Matthijs Dröge
Honderdduizenden Portugezen en vele tientallen internationale gasten verzamelden zich in het eerste weekend van september op het Festa do Avante, het jaarlijkse festival van de Portugese Communistische Partij (PCP). In Seixal, net buiten Lissabon, organiseerden de Portugese communisten voor de 39e keer een massaal volksfeest.
Een gemiddelde dag op het Avante-festival moet je eigenlijk meemaken om het te begrijpen. De 200.000 bezoekers, waaronder vele jongeren, zullen er om uiteenlopende redenen zijn. Er zijn lezingen en debatten, er is muziek in alle soorten en maten, en de verschillende afdelingen van de partij laten de bezoekers vol trots kennismaken met hun regionale specialiteiten. De wereldwijde communistische beweging is vertegenwoordigd in het internationale gedeelte, waar zusterpartijen van Duitsland tot Angola een stand hebben.
Op het festival is het al jaren een principekwestie dat er op de eerste avond een klassiek concert plaatsvindt: geen overbodige luxe in een land waar kunst en cultuur voor de meeste mensen onbetaalbaar is. In de buurgemeente Almada vormen de communisten en hun coalitiepartners de lokale overheid en stimuleren ze de sport en cultuur. De geest van 'April', de democratische revolutie van 1974, is overal aanwezig, ook in het straatbeeld van Seixal en Almada.
De Anjerrevolutie maakte een einde aan de fascistische dictatuur, maar niet aan de dictatuur van het kapitaal. De Portugese overheid is de laatste vier jaar op aansturen van de Europese instellingen volop in de aanval gegaan tegen de salarissen en verworven rechten van de werkenden. Dit jaar vond het festival een maand voor de parlementaire verkiezingen plaats. Als de peilingen kloppen, krijgt de gezamenlijke lijst van de PCP en haar partners op 4 oktober rond de 10 procent van de stemmen, het beste resultaat sinds 1987.
Voor de PCP zijn de verkiezingen onderdeel van de strijd van de werkende bevolking. In zijn slotspeech op het festival roept partijleider Jerónimo de Sousa op tot het versterken van het front tegen de monopolies, om te vechten tegen de 'onvermijdelijke' bezuinigingen en voor een breuk met de rechtse en sociaaldemocratische regeringspartijen. Hij roemt het 'vertrouwen' in zijn groeiende partij. Het festival eindigt met een massale samenzang van de Internationale, het strijdlied 'Avante Camarada' en het Portugese volkslied.
Wie het Avante-festival, zoals ik, voor het eerst bezoekt, komt ogen en oren tekort. Voor vaste festivalgangers is het een warm bad van (internationale) solidariteit. Voor de Portugese communisten is het een belangrijk moment om zich voor te bereiden op de strijd van het komende jaar, te beginnen met de verkiezingen. Met het einde van het 39e festival begint meteen ook de opbouw van een nog grotere veertigste editie volgend jaar: de partij heeft naast het bestaande terrein nog een stuk grond opgekocht om het festival uit te breiden.