Kostas Papadakis in Amsterdam. (Foto: Manifest/RdS)
Kostas Papadakis in Amsterdam. (Foto: Manifest/RdS)
Zie Deel 1
Tweede deel en slot van de speech van Kostas Papadakis, lid van het Centraal Comité en Europarlementslid van de KKE op de NCPN-conferentie op 7 november 2015.
Wij willen hier eerlijk over zijn: een schoolvoorbeeld van deze ontwikkeling is de stellingname van meerdere communistische partijen over de Griekse situatie. Binnen de internationale communistische beweging en in de arbeidersbeweging zijn er enorme illusies gecreëerd rondom Tsipras en de nieuwe sociaaldemocratie. Het karakter van SYRIZA als burgerlijke partij met een sociaaldemocratische lijn is ernstig onderschat. De steun van communistische partijen en de solidariteitsacties in het buitenland zijn in Griekenland door de SYRIZA-regering gebruikt als alibi voor haar aanvallen op de bevolking.
Voor het Grieks kapitaal is SYRIZA een belangrijke keuze geweest voor het burgerlijke management van de kapitalistische crisis. SYRIZA heeft een opportunistische achtergrond die teruggaat tot de groeperingen die met de communistische beweging hebben gebroken, samen met een aantal andere sociaaldemocratische en trotskistische stromingen. SYRIZA heeft stelselmatig de illusie gewekt dat het burgerlijke systeem in het voordeel van de bevolking gerund kan worden, zonder te breken met het kapitalisme, met de EU of de NAVO. De illusie dat een burgerlijke regering de bevolking van de aanvallen op de arbeidersklasse door PASOK en ND kan verlossen.
Sterke kapitaalgroepen hebben SYRIZA ondersteund. Zij kwamen tot de conclusie dat SYRIZA in dienst van het systeem kan werken, dat SYRIZA de aanvallen op de bevolking met zo min mogelijk protest kan uitvoeren.
Daarom heeft SYRIZA na de verkiezingen in januari 2015 een coalitie met de nationalistische partij 'Onafhankelijke Grieken' (ANEL) gevormd. De mooie leuzen over 'het eind van de bezuinigingspolitiek' hadden niets te maken met de bevolking of met het beëindigen van de aanvallen op de arbeidersklasse. Het ging om de poging van de Griekse plutocraten om kapitaal van de staat en de EU te verwerven om zo de winstgevendheid te vergroten.
De voorwaarde hiervoor was dat er betere voorwaarden gecreëerd moesten worden en het vertraagd terugbetalen van de schuld. Dit plan van de Griekse burgerij viel samen met de doelen van de VS en van Frankrijk en Italië binnen de Eurozone. Ook zij eisten, ieder in hun eigen belang, het matigen van de beperkingsmaatregelen tegen Griekenland, met het doel om hun bedrijfsleven ten koste van Duitsland te ondersteunen. Tot voor kort kwamen deze maatregelen namelijk ten goede aan de Duitse monopolies. Deze confrontatie werd neergezet als een onderhandeling tussen de Griekse regering en de EU en het IMF ten behoeve van de bevolking, maar het ging nooit echt om hun belangen. Het ging om de algemene concurrentie tussen de VS en Duitsland.
In dit kader was het beroep op de 'solidariteit met het Griekse volk tegen de besparingspolitiek' door de Griekse overheid misleidend. Degenen die hierin meegingen werden slechts toeschouwers van een onderhandeling die alleen maar tot nieuwe barbaarse maatregelen ten koste van de bevolking kon leiden. Dat bleek uit het opleggen van het derde, nog hardere Memorandum.
