Toespraken tijdens de plenaire bijeenkomst op festival van de KNE. (Foto: Manifest/Aris)
De muurkranten werden collectief gelezen en besproken. (Foto: Manifest/Aris)
Van 10 t/m 12 juli hield de KNE, de jongerenbeweging van de Communistische Partij van Griekenland (KKE), het 24e anti-imperialistische weekend op het strand Karathona bij Nafplio op de Peloponnesos. Aris studeert komend halfjaar in Athene en deed dit jaar mee aan het kamp. Zijn ervaringen tijdens het weekend van de KNE en de geschiedenis van de Griekse strijd zijn ook waardevol voor de opbouw van de CJB en onze partij in Nederland.
Bij het jaarlijkse evenement kamperen duizenden leden en vrienden van KNE in de buurt van een plek waar strijd tegen imperialisme is geleverd. Dit jaar stond in het teken van 'Akronafplia', een in de zee uitstekende rots die tussen 1937 en 1943 diende als gevangenis voor communisten.
Als één van de eerste KNE-afdelingen kwamen we vrijdagmiddag aan bij Karathona. Er is eten, drinken en ruim tijd om te zwemmen en te genieten van de zee. We bezichtigden ook de expositie met foto's en teksten over de gevangenen, waarbij een voordracht werd gegeven. Er werd onder andere verteld dat 625 arbeiders, boeren, werknemers en intellectuelen gevangenzaten in Akronafplia; voornamelijk uit leidinggevende organen van de partij, de jongeren of de vakbond. Akronafplia diende ertoe de KKE-leiding uit te schakelen om zo de arbeidersbeweging te verpletteren.
Er was aan voorafgegaan dat begin jaren '30 de door oorlogen en crises uitgeputte arbeidersklasse steeds massaler verzet bood, waarbij de KKE een organiserende en coördinerende rol speelde. Op 4 augustus 1936, één dag voor een staking waarbij honderdduizenden het werk zouden neerleggen, riep premier Metaxas de noodtoestand uit en vestigde zo met steun van imperialistische krachten een fascistische dictatuur. Zes maanden later werden de eeuwenoude gevangenissen van Akronafplia omgedoopt tot 'Concentratiekamp voor Communisten'.
Zo zien jongeren bij het anti-imperialistische kamp hoe klassenstrijd de loop van de geschiedenis bepaalt, hoe het kapitalisme geboorte geeft aan het fascisme en dat het fascisme niets anders is dan de meest agressieve vorm van de dictatuur van het kapitaal tegen de arbeidersbeweging.
Zaterdagochtend kwamen de KNE-afdelingen van Athene aan. Ze zijn een dag later omdat ze vrijdagavond een demonstratie van de klassengeoriënteerde vakbond PAME ondersteunden tegen het SYRIZA-voorstel voor het derde memorandum, dat toen aan het parlement werd voorgelegd.
Zaterdagmiddag beklommen we Akronafplia. De regionale afdeling hield een toespraak, waarin benadrukt werd dat de gevangenen zich vrijwel direct organiseerden in groepen, met een centraal coördinerend orgaan. Ze hielden culturele activiteiten, deden aan sport en de intellectuelen vormden een 'Educatief Comité': zij gaven lessen in allerlei vakken, waaronder marxistisch-leninistische theorie. Ook kwamen er regels, bijvoorbeeld over hoe het eten verdeeld werd. Door zich te organiseren konden ze problemen aanpakken, zoals tekort aan voedsel en lichamelijke en psychische uitputting. Dit laat zien hoe belangrijk het is dat communisten zich organiseren, om ook onder de moeilijkste omstandigheden met de meest agressieve aanvallen van het systeem om te kunnen gaan.
Toen Griekenland in 1940 werd aangevallen boden de gevangenen aan te strijden aan het front. Ze werden echter aan de Duitse bezetters overhandigd die de gevangenen tegen februari 1943 hebben overgeplaatst naar andere kampen. Latere fascistische regeringen lieten de gevangenissen afbreken. Deze poging om de geschiedenis te verbergen is echter mislukt dankzij een marmeren monument met de volgende woorden van de communistische dichter Yannis Ritsos: "Heilig is deze plaats waar zoveel Griekse kameraden zijn gemarteld, zij die met blote voeten stonden op de slang van de tirannie, zij die onverbiddelijk streden voor de vrijheid, zij die met hun bloed geschiedenis schreven."
Op de ruïnes van het concentratiekamp bouwden buitenlandse kapitalisten een vijfsterrenhotel, waar werknemers voor 200 euro per maand werken en waar het recht op ontspanning is omgevormd tot handelswaar. Zo blijft het imperialisme slachtoffers maken op Akronafplia.
Terug in het kamp zocht iedereen fanatiek naar een 'Rizospastis' (partijkrant), om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen omtrent het derde memorandum. De avonden zijn één groot feest. Bekende en minder bekende zangers treden op, zowel met traditionele als moderne muziek. Onderdeel van het programma is ook een voorstelling waarbij jongeren van de KNE met liederen, poëzie en geschriften van gevangenen verhalen over Akronafplia vertellen. Kunst en culturele activiteiten vormen zo voor jonge communisten een middel om de geschiedenis van de strijd over te dragen, maar ook om onze progressieve ideeën te verspreiden.
