Een Nederlandse tuinder inspecteert zijn perenboomgaard. Normaal wordt 40 procent van de peren geëxporteerd naar Rusland. De boycot raakt de Nederlandse tuinders hard. (Foto: ZLV)
Rainer Rupp
Langzaam maar zeker ontdekt Europa dat het zelf het meest te lijden heeft van de gevolgen van de westerse economische en financiële blokkade tegen Rusland. Het duurde in Duitsland het langst voordat het land tot dit inzicht kwam. En pas tegen het einde van 2014 werd het daar voor het eerst schoorvoetend uitgesproken, toen ook de nationale economie van Duitsland weer een terugval vertoonde en in een recessie dreigde af te glijden.
Op dat moment hadden de vertegenwoordigers van andere landen niet alleen al een helderder zicht op de zaken maar waren ook minder angstig dan de schijnheilige regering Merkel in Berlijn om het openlijk uit te spreken. Een actueel voorbeeld daarvan is het interview met Romano Prodi, de toenmalige ministerpresident en voorzitter van de Europese Commissie. In het dagblad 'Il Messaggero' stelde hij klip en klaar vast dat "de zwakkere Russische economie voor Italië zeer ongunstig is."
De prijsdaling op de internationale energiemarkten heeft weliswaar het positieve effect dat de Italiaanse gebruikers minder betalen voor brandstoffen, maar dat zal maar van korte duur zijn. Op de langere termijn zal de economische terugval in de landen die energie leveren, Rusland in het bijzonder, zeer onrendabel zijn voor Italië.
"Door de daling van de olie- en gasprijzen, in combinatie met de sancties naar aanleiding van de crisis in Oekraïne, zal het bnp [bruto nationaal product] van Rusland jaarlijks met vijf procent afnemen. En dat zal er weer toe leiden dat de Italiaanse export daalt met ongeveer 50 procent", zegt Prodi. Hij voegt daaraan toe: "Nog afgezien van de nutteloosheid van de sancties, zou men de aandacht juist moeten richten op een duidelijke scheefgroei die ontstaat: ongeacht de koers van de roebel tegenover de dollar, die met bijna de helft is gedaald, groeit de Amerikaanse export naar Rusland terwijl de Europese export krimpt."
Sinds het begin van de crisis in 2008 is in alle hoogontwikkelde westerse landen het monetaire beleid dusdanig ontaard dat de centrale banken iedere rommel opkopen en staatsobligaties kopen, ongeacht de kredietwaardigheid. Om vervolgens jaarlijks de financiële markten te overspoelen met vers gedrukte dollars, ponden, yens en euro's. Op die manier is het de heersers deels gelukt om een 'economisch herstel' te veinzen, ondanks dat dit zich alleen heeft vertaald in een explosie van de prijzen op de aandelen- en vastgoedmarkten en grotendeels aan de productie en werkgelegenheid is voorbijgegaan.
Maar geen enkele centrale bank ter wereld is in staat om de groei van de handel, de motor van de productie en werkgelegenheid, in geld uit te drukken. Dat heeft Romano Prodi begrepen en duidelijk gemaakt. Voor Europa schuilt het grote gevaar inmiddels veel minder in de complexe en zeer riskante capriolen op de financiële markten maar in iets veel eenvoudigers: de krimpende handel.
Precies op het moment dat dit onderkend wordt ketst een Russisch aanbod aan Europa af, dat door de verstokte Atlantici [1] in de hoofdsteden van de EU als een zeer 'immoreel voorstel' wordt ervaren en daarom ofwel wordt genegeerd ofwel als belachelijk wordt bestempeld en zal worden afgewezen. Het voorstel houdt in dat de EU moet afzien van het vrijhandelsakkoord TTIP [2] met de VS, dat ook onder de Duitse bevolking gehaat wordt, en in plaats daarvan een partnerschap aangaat met de nieuw opgerichte Euraziatische Economische Unie.
