Wie heeft het nu echt voor het zeggen in Griekenland?
Anna Ioannatou
De toestroom van jonge nieuwe leden naar KNE en KKE is steeds zichtbaarder. (Foto: KKE)
De KKE was nog niet in staat door de 'barrière' heen te breken van burgerlijk mediageweld, ontstaan van nieuwe partijen op links en illusies over steun uit Europa bij een groot deel van de bevolking. Zij behield haar achterban (5,55%), maar groeide niet. De secretaris-generaal Dimitris Koutsoumpas riep op de strijd in het parlement voort te zetten, maar vooral door te gaan met het opbouwen van arbeidersmacht in buurten en bedrijven. KKE zal zich bovendien blijven inzetten in de strijd tegen de neo-fascistische 'Gouden Dageraad'. (Foto: KKE)
Anna Ioannatou
Voor de tweede keer binnen een paar maanden werd het balletje weer naar de bevolking toegespeeld: met het referendum van 5 juli en de verkiezingen van 20 september. Dit artikel moest vóór de verkiezingen verzonden worden en dus krijgt de Manifestlezer pas in Manifest 10 een analyse van de verkiezingsuitslag.
Syriza zat weer omhoog met de reacties op de ondertekening op 14 augustus jl. van het derde en hardste memorandum. Een interne oppositie van 25 Syriza-parlementsleden vormde in de gauwigheid een nieuwe partij, geleid door Panaiótis Lafazánis, de 'Volkseenheid' genaamd (zie ook redactioneel Manifest 8). Nog een aantal zegde zijn steun toe en zo was Syriza haar parlementaire 'meerderheid' kwijt (tussen aanhalingstekens, want 50 zetels waren het bonusje waarover al eerder in Manifest werd geschreven).
Sindsdien begonnen nog meer 'ratten' het zinkende Syrizaschip te verlaten. Het volk mag dus beslissen wie de komende drie jaar opnieuw over het memorandum gaat onderhandelen (Tsipras' formulering), want niet alles is nog rond en er zouden mogelijkheden zijn om de scherpe randjes van het nieuwe volksvijandige memorandum wat af te slijpen. Dit kan niet door partijen gebeuren die "een oud corrupt systeem voorstaan, zoals Pasok, Nea Dimokratía en Rivier". Dus: gezocht werd een Syrizaregering "op eigen kracht" en omdat die niet in het verschiet lag (zelfs niet met de 50 'gestolen' zetels) op grond van de informatie op het moment dat dit artikel werd verstuurd, werd dan maar voor samenwerking gekozen. Maar met wie?
Een meer dan ooit arrogante en bombastische Tsipras wijst bovengenoemde drie al bij voorbaat af. Dus ook niet met de Nea Dimokratía die in de opiniepeilingen van september een comeback te zien gaf in een nek-aan-nekrace met een sterk geslonken Syriza. Tussen haakjes: dag in dag uit waren de scheldtirades tussen beide leiders en hun vertegenwoordigers tijdens tv-debatten niet van de lucht. Het Griekse politieke leven geeft blijk van een ernstige verloedering.
Regeringspartner ANEL (Onafhankelijke Grieken) verdween bij een aantal opiniepeilingen al onder de 3 procent-drempel, de communisten willen niet en de kersverse 'Volkseenheid' was net van Syriza afgesplitst. Desondanks stond Tsipras herhaaldelijk al te pronken met zijn toekomstige regering die vier jaar zou gaan duren... Misschien was het allemaal maar spel en was elk regeringsscenario al doordacht.
Toch memorandum
Er was haast bij. Tsipras wilde zo snel mogelijk verkiezingen en trad af. Geen wonder, want de meeste maatregelen van het memorandum worden vanaf oktober toegepast. Nea Dimokratía en de meeste andere partijen wilden of géén verkiezingen, maar wél toepassing van het memorandum door de regering die het had ondertekend (in het parlement stemden alle partijen vóór, behalve de KKE en Gouden Dageraad, elk om heel andere redenen uiteraard) of zoveel mogelijk uitstel. Dan zou natuurlijk de toepassing vanaf oktober in het nadeel van Syriza uitvallen.
De meeste mensen realiseren zich nog niet echt hoe drastisch die maatregelen zullen zijn in hun nadeel. Hoe groot de leugen was, is nog niet echt doorgedrongen. Op 30 juli had de krant 'Avjó' van Syriza nog de volgende titel: "Een duidelijke boodschap van Athene aan de instellingen: Memorandum? Forget it!" Dat was een paar weken na het referendum, waarmee de bevolking 'nee' bedoelde, maar feitelijk 'ja' zei. In dezelfde krant had op 6 juni jl. nog gestaan: "Binding-waarschuwing van Tsipras in alle richtingen: deze regering en dit parlement zullen niet voor een nieuw memorandum stemmen". Maar op 14 augustus jl. was het derde memorandum een feit en kreeg nog de meerderheid van het parlement achter zich ook.