Zondagochtend reisde het hele kamp in een enorm konvooi van bussen naar de stad Tripoli. Daar verdeelden we vlaggen, rolden spandoeken uit, vormden rijen, sloegen handen in elkaar en onder geroep van diverse leuzen demonstreerden we door Tripoli. Bestemming is een ruimte naast een begraafplaats. Tijdens de Griekse burgeroorlog (1947-49), waarin de communisten streden tegen de legers van de nationale bourgeoisie en haar imperialistische bondgenoten, was hier een militaire rechtbank gevestigd die honderden communisten veroordeelde. Door de vele doodstraffen stond de rechtbank van Tripoli bekend als de 'doodsrechtbank'. De KKE heeft er een marmeren monument geplaatst met de 258 namen van geëxecuteerden die bekend zijn, waarvan velen nauwelijks ouder dan twintig jaar.
De algemeen secretaris van het Centraal Comité van de KKE, Dimitris Koutsoumbas, hield een toespraak en las onder andere verweerschriften en laatste woorden van geëxecuteerden voor die de partij blijven verdedigen en nabestaanden oproepen verder te strijden. Er ontstonden ontroerende momenten. Kinderen met foto's van geëecuteerden strooiden rode anjers op het monument terwijl Koutsoumbas de laatste woorden voorleest van Athina Benekou toen ze naar het schavot liep: "Hier, op deze plaats die jullie nu besproeien met mijn bloed, zullen morgen jullie kinderen komen om hem te bestrooien met bloemen. Leve de KKE!" Halverwege klapt Koutsoumbas echter dicht, er verschijnen tranen in de ogen van de ouderen, en terwijl onder luid applaus fanatiek met de rode partijvlaggen wordt gezwaaid, roepen jong en oud: "KKE - de partij van het volk".
Koutsoumbas vervolgt zijn toespraak en benadrukt dat de helden van de communistische beweging - en dit geldt net zo goed voor de helden van de CPN, zoals Jan Bonekamp, Hannie Schaft en vele, vele anderen - geen bovennatuurlijke gaven hadden. Het waren gewone mensen die hielden van hetleven, die dachten aan de pijn van hun ouders, partner, kinderen die ze achterlieten. Ze waren enkel in staat tot de hoogste offers dankzij het inzicht in de kracht van de arbeidersklasse, de kennis over de wetten van de sociale ontwikkeling, de kracht van hun ideeën, het besef dat communisten vechten voor het belang van de héle werkende klasse en dus ook voor hun geliefden, maar ook dankzij de sfeer en moraal die ontstaat in de georganiseerde strijd en de partij.
Deze activiteiten van KNE, zoals het anti-imperialistische weekend, zijn daarom niet enkel te begrijpen als eerbetoon aan kameraden die hun vrijheid, hun leven opofferden voor de belangen van de velen. Het is ook een bron van inspiratie voor ons, de nieuwe generatie, om ondanks de moeilijkheden verder te strijden voor de reorganisatie van de communistische beweging en het politiek ontwaken van de arbeidersklasse, zich ervan bewust zijnde dat geen enkele kracht sterk genoeg is om de ontwikkeling van de mensheid te stoppen. Immers, zoals de vroegere algemeen secretaris van de KKE, Charilaos Florakis, ooit zei op een congres van de KNE: "Waren vroeger de verzetsstrijders en gevangenen de helden, vandaag zijn het de mensen die ondanks alle moeilijkheden blijven strijden tegen de orde van het kapitaal."
Anno 2015, een tijd waarin het kapitalisme een fase van crisis door overaccumulatie van kapitaal is ingetreden, nemen, net als begin jaren '30, de aanvallen op de rechten van de arbeidersklasse toe en verscherpen de onderlinge imperialistische tegenstellingen. Zo groeit ook de noodzaak voor de wederopbouw van een sterke arbeidersbeweging die verzet kan bieden tegen de aanvallen op de levensstandaard van de bevolking en die in de tegenaanval kan gaan.
Om dat voor elkaar te krijgen maken we als (filosofisch) materialisten gebruik van de ervaringen die we hebben uit de strijd in het verleden. Zowel in Griekenland als in Nederland groeien de jongeren van vandaag echter op in een tijd waarin de georganiseerde klassenstrijd en de communistische beweging zeer zwak zijn, mede als gevolg van de contrarevoluties, de val van de Sovjet-Unie. Op scholen en universiteiten wordt de rol verzwegen die de georganiseerde klassenstrijd en de communistische partijen hebben gespeeld in het verwerven van democratische en sociale rechten en de strijd tegen onrecht, zoals de belangrijke rol van de vakbonden in de dagelijkse strijd voor de belangen van de werkenden, maar ook de onmetelijke bijdrage van de CPN en haar leden aan het verzet in de Tweede Wereldoorlog.
Daarom is het van belang de geschiedenis van de communistische beweging over te dragen aan de nieuwe generatie, juist nu dat de arbeidersklasse in Griekenland én in Nederland het zo moeilijk heeft en de noodzaak tot opbouw van verzet groeit. Met behulp van de geschiedenis wordt de aard van het imperialisme en het fascisme onthuld, kan de jonge generatie zien hoe de communisten zichzelf en de werkende klasse organiseren, worden de helden uit de communistische beweging geëerd en worden bovenal de jongeren van vandaag geïnspireerd om die strijd voort te zetten. Dit is dan ook de boodschap die we terugvinden in de slagzin van het anti-imperialistische weekend van de KNE, de woorden van de Turkse communistische dichter Nazim Hikmet: "Onze kracht ontlenen we uit de voorbije eeuwen... We zullen overwinnen ook al zijn onze offers groot."