Anna Ioannatou
Het Midden-Oosten is al sinds lang een kruitvat van imperialistische belangenverstrengeling en conflicten, waar de VS en EU-staten hun wapensystemen en legers op concentreren, maar ook van sterke landen in de regio zoals Turkije en de oliemonarchiëen van de Perzische Golf die allemaal samen de jihadisten hebben gefinancierd en bewapend en ze nu zogenaamd bestrijden. Rusland en Iran zijn ook nauw betrokken bij de belangenstrijd.
Al deze landen komen op voor de belangen van hun eigen monopoliegroepen in deze streek zo rijk aan energiebronnen en van zo uitnemend geostrategisch belang.
Op 19 december jl. bevestigde de verklaring van de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, voor het persbureau 'Reuters' het besluit om achter Turkije te staan nadat een Turks gevechtsvliegtuig op 24 november een Russische bommenwerper had neergeschoten, die boven Syrië vloog. Het besluit draagt ook de handtekening van de Griekse Syriza-Anel regering. Het excuus: verdediging van Turkije's territoriale onschendbaarheid als 'slachtoffer van een aanval'. Gezien de instabiliteit in de regio is de NAVO akkoord gegaan met een pakket van maatregelen "voor de veiligheid van Turkije en om het gevaar van dergelijke incidenten te verminderen".
Op de Europese Top met Turkije, eind november, had Turkije ook al van de EU steun gekregen n.a.v. de vluchtelingenproblematiek. Het land kreeg 3 miljard euro financiële steun en de toezegging tot heractiveren van de onderhandelingen over de toetreding van Turkije tot de EU. Opwaardering van de handels- en energiebetrekkingen zijn nog een paar dingen die Turkije krijgt in ruil voor haar diensten in de vluchtelingenkwestie. D.w.z. de kraan van de vluchtelingen- en migrantenstroom open of dicht te draaien al naargelang de behoeften van het Europese kapitaal aan arbeidskrachten.
Turkije heeft 2 miljoen vluchtelingen opgenomen, aldus de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, en dat is bewonderenswaardig. Dus willen we Turkije steunen om hiermee door te gaan, waarbij er wel even op gewezen werd dat we daardoor niet "onze geschillen met Turkije vergeten in de kwestie mensenrechten of persvrijheid"... Ook Turkije was het eens met het op de EU-Turkije Top van eind november besloten Gemeenschappelijke Actie Plan.
Er wordt gewerkt aan de precaire situatie als gevolg van de mensennood, ontstaan door de onderlinge concurrentiestrijd. Frontex (*) zal vervangen worden door een grens- en kustwacht van de EU. Het nieuwe corps krijgt een duidelijker militair karakter dan Frontex. Dit sluit aan bij de mededelingen van de voorzitter van de Europese Commissie, Juncker, een paar maanden geleden omtrent de oprichting van een Europees leger. Een corps dat, aldus de EU-mededelingen, "de buitengrenzen van de EU ter land en ter zee zal bewaken". Het hele voorstel wordt omlijst door de zogeheten hotspots. Dat zijn centrale punten waaruit het vluchtelingenpotentieel de voor het kapitaal noodzakelijke arbeidskrachten geselecteerd zullen worden. Zelfs een Europees Bureau voor de Terugreis wordt op touw gezet. Degenen die niet bruikbaar zijn, worden óf teruggestuurd naar waar ze vandaan kwamen óf blijven hangen in landen als Griekenland, meestal onder erbarmelijke omstandigheden.
