Anna Ioannatou
Het blijft interessant om op te letten wie wie feliciteert, omdat het iets zegt over de gefeliciteerde. Begin juni verklaarde de voorzitter van de Eurogroep Jeroen Dijsselbloem dat hij Tsipras zo bewondert, omdat hij erin slaagt aan de macht te blijven, ondanks alle maatregelen. Bijna tegelijkertijd kwam de premier van Frankrijk Manuel Valls met de verklaring: "Ik benijd Tsipras. Hij heeft er 7.500 bladzijden aan maatregelen doorheen gesleept zonder dat er wijzigingen werden aangebracht" (het was inderdaad een pakket van 7.500 bladzijden dat hals-over-kop aan het parlement werd voorgelegd in dat beruchte weekend van 7/8 mei, waarover in Manifest 6).
En de nog kortgeleden als Griekenlandhater bestempelde Wolfgang Schäuble deed ook een duit in het zakje met: "Griekenland herstelt zich sneller dan verwacht". Een echte 'good guy', die Tsipras. Daar kwamen nog de complimenten bij van vertegenwoordigers van het binnenlandse kapitaal op een hoorzitting in de betreffende commissies van het parlement over de nieuwe 'wet op de groei'. Loftuitingen vanwege de nieuwe privileges, subsidies, belastingontheffingen aan de ene kant en het snoeimes in sociale en arbeidersrechten plus een nieuwe belastingaanval op wat er nog over is van het inkomen van het gros van de bevolking. Ook de vertegenwoordiger van het Witte Huis, Josh Earnest, ontbrak niet in het koor dat wees op de vooruitgang geboekt door de Griekse regering, waar de VS zeker hun eigen investeringsredenen voor zullen hebben.
"De beste verschansing voor de sterken is de passiviteit van de volkeren". Dat zei de bekende Italiaanse politicus, denker, diplomaat en schrijver uit het opkomende Italiaanse Renaissance-kapitalisme van eind 15de en begin 16de eeuw, Nicolo Machiavelli. Hij wond er geen doekjes om als het ging om wat volgens hem de politiek van een heerser ten opzichte van de 'massa' moest zijn. En de marxistische Italiaanse filosoof Antonio Gramsci wees er in de 20ste eeuw op dat de passiviteit van de 'massa' het 'dode gewicht' is in de geschiedenis. Ze hadden allebei gelijk, maar belichtten deze realiteit vanuit twee tegengestelde ideologieën. De één in de dageraad van een nieuw tijdperk met het kapitalisme in de kinderschoenen, de ander in de eindfase van verval en verloedering van diezelfde maatschappijvorm (en bijbehorende ideologie), maar tevens in het begin van een nieuw tijdperk met de eerste poging een socialistisch systeem op te bouwen.
Ondanks de herhaalde protesten en stakingen van diverse sectoren uit het economische leven in Griekenland, blijft georganiseerd protest ver achter gezien de klappen die er vallen en het gros van de bevolking laat zich van een passieve kant zien. Woede stapelt zich op, maar ontlaadt zich in zogenaamd spontane 'plein'bewegingen, zoals we die al een paar jaar o.a. in Spanje zien, maar ook bewegingen als 'Occupy' en andere.
Tijdens het schrijven van dit artikel werd er veel gesproken over de nieuwe protestbeweging genaamd 'Neem ontslag' (vrij vertaald 'Stap op'). Deze kreet is gericht tegen de regering. Elke burger mag daaraan meedoen, maar zonder politiek, partij- of vakbondsprofiel. Centraal stond dan ook de leuze: geen kleuren, geen partijen, geen vakbonden... Vakbondsleden mogen er heen, maar als anoniem staatsburger. Vakbondsleiders niet. Het is hetzelfde verhaal als een paar jaar geleden met de pleinbeweging, waar de 'bewegers' PAME-leden uitscholden en probeerden weg te sturen. Op 15 juni,de dag van de al dagen aangekondigde betoging op het Syntagma Plein van 'Neem ontslag', vond er op tv zender 'Antenna' een daverende botsing plaats tussen vertegenwoordigers van de beweging en een vertegenwoordiger van de Communistische partij KKE, die onthulde dat in het organisatiecomité bonzen zaten van Syriza en Nea Dimokratia (centrum rechts, vorige regering).
Voor de goede verstaander is het allang duidelijk: nogmaals een poging om de opgestapelde verontwaardiging een voor het systeem ongevaarlijke uitlaatklep te bezorgen. Wat altijd weer opvalt is de haat van 'spontane' organiseerders tegen PAME en KKE, waarin volgelingen heel makkelijk meegesleept worden, verkapt in een zogenaamd tegen álle partijen en vakbonden zijn. In elk geval is het steeds moeilijker te verbergen dat PAME de enige organisatie is die in staat is mensen op de been te krijgen, georganiseerd en met een duidelijk voorstel voor een oplossing.
Ondanks de mediale verzwijging en/of verdraaiingen sijpelt er toch iets door naar het massabewustzijn. Veel te langzaam, maar toch. In het najaar zal duidelijker worden wat de gevolgen van de 'groeiwet' zijn voor de realiteit op de werkplek. Dan komen werkrelaties aan bod, o.a. de kwestie massa-ontslagen (niet dat dit in de praktijk niet al vaak voorkwam, maar werkgevers moeten hiertoe nu officieel het in een wet vastgelegde recht krijgen), terwijl tot nu toe de nadruk lag op de gevolgen voor pensioenen, gezondheid, onderwijs. Het duidelijkst voelbare was wel belastingen, belastingen en nog eens belastingen. Allerminst een stimulans voor de economie, want mensen kopen steeds minder en dat is één van de diep in het kapitalisme gewortelde tegenstellingen, waarmee het zichzelf langzaam maar zeker ondergraaft.
De zomer staat voor de deur of is er eigenlijk al een tijd in Griekenland. Van vakantie is er geen sprake voor de meesten. Ook het buitenlandse toerisme kreeg een klap wat betreft de eilanden met de vluchtelingenkampen. De 'spontane' kampen (o.a. Idoménni in het noorden bij de grens met Fyrom, de haven van Piraeus e.a.) zijn ontruimd. We weten niet in hoeverre gewelddadig en in hoeverre vrijwillig. Journalisten werden niet toegelaten, toen de regering speciale eenheden inzette. Wel weten we dat in de georganiseerde kampen de situatie slecht is met veel vechtpartijen tussen groepen vluchtelingen uit verschillende landen, maar ook onderling. Een uitzichtloze situatie voor meer dan 50.000 mensen. Een wel heel slecht beeld van een Europese 'democratie' die aan het verloederen is. Nog tragischer zijn de slachtoffers die hun heil zoeken bij de veroorzakers van de oorlogen, die hen van huis en haard verdrijven. De enige uitweg is dat, denkend aan Gramsci, de bevolkingen overal ter wereld beseffen dat men moet ophouden 'het dode gewicht van de geschiedenis' te zijn.