De kerncentrale van Doel in het idyllische landschap aan de Scheldebij Antwerpen. De dreiging van een ongeluk werd alleen steeds duidelijker. Roep tot sluiting volgde. (Foto: Harald Lavooij/Flickr/cc/by-nc-sa)
Wiebe Eekman
Op maandag 8 februari worden in Brussel de eerste pleidooien gehouden in het proces in snelrecht tegen Electrabel, omwille van de heropstart van de scheurtjesreactoren Doel 3 en Tihange 2. Ingeleid door de vereniging Nucleaire-stop-Kernenergie, die over de Duitse-Nederlandse-Belgische grenzen heen nu al meer dan 208.000 handtekeningen inzamelde. Streefdoel is 300.000.
Een tweede grondige procesvoering wordt binnenkort voorzien, in naam van een hele reeks persoonlijk belanghebbenden. Je kunt daar als persoon nog steeds bij aansluiten. Zie de website. De stad Aken en een hele reeks van Duitse gemeenten en arrondissementen overwegen eveneens juridische stappen te zetten. Maastricht en andere Nederlandse gemeenten in Limburg zouden daarbij aansluiten. In Bergen op Zoom verzamelde WISE en de Milieufederatie 160 Nederlanders op een eerste informatiemeeting (dinsdag 19 januari).
Milieuorganisaties uit België verzetten zich tegen het aannemen van de wettelijke bepalingen die de verlenging van de oudste reactoren Doel 1 en Doel 2 mogelijk maakten.
Het mythisch geloof in de integriteit van het 'Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle'
Elke kritiek op de onverantwoorde verdere exploitatie wordt afgeweerd met het bekende "wij hebben het volste vertrouwen in het advies van het FANC". Geen Belgische minister neemt de eigen verantwoordelijkheid op. De Nederlandse minister Melanie Schultz ging op 'inspectiebezoek' in de Centrale van Doel op woensdag 20 januari. Op de persconferentie herhaalde ze datzelfde 'volste vertrouwen in het FANC'. Dan had haar Luxemburgse collega meer lef, na zijn bezoek op 18 januari aan de Belgische minister Jan Jambon, zei hij "ik ben niet overtuigd".
Over de zogenaamde onafhankelijkheid van het FANC: sinds 2013 is de huidige directeur van het FANC ingenieur Jan Bens. Hij is zijn carrière begonnen bij de centrale van Doel in 1978. Nota bene als verantwoordelijke voor de opbouw en de opstart van de reactor Doel 3, die nu onder vuur ligt. In 2004 werd hij algemeen directeur van de volledige plant van Doel. Tussen 2008 en 2012 werkte hij voor de WANO, de World Association of Nuclear Operators. Kun je zo iemand onafhankelijk noemen? Doel 3 is zijn persoonlijke baby geweest.
Toen het FANC op een persconferentie bekendmaakte dat het geen bezwaar zag in de heropstart van de scheurtjesreactoren, verwees het volledig naar de veiligheidsstudie van de uitbater Electrabel, zonder enige eigen opmerking. Echte onafhankelijke materiaaldeskundigen, zoals de Oostenrijkse Ilse Tweer, betwisten dit volledig. Het FANC weigert op haar vragen te antwoorden. Ik heb de studies doorgenomen. Electrabel stelt dat de gevonden mankementen in de reactorkuipwand daar al waren vanaf het begin en dat de scheurtjes niet groter zullen worden bij het langer openhouden. Dat zijn twee hypothesen die niet bewezen kunnen worden. De documentatie over de staat van de reactorkuip bij het opstarten is niet meer te vinden! Het is ook zeer onwaarschijnlijk dat eerdere inspecties deze mankementen niet gevonden zouden hebben. Normaal gezien had een kuip in die staat nooit aanvaard mogen worden. De bewering dat de mankementen niet zullen toenemen is nogal dubieus onderbouwd, als je weet dat tussen twee verschillende inspecties het aantal mankementen verdubbeld is.
Alle kernreactoren werden gebouwd voor een normale levensduur van 30 jaar. Met de Belgische wet op de kernuitstap van 2003 werd toegestaan om alle reactoren 10 jaar langer open te houden, 40 jaar, 10 jaar langer dan de normale levensduur. Niet verwonderlijk dat er nu mankementen optreden. Daarna werd in 2012 de toelating voor reactor Tihange 1 nog eens verlengd tot 50 jaar. En nu recent ook voor Doel 1 en Doel 2. Grote baas Mestrallet van de multinational Engie, die Electrabel overkoepelt, liet duidelijk blijken dat voor hem de hele uitstapwet van 2003 op de schop kon. Voor hem mogen alle kernreactoren langer worden opengehouden.
Naargelang de prijs van het kWh op de elektriciteitsmarkt brengt elke grote reactor van Electrabel tot 1 miljoen euro winst per dag op. Tel de twee kleinere reactoren Doel 1 en 2 samen, dan krijgt Electrabel 6 miljoen euro per dag binnen als het nucleaire park volledig in dienst is. Hoeveel geld is er al opzijgezet voor de latere afbraak? Op 31 december 2014 was 7.635 miljoen euro opzijgezet. Opgesplitst in 4.480 miljoen voor de opslag van bestraalmateriaal en 3.155 miljoen voor de afbraak van de installaties.
Vergelijk die cijfers met de 700 miljoen euro die om de 10 jaar geïnvesteerd werd om één reactor op te knappen tot de recente stand van de wetenschap (nog niet gedaan met Doel 1 en 2). De geschatte werktijd om een kerncentrale correct in veilige modus af te breken bedraagt 25 jaar. Dan moet je alleen al aan arbeidslonen 7 miljard opzijzetten, zonder dat er ergens inkomsten van elektriciteitsverkoop tegenover staan.
De totale kosten van de ontmanteling werden ooit door het Nucleair Forum op 60 procent van de kostprijs van de elektriciteitsproductie geschat. Dat cijfer vind je nergens meer terug. We kunnen verwachten dat bij de huidige gang van zaken de afbraakkosten verhaald zullen worden op de staat, omdat de huidige exploitanten zich naar alle waarschijnlijkheid tijdig failliet zullen laten verklaren.
Artikel Manifest 2016, 4 februari.