Het voorstel dat op de EU-Top in beginsel werd aangenomen was dat op aanbeveling deze nieuwe Europese Grens- en Kustwacht op eigen initiatief bij de grenzen kan ingrijpen, wanneer er bij de betrokken lidstaten onvermogen geconstateerd wordt... Ook kan eventueel om samenwerking met derde landen gevraagd worden. Verder niets aan de hand met nationale soevereiniteit, aldus de Griekse staatssecretaris voor Europese Zaken: "Waarom een probleem met de soevereiniteit?... Niemand heeft de hulp van Frontex geweigerd [...]; Griekenland was nooit tegen gemeenschappelijk Europees optreden [...]; Griekenland heeft aan Frontex altijd ruimte tot handelen gegeven en heeft geen enkel bezwaar tegen een verandering van het mandaat. Op één voorwaarde: Het (nieuwe corps, A.I.) moet het hele pakket van vluchtelingen- en migrantenstromenbeheer op zich nemen en niet alleen het bewaken van grenzen". Maar minister van Buitenlandse Zaken, Nikos Kotziás, in een interview met het blad 'Le Soir', op de vraag of het Commissievoorstel niet een gedeeltelijke inlevering van de soevereiniteit van lidstaten met betrekking tot de buitengrenzen met zich meebrengt, antwoordde onverbloemd: "We kunnen ermee akkoord gaan, maar wel na onderhandelingen tussen de soevereine partijen".
De voortdurende overtredingen van het Griekse luchtruim boven de Egeïsche Zee en van Griekenland's territoriale wateren door NAVO-'bondgenoot' Turkije in een poging van de Egeïsche Zee een grijze zone te maken, zijn EU en NAVO maar al te bekend. De nieuwe Europese Grens- en Kustwacht heeft niet alleen het recht om eigen grenzen te bewaken, maar kan tevens functioneren als middel om de Turkse aspiraties in de Egeïsche Zee te wettigen en wel met een EU-stempel.
Uit bovenstaande mag blijken dat de rol van het Turkse establishment op dit moment van meer belang schijnt te zijn voor de geostrategische plannen van EU en NAVO dan die van Griekenland. In het imperialistische schaakspel in het Midden-Oosten wordt nu eens de ene heersende klasse opgewaardeerd en dan weer de andere, die onderling ook weer hun eigen belangenbotsingen hebben en niet zelden tegen elkaar worden uitgespeeld, ook al zijn ze nog zo'n goed lid van dezelfde internationale organisaties. Griekenland eist zijn plaats op binnen de gevaarlijke kapitaalconcurrentie in deze ontvlambare en reeds voor een groot deel ontvlamde regio. In een interview met de krant 'Avjí' (Syriza) legde de minister van Buitenlandse Zaken uit waarom het land poogt het binnenlandse kapitaal meer geostrategische kansen te geven en waarom Griekenland geen poging doet zich los te maken uit het Midden-Oosterse wespennest: "Griekenland kent het Midden-Oosten goed.
Het is een land dat op tijd de ontwikkelingen 'ruikt' en de perspectieven in de regio weet te onderscheiden. We hebben goede betrekkingen met alle landen in de regio. Die aanvaarden onze rol als land dat bemiddelt en ver van de publiciteit onderhandelingen tussen partijen met tegenstellingen bevordert. Wij kunnen bijvoorbeeld samenwerken met Israël en tegelijkertijd verklaren dat we de rechten van de Palestijnen steunen, [...]. We kunnen betrekkingen met Iran aanknopen en dat doen we, terwijl we in Teheran zeggen dat we goede betrekkingen hebben met landen die zij als hun vijand beschouwen". De vluchtelingen komen verder ook goed van pas binnen het kader van minister Kotziás' 'ingenieus' cynische diplomatieke spel: "... wat de stromen van vluchtelingen betreft, daar zijn we een internationaal speler van centraal belang. [...] Het leven heeft uiteraard meer fantasie dan wij. Het baart tegenstellingen en tegenspraken. Met de vluchtelingenkwestie heeft het voor ons problemen toegevoegd, maar tegelijkertijd onze betekenis vergroot".
Dus: oorlog op aarde en in de mensen geen... welbehagen. Zo eindigde het 'Syriza jaar' 2015 en zo begint 2016. Een jaar waarin het politieke opportunisme van schijnlinks door de mand viel, sneller dan alle ideologische voorgangers. De tijden zijn veranderd en de marge voor volksverlakkerij is kleiner dan ooit. Wij wensen de mensen op aarde alle moed en strijdvaardigheid om zich in te zetten voor een 'vrede op aarde'.
(*) Frontex werd in 2004 opgericht en is het Europese agentschap voor het beheer van de operationele samenwerking aan de buitengrenzen van de EU lidstaten.