald. De prijzen daarentegen stijgen des te sterker, voor stookgas sinds december 2013 met 63 procent, voor elektriciteit met 11 procent, voor medische kosten met 24 procent en brandstoffen en olie voor het transport met 55 procent. Het officiële inflatiepercentage bedraagt voor de maand oktober al 2,3 procent en sinds het begin van dit jaar rond de 1,9 procent.
Het ongeval in de Oekraïense kerncentrale Zaporizja, de grootste centrale van Europa, zou voor nieuwe problemen kunnen zorgen. Volgens nog niet officieel bevestigde berichten liep de centrale averij op, toen de slechte brandstofelementen van Russische makelij waren vervangen door goede Amerikaanse van Westinghouse. Mocht dat kloppen, dan zouden er nog meer reactoren getroffen kunnen zijn en zou hun reparatie wel eens lang kunnen duren.
In dat geval moet Oekraïne nog meer gas en steenkool importeren om de winter door te kunnen komen. Maar wie moet dat betalen? In zijn rapport van september heeft het IMF de bal al neergelegd bij de EU. Verdere financiële hulp van het IMF is, naar zijn zeggen, zo goed als uitgesloten, zolang de van Kiev geëiste structurele hervormingen niet zijn doorgevoerd. Daarom moeten volgens dit door de VS gedomineerde monetaire fonds vooral de belastingbetalers in de EU het door fascisten en VS-vazallen gedomineerde regime in Kiev financieel overeind houden.
Inderdaad heeft de EU Oekraïne reeds 1,16 miljard euro voor de betaling van zijn gasschulden toegeschoven. Verder is er sprake van dat de EU in haar budget voor de komende jaren 11 miljard euro heeft gereserveerd voor de integratie van Oekraïne. Dit is nochtans slechts een druppel op de gloeiende plaat. Rusland heeft in de afgelopen jaren namelijk het land geholpen met een bedrag van 26 miljard euro, zonder dat dit tot iets geleid heeft. En nu zijn de problemen nog groter dan voorheen.
Deze week nog heeft 'Brussel' nog eens 500 miljoen euro als 'macro-financiële hulp' aan Oekraïne verspild, zo maar, zonder enige eis ten aanzien van de besteding ervan. Nochtans valt te verwachten dat de nieuwe Oekraïense minister van financiële en economische zaken, een Amerikaanse die vanuit haar jarenlange functie als investeringsbankier de nodige ervaring en ideeën meebrengt, dit halve miljard snel en goed zal verspelen.
Sbg., 05-12-2014
vertaling Kees de Bruijn