Op 12 augustus had de vicepresident van de Syriza\Anel-regering tijdens een interview verklaard: "We dachten dat de Europeanen zouden schrikken, als wij met een uittreding (uit de Eurozone, A.I.) zouden dreigen. Dat bleek een verkeerde inschatting. Misschien zou dat drie jaar geleden gegolden hebben, maar ondertussen hebben zij ook hun maatregelen genomen. Tot onze verbazing stelde meneer Schäuble voor ons nog te helpen ook, als we uit de euro wilden". Het was niet de enige foute inschatting. Volgens een Europese diplomatieke bron voor de krant 'To Vima' met betrekking tot het referendum van 5 juli, geloofde Tsipras "dat de reactie van de markten op zijn initiatief de Europeanen zou verplichten in te binden". Niets was minder waar.
En wie wrijft zich in zijn handen?
De al vaker geciteerde Bond van Griekse Industriëlen ziet het wel zitten. Zij kwam met een mededeling onder de titel "Het uur van het historische compromis is aangebroken" (was het niet de Italiaan Berlinguer die deze term introduceerde ten tijde van het eurocommunisme? A.I.): "De grootste partijen bewegen zich binnen het Europese referentiekader en daarom is een brede coalitie nodig voor het welzijn van het land" en "de enige voorwaarde om snel van het memorandum af te komen kan alleen maar de toepassing ervan zijn" en "een realisering á la carte van het programma, zoals naar voren gebracht in de pre-electorale retoriek van de partijen die met een overweldigende meerderheid vóór gestemd hebben in het parlement, kan zeer binnenkort een storm van negatieve ontwikkelingen teweegbrengen".
En dus moet ernaar gestreefd worden, dat "de aanstaande regering zich volledig schaart achter het overeengekomen programma om het op tijd en effectief toe te passen, want dit is werkelijk de laatste poging om de Griekse economie te herstellen". De Bond maakt haast, want aan de mededelingen wordt nog toegevoegd dat de interim-regering die het land naar de verkiezingen leidt, in september nog de realisering moet bevorderen van alle overeengekomen vereiste maatregelen. Anders zouden de uitbetalingen van de financiële steun van Europa wel eens vertraagd kunnen worden. De Eurobank deed nog een duit in het zakje door te verklaren dat de vervroegde verkiezingen weliswaar het één en ander kosten doordat de toepassing van het memorandum vertraagd wordt of eventuele investerings- en consumptiekosten bevroren worden, maar dat een politieke stabiliteit met een perspectief van vier jaar een langetermijnvoordeel op zal leveren dat kortetermijnkosten compenseert.
Syriza II
De 'Volkseenheid' van Panaiótis Lafazánis, door de KKE 'Syriza II' genoemd, wil alles wat links is bij elkaar rapen, in Griekenland en in Europa. Dat de KKE ook hier niet aan mee wil doen, beschouwt hij als een historische fout. Hetzelfde had de KKE al vaak te horen gekregen toen deze partij niet met Syriza wilde meedoen, ondanks dat hier voor de verkiezingen van 25 januari jl. nog eens extra op aangedrongen werd. En toch kregen de communisten gelijk wat hun inschatting van het ideologisch soortelijk gewicht van Syriza betreft. Lafazánis vindt Syriza nu ook een memorandum-partij. De inschatting van de KKE is dat 'Volkseenheid' dezelfde kant opgaat. In juni jl. was de leider van 'Volkseenheid' het nog eens met het Syrizavoorstel dat voor zo'n 98 procent neerkwam op het voorstel van IMF, ECB en EuropeseCommissie en dat niet aan het volk werd voorgelegd op 5 juli. Toen heette het een "compromisvoorstel met wederzijdse concessies voor het vinden van consensus-oplossingen". Nu flirt Lafazánis met Frankrijk's Jean-Luc Mélenchon, leider van het 'Linkse Front' in Frankrijk, oud-minister van de regering Jospin die meedeed aan de bombardementen op Joegoslavië in 1999 en voorstander van de NAVO-bombardementen op Libië.
Met deze man had Lafazánis een telefonisch gesprek waarin ze het eens werden over de noodzaak een "Europese internationalistische topontmoeting voor een Plan B te beleggen, die de krachten van een ander links zou kunnen bundelen, dat Europa wil veranderen". Maar wat voor 'links' wordt nu eigenlijk bedoeld? Een bevolking die steeds nieuwe verkiezingen zat is (met de Europese, gemeenteraads- en districtsverkiezingen van mei 2014 plus de landelijke van januari jl. is dat maar liefst vijfmaal in ruim een jaar!) zal haar politieke conclusie moeten trekken kijkend naar daden en minder luisterend naar loze woorden.