Britse kiezer is op drift. (Bron: voxeurop.eu)
Ron Verhoef
De verkiezingen voor het Lagerhuis in Groot-Brittannië beloven een nek-aan-nekrace te worden tussen Labour en de Conservatieven. Dat de Conservatieven zetels gaan verliezen staat vrijwel vast, maar dat verlies zal relatief beperkt zijn. Labour boekt daarbij een kleine winst. In de meest recente peilingen lossen de twee partijen elkaar af. Dan weer staat Labour aan de leiding en dan weer de Tories.
Grote verliezer wordt echter de Liberal Democrats (LibDem), dit staat bijna vast. De partij halveert in de peilingen en in sommige peilingen houden ze nog maar een derde van hun huidige zetels over. Dat is niet verrassend. De LibDems vormen een coalitie met de Conservatieven en dat hebben de kiezers de partij niet in dank afgenomen. De sociaalliberale kiezer zit niet te wachten op Conservatief beleid. Een coalitie met Labour had voor de meeste kiezers destijds meer voor de hand gelegen.
In de meest recente peilingen halen Labour en de Conservatieven beide 34 procent van de stemmen. Dat zegt overigens weinig omdat in Engeland met het dictrictenstelsel wordt gewerkt. Het Verenigd Koninkrijk bestaat uit 650 districten. Elk district levert één parlementslid. Dit is de kandidaat die in dat district de meeste stemmen haalt. Als we de peilingen van de laatste paar maanden bekijken en het gemiddelde nemen, dan zouden de Conservatieven kunnen rekenen op ongeveer 280 zetels en Labour op 272. Beide komen dus ruim tekort voor een absolute meerderheid.
Dit maakt de situatie lastig. Omdat LibDem nog maar zo'n 22 zetels overhoudt komt de huidige coalitie ook tekort voor een meerderheid. Hoewel de UKIP (zeg maar de Britse PVV) in procenten enorm groeit en op 15 procent van de stemmen kan rekenen, vertaalt dit zich nauwelijks in zetelwinst. De partij heeft nu 1 zetel en krijgt er mogelijk 2. Een brede coalitie met UKIP is dus niet mogelijk. De enige mogelijke optie voor Cameron om met een meerderheidskabinet te regeren is door zijn heil te zoeken bij de Noord-Ierse DUP en UUP en dan dus een vier partijencoalitie te vormen. Deze coalitie ligt echter moeilijk omdat de DUP en UUP op belangrijke punten van elkaar verschillen, bovendien halen deze partijen in de peilingen niet voldoende zetels. Voor Cameron blijft dus alleen een minderheidsregering over.
Opvallend is de enorme winst die de Scottish National Party (SNP) lijkt te gaan halen. Zij wordt in een klap de derde partij van Groot-Brittannië en dat is opmerkelijk omdat deze partij alleen meedoet in de 71 Schotse zetels. De partij kan volgens de peilingen rekenen op tussen de 42 en 45 van deze zetels. Ze snoepen daarmee 36 en 39 zetels af van Labour. Dat is veelzeggend want traditioneel stemt Schotland voor Labour, al wist de SNP bij de laatste Schotse verkiezingen al een absolute meerderheid tr behalen in het Schotse parlement. De winst van de SNP die zich ter linkerzijde van Labour bevindt, zou een meerderheidskabinet tussen Labour en de SNP wellicht mogelijk maken, eventueel aangevuld met de LibDems. Ook deze coalitie is echter onwaarschijnlijk. Labour-leider Milliband heeft aangegeven onder geen enkele voorwaarde samen te willen regeren met een partij die het Verenigd Koninkrijk wil opsplitsen. Vrij terecht reageerde Cameron hierop dat dit huichelarij is omdat Milliband er geen probleem mee heeft te regeren met gedoogsteun van de SNP, hoewel de SNP heeft aangegeven niet slechts gedoogsteun te willen geven.
Als de opiniepeilingen dus realistisch zijn, ontstaat er een zeer complexe situatie in het Verenigd Koninkrijk waarin met moete een coalitie gevormd kan worden. Meest waarschijnlijk lijkt op dit moment dus een minderheidsregering van de Conservatieven die dan moeten steunen op de LibDems, de UUP, de DUP en wellicht UKIP of een minderheidsregering van Labour met gedoogsteun van de SNP, Plaid Cymru en de Groenen. Hoe dan ook de onderhandelingen zullen lastig zijn.
De verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk zouden het land dus wel eens in een politieke chaos kunnen storten. Het is een teken dat ook aan de andere kant van de Noordzee de kiezer behoorlijk op drift is.