Een lange stoet van 7.000 demonstrerende politiemensen legde Den Haag urenlang plat. Zij gaan door met hun strijd voor een goede cao en tonen dat zij beseffen gewoon werknemer te zijn (Foto: Manifest/WvdK)
Wil van der Klift
Prinsjesdag is achter de rug. De begrotingsdebatten stonden al helemaal in het teken van de naderende verkiezingen in 2017 of eerder. Het politieke schijngevecht over de samenstelling van de nieuwe Tweede Kamer en het volgende kabinet is volop begonnen. Er wordt al druk gespeculeerd over wie het deze keer met wie gaat doen. Wordt het iets tussen CDA en VVD en doet Pechtoldje mee met zo'n variant? Gaat het nu eindelijk eens lukken met de samenwerking tussen PvdA, GroenLinks en SP? Wie kwam lekker over op tv? Wie deed het dit jaar slecht? Wie knipoogde stiekem naar wie? Genoeg Kamer-kenners die er hun goedbetaalde boterham mee verdienen.
We zullen er de komende periode dus zeker meer van horen. De kranten staan er vol van en op tv draven de polderhelden en -heldinnen op en af.
Ook de FNV-leiding doet naar hartelust mee aan het schimmige politieke poppenspel, zoals op 12 september jl. in Amsterdam werd getoond. Parlementaire actie is de bond niet vreemd. Hoe zullen de 800.000 handtekeningen voor de actie 'red de zorg' worden verzilverd? Het is niet genoeg om 15.000 kwade en teleurgestelde leden te laten opdraven om Van Rijn, met gouden FNV-speldje: 40 jaar lid van de FNV, o zo beschaafd te mogen uitschelden en hem te laten verkondigen dat we ook aan toekomstige generaties moeten denken en dat Ton Heerts en hij nodig zouden moeten praten, terwijl Emile Roemer (SP), Linda Voortman (GroenLinks) en Grace Tanamal (PvdA) mochten vertellen hoeveel ze al samen hadden gewerkt aan voorstellen tot verbetering van de zorg. En dat allemaal onder de leiding van het FNV-duo Gijs van Dijk (GroenLinks) en Lilian Marijnissen (SP), natuurlijk onder het bezielende oog van Ton Heerts (PvdA). Het is ook niet genoeg dat D'66, CDA en VVD de uitnodiging om te komen afsloegen.
Als er niet meer gebeurt heet de demonstratie en manifestatie in Amsterdam gewoon stoom afblazen. Als het blijft bij wat parlementaire speldenprikken zal de zorg niet worden gered. Daarvoor zijn gecoördineerde acties nodig, daarvoor moet een veel groter deel van de 1.300.000 leden worden gemobiliseerd. Daarvoor zullen meer en sterkere dwarsverbanden in de bond moeten worden gelegd. Het is niet genoeg om in actie te komen in verschillende bedrijfstakken. De slogan 'Zorg is voor Iedereen' is een goed begin. Vervoer ook, onderwijs ook, gezonde bedrijven ook, een goed inkomen voor iedereen ook, werkgelegenheid behouden ook. De strijd in de metaalsector moet worden verbonden aan de strijd voor een goede zorg. Het gaat merendeels om sectoroverstijgende belangen. Dat de FNV op de juiste weg is bewijst het feit dat de 'gele' vakbonden (CMHF, A.C. en ook CNV) zich willen losmaken van de actie-aanpak die nu door de FNV wordt voorgestaan. Het is volkomen terecht en nodig dat de FNV tegen de eenzijdig afgesproken cao-afspraak ten strijde trekt. Achter de façade van het cao-toneel dreigt namelijk een uitholling van de vakbondsmacht. Uiteindelijk telt echter alleen de kracht van de gezamenlijke sectoroverstijgende vuist die de FNV inmiddels weer kan maken. Klassenstrijd win je niet in de Tweede Kamer als die niet wordt gedragen door gezamenlijke acties aan de basis. En die moeten dringend en nog beter en krachtiger dan nu worden gemobiliseerd. We zijn daarom erg benieuwd naar het aangekondigde vervolg op 12 september.
Uiteraard moeten er her en der wat gezichten verdwijnen van het Haagse politieke toneel en is men al driftig op zoek naar nieuwe frisse koppies. Sommige 'bekende Nederlanders' hebben het ook wel erg bont gemaakt. Gaat Ton Heerts Samsom vervangen in de PvdA? Die laatste is inmiddels te erg besmeurd. Gaat Ron Meier het nieuwe jonge, frisse gezicht worden van de SP, naast Jesse Klaver van GroenLinks? En waar blijven de jonge dames aan de top? We zullen zien wat de Haagse kermis nog voor ons in het verschiet heeft.
Het 'ontwaken' van Labour in Engeland is een teken dat er soms onverwachte en plotselinge veranderingen kunnen optreden. Het staat zeker niet vast dat alleen de ultra-rechtse PVV van Wilders goed garen zal spinnen bij de toenemende zorgen van het merendeel van de Nederlandse bevolking. Een ding staat daarbij al vast: met echte politiek heeft het mediagebeuren maar heel weinig van doen. De grote klussen zijn door het verraad van de PvdA aan de werkende klasse al bijna allemaal klaar. De liberale VVD heeft de neoliberale klus geklaard met steun van de 'losgeraakte' top van de eens sociaaldemocratische PvdA. Het heeft ondernemend Nederland geen windeieren gelegd. De Boer (VNO-NCW) was zeer tevreden over de begroting en MKB-voorman Van Straalen vindt dat het kabinet prima naar hen luistert. Dat is klare taal.