We moeten hier ook benoemen dat de SYRIZA-ANEL-coalitie niet alleen de bevolking aanviel, maar ook met alle mogelijke middelen de imperialistische ingrepen in het zuidoostelijke Middellandse Zeegebied ondersteunde. Ze ondersteunde de moorddadige plannen van de VS, de EU en de NAVO in de regio. Het gaat hier om de praktische steun aan gezamenlijke militaire oefeningen tussen Griekenland, de VS en Israël en om het onderhouden en inzetten van de Amerikaanse NAVO-bases in Griekenland. Zo konden de imperialistische plannen tegen de volkeren van het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Palestina uitgevoerd worden.
De zogenoemde linkse regering stemde er ook mee in om op het eiland Karpathos, in de Egeïsche Zee, een legerbasis van de NAVO te ontwikkelen, om een multinationale NAVO-troepenmacht op Kreta op te bouwen, en om daar een dronebasis neer te zetten. Dit gevaarlijke beleid dient om de geostrategische positie van Griekenland te versterken ten behoeve van de monopoliegroepen, om ons land aan de inter-imperialistische strijd te binden. De bevelhebbers van de NAVO en de EU gebruiken hiervoor allerlei voorwendselen, zoals de strijd tegen het 'terrorisme' en de zogenaamde oorlog tegen ISIS, die door de VS, de EU en hun bondgenoten gecreëerd, opgeleid en bewapend zijn.
Dit is de enige werkelijkheid, en ik wil daar nog aan toevoegen dat de 'eerste linkse regering' samen met de EU krokodillentranen huilt over het vluchtelingendrama. Een kwestie die veroorzaakt is door de ingrepen van de VS, de NAVO en de EU, en die verergerd wordt door het repressiebeleid van de EU, Schengen, Frontex en de reactionaire Overeenkomst van Dublin.
Kameraden,
Er is geen twijfel mogelijk dat het moeilijk is om te strijden tegen het kapitalisme, het kapitaal, de burgerlijke staat, de regeringen, de systeempartijen, de heersende ideologie en de repressie. Dat is een wetmatigheid, maar we moeten ook zeggen dat de situatie nog veel lastiger wordt als er zelfs binnen de regering 'linkse' stemmen spreken die kosten noch moeite sparen om de werkende bevolking te manipuleren.
De Griekse ervaring is van het grootste belang. De bewuste poging om het volk te misleiden onder het mom van het 'minste kwaad', de zoektocht naar makkelijke oplossingen zonder de macht van het kapitaal en de EU te bestrijden, het verlies van hoop door de politiek van SYRIZA: dat zijn allemaal elementen die verder bijdragen aan de terugtrekking van de arbeiders- en volksbeweging. Deze terugtrekking wordt veroorzaakt door de onzekerheid door de kapitalistische crisis, door de hoge werkloosheid, door de aanvallen van de bazen in de bedrijven, door de angst voor ontslag.
Degenen die in eerdere jaren nog tegen de memorandums en tegen de werkers gerichte maatregelen streden, hebben nu een compromis gesloten uit valse hoop op een 'zachtere' uitvoering.
De negatieve machtsbalans in Griekenland en wereldwijd, als gevolg van de contrarevolutie, de aanval van het kapitaal, de rol van de politieke krachten en elementen in de vakbeweging die het kapitaalsbelang dienen, de opportunistische stroming en het niveau van de klassenstrijd, zijn allemaal belangrijke factoren. De communistische partijen moeten deze nauwgezet bestuderen en strijd leveren om de situatie te veranderen, tegen het gevoel van machteloosheid.
Dit bleek allemaal duidelijk uit het resultaat van de verkiezingen van 20 september 2015, die grotendeels in het nadeel van de bevolking is uitgepakt. De verkiezingen werden gekenmerkt door een lage opkomst en door de neiging van kiezers om SYRIZA een tweede kans te geven, om een eventuele terugkeer van ND te voorkomen. De misdadige nazipartij 'Gouden Dageraad' kon haar parlementaire aanwezigheid stabiliseren met steun van de kapitalisten. Zij hebben slavernij-achtige arbeidsverhoudingen ingevoerd en verklaarden openlijk dat ze de toenemende kracht van het PAME en de KKE wilden tegengaan. Het kapitaal steunde ook andere partijen, bijvoorbeeld de Unie van Centristen die nieuw in het parlement is. Deze partij heeft een reactionair liberale politiek, gebruikt doelgericht het anticommunisme en laat daarmee duidelijk zien wat de bedoelingen van het systeem zijn.
