Wil van der Klift
De coup in Brazilië kon plaatsvinden omdat de meerderheid van de arbeidersklasse onvoldoende politiek rijp was gemaakt en onvoldoende weerstand bood tegen de politieke leugens en malversaties van de oppositie en media.
Er waren geen aanwijzingen, noch bewijzen dat president Dilma Rousseff crimineel had gehandeld. De beschuldiging van onjuist handelen m.b.t de begroting van het land was in elkaar geknutseld. De afzettingsprocedure was daarom wederrechtelijk en alleen te begrijpen als een poging om de regering te diskwalificeren en af te zetten. Een regelrechte coup dus. Maar het ging er niet alleen om af te raken van de linkse regering van Dilma Rousseff. De invloed van de arbeidersklasse, die begon met het presidentschap van Luiz Inácio 'Lula' da Silva, proberen de huidige machthebbers uit het geheugen van de bevolking weg te wissen. Het neoliberalisme moet weer vaste grond onder de voeten krijgen in Brazilië. Linkse opvattingen passen daar niet bij. De coupplegers in de nieuwe regering van Michel Temer zijn al begonnen met het formuleren van privatiseringsmaatregelen en de neoliberale herstructurering van de economie. Het grote bieden op (spoor)wegen en mijnen, en alle andere publieke rijkdommen, is begonnen. Het voert te ver om in dit artikel in detail in te gaan op alle maatregelen en hervormingsplannen van de coupregering.
Er liggen verschillende oorzaken aan de coup ten grondslag. De diepe structurele tegenstellingen binnen de Braziliaanse samenleving - de expressie van twee tegengestelde wegen - maken oplossingen niet makkelijk. Bovendien is er sprake van een structurele corruptie, een chronische ziekte, die ook binnen de Arbeiderspartij voorkwam. Hoewel er vanuit de top van die partij systematisch is gewerkt om corruptie tegen te gaan is dat nog niet volledig gelukt. Ook het overstappen van de linkse coalitiepartij in de regering PMDB, die al geruime tijd geen progressieve kracht meer was, heeft het coupproces mogelijk gemaakt en aanzienlijk versneld.
Inmiddels worden tegenstanders en overlopers als de voormalige voorzitter van het parlement, Eduardo Cunha, aan de kant geschoven en is er al een aanklacht in elkaar geflanst om ook Lula te dwarsbomen die plannen heeft weer een politieke rol te gaan spelen.
Als de meerderheid van de arbeidersklasse onvoldoende overtuigd is dat er strijd moet worden geleverd en onvoldoende in staat is de medialeugens te doorzien zal het kapitaal er steeds opnieuw tijdelijk in slagen de verworvenheden terug te draaien. De Arbeiderspartij van Lula en Dilma is er onvoldoende in geslaagd de boodschap over te brengen. Het verzet en de obstructie van de neoliberale krachten in het land groeide naarmate de problemen in het land toenamen. Maar de ervaringen van de afgelopen jaren zijn niet zomaar uit het geheugen van de massa te verwijderen. Zodra de bevolking doorkrijgt dat ze om de tuin is geleid volgt een nieuw en sterker offensief. De grote demonstraties op 18 en 31 maart bedoeld om Dilma Rousseff te steunen tonen de mogelijkheid om de bevolking te mobiliseren. Er zijn nog zeer grote groepen progressieven in het land die zich zullen hergroeperen en opnieuw de strijd zullen aangaan. Soms geldt immers één stap voorwaarts en twee terug... om daarna weer vooruit te gaan.