De FNV voert al enige jaren actie tegen de afbraak van de zorg, zoals hier tijdens manifestatie in Utrecht in 2014. (Foto: Manifest/WvdK)
Jan Ilsink
Vrijdag 4 december meldden de media dat vakbonden FNV en CNV, die het initiatief namen tot de Volkspetitie 'Red de Zorg', samen met de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) een akkoord hadden gesloten met staatssecretaris Van Rijn over uitvoering van de bezuinigingen in de zorg. FNV laat daarop weten positief te zijn over het overeengekomen pakket aan maatregelen dat ondersteuning in de zorg nieuw perspectief biedt met respect en erkenning van vakmanschap van de zorgmedewerkers.
Deze positieve geluiden van de FNV-top, die aan het overleg met Van Rijn deelnam, verhullen echter de bittere werkelijkheid van miljarden bezuinigingen op de zorg. Het 'akkoord' zal deze slechts met enkele honderden miljoenen iets verzachten.
Het 'pakket van maatregelen' komt daarom totaal niet tegemoet aan de eerste eisen van de Volkspetitie:
Op het tweede deel van eis twee van de Volkspetitie: We stellen paal en perk aan winsten, bureaucratie en topbeloningen, gaat het pakket van maatregelen helemaal niet in. Deze eis betekent het uitschakelen van marktwerking in de zorg: de kern van de chaos die in de zorg is ontstaan! Ingrijpende bezuinigingen en overdracht van taken naar gemeenten hebben de chaos slechts aangescherpt, die door introductie van het kapitalisme in de zorg was ontstaan:
Deze chaos, gecreëerd door invoering van marktwerking, werd nog ernstiger door a. overdracht van zorgtaken van rijk naar gemeenten en b. miljarden bezuinigingen die gelijktijdig werden doorgevoerd. Gemeenten waren door gebrek aan gekwalificeerd personeel niet voorbereid deze nieuwe taken op zich te nemen. Zogenaamde 'keukentafelgesprekken', waarin de zorgbehoefte van cliënten werd vastgesteld moesten worden uitbesteed. Vaak aan ontslagen werknemers van voorheen door het rijk gefinancierde instellingen, die zzp-er waren geworden. Het gebrek aan geld bij gemeenten leidde ertoe dat de zorgbehoefte in telefoongesprekken of met digitale informatie wordt vastgesteld. Hierdoor komt er niets terecht van het persoonlijke contact dat de gemeente wel en het rijk niet zou kunnen leggen! Integendeel, de verwarring bij de cliënten en de verzorgers neemt toe omdat gemeenten eigen beleid voeren in de toekenning van aanvragen.
Het bereikte 'akkoord' over uitvoering van de bezuinigingen in de zorg laat zien dat de redding van de zorg een strijd van lange adem is. Een strijd die ingaat tegen de neoliberale ideologie, die de samenleving al sinds de jaren '70 van de vorige eeuw teistert. Een ideologie die grote delen van de bevolking en politici overtuigde dat publieke dienstverlening moest worden geprivatiseerd. Slechts kapitalistisch beheer en exploitatie zouden efficiënte, kwalitatieve en goedkope dienstverlening opleveren, was het dominante verhaal.
Inmiddels is het overgrote deel van de publieke dienstverlening in Nederland op deze wijze ingericht. Het resultaat is vele miljonairs meer, stijgende premies abonnementen en tarieven en een blijvende stroom van klachten van 'consumenten', waarvan tv-programa's als 'Kassa' en 'Radar' slechts een topje van de ijsberg laten zien en een gigantische bureaucratie opgebouwd in de oprichting van de vele 'waakhonden' die toezicht moeten houden.
Het aantal van tegen de 900.000 handtekeningen, dat is opgehaald in de campagne 'Red de Zorg', geeft aan hoe groot in Nederland de bezorgdheid over en het draagvlak voor een goede zorg is. De campagne 'Red de Zorg' is een strijd om de zorg te ontfutselen aan de wetten van uitbuiting en winstbejag en terug te brengen in de beschaving! Voor deze strijd is veel meer nodig dan het verzamelen van handtekeningen. Er zal machtsvorming moeten plaatsvinden tegenover al die krachten die belang hebben bij winsten en marktwerking en bij het terugdringen van kosten in maatschappelijke dienstverlening. Een langetermijnstrategie is nodig om deze macht te ontwikkelen en uiteindelijk de eisen van de Volkspetitie 'binnen te halen'.
Nog steeds hobbelt de campagne Red de Zorg van datum naar datum en wordt het actieperspectief verengd tot regering, parlement en gemeentebestuur. De strijd moet echter worden gericht tegen de profiteurs en pleitbezorgers van het neoliberale dogma in de zorg. Dit zijn de farmaceutische industrie, banken, zorgverzekeraars en hun woordvoerders in de politiek! Het werkterrein van de actie blijft in eerste instantie de direct betrokkenen, werkenden en zorgbehoevenden in: thuiszorg, verzorgings- en verpleegtehuizen, ziekenhuizen, GGZ, gehandicaptenzorg, jeugdzorg, enz. enz. In tweede instantie de hele werkende bevolking in Nederland, die vroeg of laat een beroep gaat doen op zorg. Dus ook andere vakbondssectoren dan Zorg en Welzijn, die te maken hebben met specifieke bedrijfsongevallen of beroepsziekten moeten worden aangesproken.
De eis om afbraak van de zorg te stoppen roept de vraag op hoe een goede zorg eruit moet zien! Terugkeer naar hoe het vroeger was geregeld met ziekenfondsen, kruisverenigingen, enz. is niet mogelijk. Daarom is het ontwikkelen van een visie op de zorg van groot belang. De behoefte aan zorg van de bevolking dient hierin centraal te staan. Vervolgens zal financiering van het voldoen aan deze behoefte moeten worden gezocht. In het ontwikkelen van deze visie zullen nieuwe bondgenoten voor de campagne Red de Zorg moeten worden gevonden: in cliëntenraden, in vakorganisaties van professionals in de zorg, in wetenschappelijke instellingen, kortom in instituties van beschaving!