Op 2 januari deed de Russische ambassadeur bij de EU, Wladimir Schishow, dit voorstel in een interview in de EU Observer: "Is het werkelijk verstandig om zoveel politieke energie te stoppen in een vrijhandelszone met de VS, terwijl men meer natuurlijke partners in de buurt heeft?" Daarbij refereerde hij aan bondskanselier Merkel, die "er onlangs ook over heeft gesproken."
"Ik denk dat ons gezonde verstand ons zegt dat we de mogelijkheid moeten bekijken van het creëren van een gemeenschappelijke economische ruimte in de Euraziatische regio, inclusief de prioritaire landen van het Oostelijk Partnerschap [een EU-programma gericht op nauwere banden met Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Georgië, Moldavië en Oekraïne]. We kunnen ons een vrijhandelszone tussen alle geïnteresseerde partijen voorstellen", aldus de Russische ambassadeur. En met een steek onder water naar de VS voegt hij er nog aan toe: "Wij behandelen onze kippen in ieder geval niet met chloor!"
Het verdrag voor de oprichting van de Euraziatische Unie [Kazachstan, Rusland, Wit-Rusland en Armenië] trad op donderdag 1 januari in werking. In mei van dit jaar zal Kirgizië toetreden. De formele structuur van deze nieuwe vrijhandelszone is opgebouwd zoals de voormalige Europese Economische Gemeenschap (EEG). In Moskou is de Uitvoerende Commissie gevestigd, evenals de Euraziatische Economische Commissie en een politieke commissie, de Hoogste Euraziatische Economische Raad, waarin de besluiten van de lidstaten alleen unaniem genomen kunnen worden.
Voor de EU-handel is er inderdaad een veel groter groeipotentieel als de EU samenwerkt met de opkomende Euraziatische landen, rijk aan grondstoffen, dan met de ontwikkelde VS-economie, waarin de massavraag naar producten door de toenemende verarming onder steeds grotere delen van de bevolking steeds meer terugloopt. Ook de TTIP zal daaraan niets veranderen.
Het gevaar zit hem vooral daarin dat door de TTIP niet alleen de zwakke sociale- en milieunormen van de VS 'geïmporteerd' worden, maar dat ook meer dan een half miljoen arbeidsplaatsen in de EU vernietigd worden. Tegelijkertijd heeft de 'Deutsche Wirtschaftsnachrichten' van november 2014 gewezen op een bericht van het 'Global Development and Environment Institute' van de gerenommeerde Amerikaanse Tufts-Universiteit, waarin staat dat de EU door de TTIP tot wel 600.000 banen kan verliezen. Volgens datzelfde onderzoek is vooral de VS profiteur van de TTIP. Het werkelijk oneerbare voorstel komt uit de VS.
Sgb, 5 januari 2015
[1] Atlantisme (ook wel atlanticisme of transatlantisme genoemd) is een politieke doctrine die een verregaande samenwerking verdedigt tussen de Verenigde Staten, Canada en de landen van Europa. Aan het Atlantisme ligt de veronderstelling ten grondslag dat de Europese en Noord-Amerikaanse belangen grotendeels zouden samenvallen. Aanhangers van het Atlantisme worden Atlantici genoemd. Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Atlantisme.
[2] TTIP Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsverdrag (Transatlantic Trade and Investment Partnership). Is een voorstel tot een vrijhandelsverdrag, waarover wordt onderhandeld tussen de Europese Unie, de Verenigde Staten, Canada (en mogelijk Mexico, Macedonië, Servië, Bosnië-Herzegovina, Montenegro, Turkije, Noorwegen, Zwitserland, Liechtenstein en IJsland). Voorstanders argumenteren, dat de beoogde overeenkomst zou zorgen voor economische groei, terwijl tegenstanders argumenteren, dat de overeenkomst de macht van grote bedrijven verder vergroot en het voor regeringen moeilijk maakt om markten te reguleren in het algemeen, nationaal belang. Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Trans-Atlantisch-Vrijhandels-en-Investeringsverdrag.
Vertaling J.Bernaven.