Ondanks alle moeilijkheden heeft de KKE het karakter van de SYRIZA-ANEL-regering duidelijk aangetoond en laten zien dat er geen volksvriendelijk beleid binnen het kapitalisme en binnen de EU mogelijk is. In deze omstandigheden heeft de KKE meer dan 300.000 stemmen gekregen (5,5%) en haar strijdbare fractie van 15 parlementsleden in stand gehouden. De KKE heeft nieuwe stemmers gewonnen, nieuwe krachten die SYRIZA de rug toegekeerd hebben. Onder hen werklozen, jongeren en werknemers uit de private sector. We hebben ook wat aan kracht ingeboet door de vele thuisblijvers, die niet actief de confrontatie met het systeem en de burgerlijke politiek aangaan.
Het belangrijkste is dat het prestige en de rol van de KKE door brede lagen van de bevolking erkend worden, ook degenen die nog niet boven hun twijfels uit konden stijgen. Maar er is een solide basis gelegd om de banden met deze mensen aan te halen, stevige, inhoudelijke, strijdbare banden, om hen door middel van strijd in de massabeweging van de politiek van de KKE te overtuigen.
We willen hier één sleutelkwestie noemen, iets waar we constant de nadruk op leggen, ongeacht hoeveel stemmen we in de verkiezingen krijgen. Een revolutionaire communistische partij kan niet verwachten dat ze elke verkiezing een hoger percentage stemmen krijgt zolang het kapitalisme niet omvergeworpen is. Dit niet erkennen is gevaarlijk en leidt tot parlementaire illusies en uiteindelijk tot een compromis met het systeem en het bestuur. De KKE strijdt voor socialisme, voor het ontwikkelen van de subjectieve factor, voor het organiseren en voorbereiden van de bevolking, zodat zij in een revolutionaire situatie de strijd aan kunnen gaan met de communisten voorop.
Het moge duidelijk zijn dat we het socialisme en communisme niet als onmiddellijke (electorale) doelstelling zien. We willen niet de illusie wekken dat je dat door parlementaire verkiezingen kunt bereiken. Het is een verdraaiing van de stellingen van de KKE om te beweren dat ze in de verkiezingen het socialisme eist. De werkelijkheid ligt anders: de KKE moet dagelijks in elke politieke strijd (waaronder de verkiezingen) de enige uitweg, haar politieke voorstel, onder de aandacht brengen. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van de subjectieve factor, het voorbereiden van de krachten van de werkende bevolking.
We hebben de noodzaak van het ontwikkelen van de klassenstrijd, van de confrontatie met de kapitalistische macht en het kapitalistische eigendom, op de agenda gezet. We hebben de verkiezingsstrijd gebruikt als onderdeel van onze inzet om de krachten te verzamelen voor de strijd tegen de monopolies en tegen het kapitalisme. We hebben onder de bevolking meer bereidheid gemerkt om ons politieke voorstel te bespreken, de vereisten en het karakter van de gesocialiseerde economie, centrale planning en arbeidersmacht, om te bespreken hoe we de obstakels van de vijand kunnen slechten en deze strategie kunnen uitvoeren.
Daarom kan de kracht van de KKE niet alleen aan de hand van verkiezingsresultaten gemeten worden. De kracht van de partij ligt in haar band met de arbeidersklasse in de bedrijven, in de sectoren, in de arbeiders- en volksbuurten, in de vakbonden en in andere massaorganisaties. Hoe moeilijk het ook is om de klassenstrijd te ontwikkelen, de kracht van de KKE is toch zichtbaar tijdens de stakingen, de demonstraties en de steun die de partij aan de strijd van het PAME verleent.