Dit kabinet van VVD en PvdA is een ondernemerskabinet. Bedrijven worden rijker terwijl de lonen en uitkeringen steeds meer achterblijven. De grote meerderheid van de bevolking is de dupe en wendt zich af van beide partijen. Zo'n 30 procent van de bevolking heeft zich zelfs van de hele politieke Haagse kermis afgewend. Alle polderpartijen en poldergezichten maken zich op voor het politieke theater waarmee zoveel mogelijk stemmen moeten worden behaald bij de volgende verkiezingen. Ook de media zijn er helemaal klaar voor. De achteruithollende positie van de PvdA maakt dat men daar probeert het zinkende schip te keren door een nieuwe eigen koers te gaan varen. Zo van: het was misschien niet allemaal juist, maar we kunnen ook anders. Politiek zwalken heet zoiets. Benieuwd wie daar nog intuint?
De media berichten over de economie alsof er een langdurige lente is aangebroken. De huizenmarkt trekt aan, de autoverkopen nemen toe en de koopkrachtplaatjes zijn eindelijk eens positief. Alhoewel niet voor iedereen en voor velen niet meer dan een paar dubbeltjes per maand, zou het gaan om het beste koopkrachtplaatje sinds 2008. Bijna de helft van de Nederlanders verdient minder dan 19.645 euro en zullen er in koopkracht ook nauwelijks op vooruitgaan. Van de ruim 13 miljoen Nederlanders die inkomstenbelasting betalen heeft ruim 40 procent geen werk. Gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden gaan in koopkracht niet of nauwelijks vooruit en in veel gevallen zelfs achteruit. Inderdaad alles is relatief. Maar feitelijk blijft de kapitalistische crisis doorwoekeren en worden de signalen dat het heviger wordt alleen maar duidelijker.
Maar de Nederlandse 'politiek' kan zich niet onttrekken aan de mondiale ontwikkelingen
De Chinese economie verkeert in zwaar weer en kan niet meer functioneren als mondiale schokdemper. Oorlogsdreiging in Oekraïne en Syrië met alle heftige schokken van dien. Grote economische problemen in een aantal BRICS-landen, met mondiale uitstraling. Een enorme vluchtelingenstroom in Europa (en elders) die ontregelend werkt. De voortsukkelende kapitalistische crisis die alleen enigszins kan worden beteugeld met het drukken van steeds nieuw vers geld uit de hoge hoed, het opkopen van groeiende staatsschulden en de historisch lage renten houden de failliete boel nog enigszins draaiend. Maar intussen neemt de schuldenlast alleen maar toe, leven we steeds meer op krediet en wordt de naderende, onvermijdelijke explosie er slechts door vooruitgeschoven in tijd. Ook de zogenaamde 'markt' houdt ernstig rekening met een nieuwe terugval. Wat gaat er gebeuren als in de VS de rente zal worden verhoogd? De angstige, heen en weer schommelende, beurs die recent te maken heeft met stevige koersdalingen, loopt vooruit op de volgende economische stagnatie van de economie. Waarschijnlijk in de loop van 2016 treedt de volgende groeivertraging op. Nogal wat grote bedrijven vluchten als ratten op een zinkend schip van de aandelenbeurzen. De risico's en onduidelijkheden worden te groot en daarmee wordt ook de afhankelijkheid van vreemd geld en gedeelde verantwoordelijkheden te gevaarlijk. Al met al is er absoluut geen sprake van enige stabiliteit. Economen vechten elkaar op elk terrein de tent uit. Het kapitalistische Westen is compleet in verwarring en neemt alleen nog economische kortetermijnbeslissingen. Op de middellange termijn wordt vooruitgelopen op militaire en politionele oplossingen. De oorlogsuitgaven nemen toe. Van de extra uitgaven wordt de helft besteed aan het verhogen van het zogenaamde Defensiebudget.
Van de Haagse poppenkast heeft de arbeidersklasse niets te verwachten. Dat is mooi voor het Gooise matras en de mediabaasjes en bazinnetjes. Zij verdienen er hun geld mee. Van een breuk met het huidige kabinetsbeleid zal niet snel sprake zijn. VVD, CDA en D'66, samen met een enkele rechtse splinter, weten elkaar wel te vinden. Op 'links' is er te veel onderling gekissebis. Een radicale verandering van de PvdA valt in ons land ook niet snel te verwachten. Veranderingen zullen door de basis in buurten en bedrijven moeten worden afgedwongen. Daarbij helpt een sterke, strijdbare linkse vakbeweging. Maar ook de vakbeweging moet van onderop worden 'aangestuurd', wil de top niet te veel blijven hangen in parlementair denken. Het is de hoogste tijd dat het sociaal partnerschap, gebaseerd op klassenharmonie, wordt ingeruild voor een klassenbewuste strijdbare vakbeweging die alleen nog poldert op basis van spierballen. Het gaat de goede kant op. Nu niet aarzelen en doorgaan met de opbouw van een sterke eengemaakte vakbeweging die de tanden laat zien. Dat zal ook nieuwe leden opleveren. En met name jongeren die willen knokken voor een betere toekomst.