'Red de Zorg'
... uit de klauwen van het kapitaal
Op zaterdag 12 september trokken meer dan 15.000 zorgmedewerkers, patiënten en vakbondsleden uit andere sectoren door Amsterdam om te protesteren tegen het afbraakbeleid van de zorg. De manifestatie 'Red de Zorg' toonde de groeiende vakbondsmacht in de zorgsector én het parlementarisme aan de top van de FNV. Meer lezen op pagina 3. (Foto: Manifest/WvK)
De demonstratie van 12 september eindigde in het Westerpark, waar een handvol kamerleden hun zegje mocht doen. De demonstranten wilden geen kletspraatjes, maar een einde aan het afbraakbeleid. (Foto: Manifest/WvK)
Maarten Muis
Het signaal is afgegeven: ruim meer dan 15.000 demonstranten maakten zich 12 september sterk voor goede zorg en tegen de kaalslag door bezuinigingen, met name in de thuiszorg. In een imposante stoet trokken zorgmedewerkers en patiënten en FNV-leden uit diverse sectoren door Amsterdam. De bereidheid is groeiende om als vakbondsleden werkzaam binnen én buiten de zorg gezamenlijk te strijden voor kwaliteit en arbeidsvoorwaarden.
Deze demonstratie is een opmaat naar verder verzet binnen en buiten de zorg tegen de aantasting van kwaliteit en arbeidsvoorwaarden. Er is geen enkele beweging bij minister Edith Schippers (VVD) en staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA) te bespeuren waarin zij afwijken van de lijn van verdere bezuinigingen, liberaliseringen en privatiseringen die de zorg en tal van andere sectoren al jaren kenmerkt. Integendeel, alle recepten die zij voor de zorg uitschrijven komen rechtstreeks uit het routeboekje van de neoliberale denktanks en worden ook in andere sectoren toegepast.
Vermarkte zorg
De zorg komt steeds verder in de greep van het kapitaal. Enerzijds door de sterke positie van de zorgverzekeraars, anderzijds door het bewust overhevelen van zorgtaken naar private initiatieven, waarbij niet de solidariteit telt, maar de mate waarin iemand zelf voor de zorg kan betalen. Geld bepaalt steeds meer de mate en kwaliteit van de geleverde zorg. Bewust worden eigen bijdragen voor zorg en welzijn verder opgeschroefd, zodat een steeds grotere groep van wat meer welgestelde mensen het solidariteitssysteem verlaat en daarmee de bijl aan de wortel van dit systeem wordt gelegd. Zorg wordt zo van een noodzaak die soms in iemands leven optreedt tot een marktproduct, waar de winstmaximalisatie het leidende principe is.
Als het maar te declareren valt...
Zorg was altijd een sector waar specifieke deskundigheid, bijvoorbeeld voor bepaalde patiëntengroepen, gekoesterd werd en er dus ook in zorgteams ruimte was voor het uitbouwen van die deskundigheid. Nu is het vooral de input en output langs de lat van kosten dat telt. Het woord productie wordt steeds meer gebezigd door de managers die geparachuteerd zijn in de zorgteams. Opeens kan niet meer gekeken worden naar wat een patiënt - tegenwoordig zorgcliënt genoemd - nodig heeft, maar moet de zorgmedewerker vooral heel bewust focussen op hoe zijn werk declareerbaar is volgens de kostentrajecten die de zorgverzekeraar dicteert. De patiënt raakt buiten beeld en de zorg is vooral bezig met declaraties en de bureaucratie die dat met zich meebrengt.
Kwaliteit en arbeidsvoorwaarden
Centraal in het project van de ombouw van de zorg is het drukken van de lonen, zodat de sector interessanter wordt voor het private kapitaal. In de zorg wordt steeds massaler gewerkt met zelfstandigen zonder personeel (zzp'er), om meer flexibiliteit af te dwingen. Met het stimuleren van de inzet van zzp'ers wordt een concurrentie op arbeidsvoorwaarden ontketend. De lonen moeten naar beneden, met name door aanpak van de secondaire arbeidsvoorwaarden die jaren eerder werden bedongen in plaats van directe loonstijgingen. Het belooft de komende jaren er nog stevig aan toe te gaan bij de cao-onderhandelingen.
Werk aan vakbondsmacht in de zorg!
Manifest publiceerde in 2013 een interview met Ruud Kuin, die helder uitlegt wat de FNV voor ogen heeft in de zorg:
Ruud Kuin: "In de zorg zitten hoogopgeleide mensen en is er nog een fatsoenlijke cao. Als het de vakbond daar lukt met organizing positie op de werkvloer te heroveren, gaat de polder er opeens weer heel anders uitzien. We hebben bewust gekozen voor verplegenden en verzorgenden. We wilden een maatschappelijk thema. Aan de ene kant worden we keihard aangepakt in de media, maar aan de andere kant zijn we als Abvakabo FNV meer dan ooit opinieleider. We zitten als bond in bijna elk discussieprogramma aan tafel bij Edith Schippers, en Tweede Kamer-fracties willen onze standpunten en onze alternatieven horen. En in die gesprekken gaat het niet alleen meer over het loon, maar over de kwaliteit van de zorg."
Het groeiend aantal deelnemers en de strijdbare sfeer tijdens de demonstratie door Amsterdam en de manifestatie in het Westerpark gaven duidelijk aan dat de ontwikkeling de goede kant op gaat. Nu doorpakken en de vakbondsmacht in de zorg en elders verder uitbouwen. Op naar een gezamenlijk front dat de verdergaande vermarkting en neoliberale afbraak een halt kan toeroepen.