We moeten hier benoemen dat het PAME geen 'rode' of 'communistische' vakbond is, of een 'verzameling van linkse vakbonden', zoals we in de verdraaiingen van de burgerlijke media kunnen lezen. Het PAME is het klassengeoriënteerde deel van de vakbeweging, dat zich op basis van zijn eigen, onafhankelijke klassenpositie organiseert. Dit gaat gepaard met een reeks eisen en wordt uitgevoerd door het gezamenlijk optreden van plaatselijke vakbonden, federaties, vakcentrales en individuele vakbondsleden. De deelnemers aan PAME zijn in de vakbond actief en ontmaskeren en isoleren daar de gelijkgeschakelde leiding en doen mee aan de interne verkiezingen om de krachtsverhoudingen bij te stellen. Zelfs als ze in de minderheid zijn, ontplooien ze hun eigen activiteiten om te zorgen dat acties in een klassenbewuste richting georganiseerd worden. Soortgelijk werk aan de basis wordt verricht door PASY, het verbond van de arme boeren en door PASEVE, het verbond van zelfstandigen. In de vakbondsverkiezingen kregen de lijsten van de communisten de meerderheid, net als in de afdelingen van de vakbeweging van Athene, Piraeus, Larisa, enz., in de vakfederaties van de bouw, de farmaceutische industrie, de voedselverwerking, en in de grote, strijdbare sectorale vakbonden in de telecom, metaal, lokale overheden, enz.
De reële situatie gaat dus veel dieper en heeft veel meer facetten dan alleen een electoraal percentage, al proberen we dat natuurlijk ook te versterken onder de huidige omstandigheden: de overheersing van de monopolies en de burgerlijke ideologie en de zware kapitalistische crisis. De burgerij van Griekenland is zich hiervan bewust en houdt het optreden van de KKE goed in de gaten om haar eigen optreden bij te stellen. Ze gebruiken constant nieuwe methodes die ze constant bijwerken om het anticommunisme en de aanvallen op de KKE te verscherpen [zie ook artikel Anna Ioannatou in deze krant].
Dit alles in een periode waarin de SYRIZA-ANEL-regering er alles aan doet om het laatste beetje sociale zekerheid af te schaffen. Ze verhogen de pensioenleeftijd, verlagen de pensioenen, bezuinigen de sociale zekerheidsfondsen kapot en ontslaan de bedrijven van hun verplichting om de sociale premies te betalen. Tegelijkertijd worden de belastingen keer op keer verhoogd, worden er privatiseringen en bezuinigingen op de uitkeringen gepland en staan er nieuwe reactionaire aanpassingen van de arbeidsverhoudingen op de agenda. Op 16 en 22 oktober organiseerde het PAME massale demonstraties die moesten uitmonden in een landelijke staking op 12 november, gesteund door honderden vakbonden, vakbondsfederaties en vakcentrales en andere massaorganisaties.
Binnen deze ontwikkeling van de klassenstrijd willen we stappen zetten voor het hergroeperen van de arbeidersbeweging, om de organisatie van de arbeidersklasse en de klassenbewuste oriëntatie van de vakbeweging te versterken, om het sociale bondgenootschap tussen de arbeidersklasse, de arme boeren, de zelfstandigen in de steden, de jongeren, de werkende vrouwen en de bevolkingslagen te versterken. Om zo tot een bondgenootschap te komen dat niet alleen tegen de dagelijkse problemen van de bevolking strijdt, maar ook een kracht kan ontwikkelen voor de breuk met het kapitalisme.
Op deze weg gaan we gestaag verder. We willen jullie opnieuw bedanken voor de gelegenheid om onze ervaringen te delen.
Vertaling uit het Engels: Matthijs Dröge.