Stellingen en taken van de Communistische Partij van Turkije

De Communistische Partij van Griekenland (KKE) en de Turkse Communistische Partij (TKP) laten zien, in tegenstelling tot grote historische vijandigheid tussen beide regeringen en heersende klassen, dat de arbeidersklasse vooral moet uitgaan van internationale solidariteit. (Foto: KKE)

De Turkse Communistische Partij aanwezig bij demonstratie ter herinnering aan Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg in Berlijn in 2013. (Foto: Die Linke, Landesverband Baden-Württemberg/Flickr/cc/by-nd)

Manifest publiceert dit belangwekkende document omdat de analyse kan worden vertaald naar de politieke situatie in eigen land en discussies in onze partij, én omdat er een scherpe actuele waardering wordt gegeven over de situatie in Turkije, het Midden-Oosten en de verschuivende internationale ontwikkelingen. Een artikel dat diep ingaat op de hedendaagse actualiteit en een goede basis biedt voor de noodzakelijke huidige politieke discussie in communistische partijen.

Drie bladzijden voor één artikel is niet gebruikelijk in Manifest. Het artikel kan - indien opgeknipt - echter zeer goed worden gebruikt voor scholingsdoeleinden. Dan wordt deze katern een bruikbaar basisstuk om te scholen rond een aantal belangrijke kernthema's. Zoals de stand van zaken met betrekking tot actuele veranderingen binnen het imperialisme, de ideologische en organisatorische positie van communistische partijen, het brandende vraagstuk van de partij-opbouw in niet-revolutionaire omstandigheden, het vraagstuk van het stellen van juiste prioriteiten, c.q. de hoofdlijnen van een actuele communistische politiek en een grondige analyse over de situatie in het Turkije van Erdogan in relatie tot de toestand in het Midden-Oosten. Het stuk leent zich daarom zeer goed voor systematische bespreking in de afdelingen.

Over de presidentiële macht, de oriëntatie van het kapitalisme in Turkije en de tegenstellingen binnen de imperialistische wereld

We moeten het hebben over het vraagstuk-Erdogan in plaats van het vraagstuk van de uitvoerende macht van de president. De agenda met betrekking tot het presidentschap gaat verder dan alleen de zoektocht van de kapitalistenklasse naar macht en stabiliteit. Het concept van de presidentiële macht heeft zich op één leider geconcentreerd, en werkt in het belang van de kliek die achter hem aanloopt.

Aan de basis van de voorgestelde grondwetswijziging staan allerlei eerdere maatregelen die de controle op de regering, de rol van het parlement sinds de staatsgreep van 1980, en de politieke partijen in het algemeen verzwakt hebben. Al deze maatregelen zijn ingevoerd onder leiding van de imperialistische landen en het monopoliekapitaal. Zij hebben de afpersing van de arbeidersklasse, de roofbouw op grondstoffen en de doorlopende privatiseringen mogelijk gemaakt. Erdogan opent slechts de deur die door de Turkse kapitalisten al lang geleden op een kier is gezet.

Door de continu verlengde 'noodtoestand' gebruikt Erdogan nu al alle mogelijkheden om de grondwetswijziging door te voeren. Er is nu al geen enkele instelling die de macht van de president controleert of inperkt. Het probleem ligt bij Erdogan, die zich niet veilig voelt en die constant op zoek is naar een wettelijke maatregel om zijn kwetsbaarheid te verkleinen. Diezelfde angst was de reden dat hij in 2014 de stap van premier naar president maakte: het presidentschap kon zijn zorgen niet wegnemen, maar bood wel meer zekerheid.

Die zekerheid moet niet alleen in de wettelijke zin opgevat worden. Door zijn sterke aanhang in de peilingen heeft Erdogan er geen moeite mee om zijn presidentschap voor politieke doelen te gebruiken. Ondanks dat hij zich heeft moeten inhouden, kon Erdogan niet van zijn ideologische referentiekader afstappen en een gematigde koers varen. Hij moet op ideologisch en cultureel vlak agressief zijn om zijn maatschappelijke steun te behouden.

Het grootste probleem voor Erdogan is dat het gevaar voor hem alleen maar toeneemt als hij zijn doel van meer presidentiële macht bereikt. Hoe meer hij zijn positie versterkt, des te harder wordt hij aangevallen. Deze aanvallen komen niet alleen uit één centrum in de VS. Er zijn er ook die Erdogan niet weg willen en die hem op cruciale momenten geholpen hebben, maar die hem geen verdere presidentiële macht willen geven. Erdogan zette zichzelf na de couppoging op 15 juli neer als de onverzettelijke leider, maar in werkelijkheid was hij van binnenuit verzwakt. Een presidentieel stelsel zou Erdogan ook macht geven tegen degenen die hem nu nog in het zadel houden.

Desondanks heeft Erdogan twee grote zorgen. Allereerst de aanvallen vanuit de VS, die hem eerder in zijn carrière nog ondersteunden, en de andere NAVO-landen. Deze aanvallen zijn in 2011 begonnen en zijn daarna steeds heviger geworden. De couppoging liet zien hoever de operaties vanuit de VS konden gaan. Het is nu duidelijk dat de terroristische aanslagen, de politieke aanvallen en de economische acties tegen Turkije uit verschillende imperialistische machtscentra komen.

De andere zorg van Erdogan is dat er nog altijd maatschappelijke oppositie is, die nu even verslagen is, maar die steeds meer woede verzamelt. Het is vrijwel uitgesloten dat deze sectoren zich nog met Erdogan kunnen verzoenen. Bovendien is hij een politicus die goed weet hoe de imperialisten de oppositie kunnen manipuleren. De beweging van juni 2013 heeft dan wel de beperkingen hiervan aangetoond, maar het mag duidelijk zijn dat de imperialistische machten in Turkije kunnen ingrijpen. Erdogan vreest aan de ene kant dat de maatschappelijke oppositie door 'links' geleid wordt, anderzijds vreest hij de internationale beïnvloeding van deze groeperingen.

Hier moeten we de motieven van de internationale actoren beschouwen, die eerst probeerden Erdogan te sturen en hem vervolgens omver probeerden te werpen. De volgende factoren leidden ertoe dat de VS van onvoorwaardelijke steun aan Erdogan overgingen op de couppoging:

De polariserende stijl van Erdogan kan onverwachte gevolgen hebben. Uit de beweging van juni 2013 blijkt dat het internationale monopoliekapitaal niet altijd even gemakkelijk de Turkse bevolking kan manipuleren. De kapitalistenklasse heeft op allerlei manieren geprobeerd de volksbeweging in de liberale richting te trekken, maar is hier niet in geslaagd. Daarom probeerden ze de zaak af te sluiten door de volkswoede over de bandopnamen te begraven.
Aangezien de islamistische partij is ingezet om de regionale plannen van de imperialisten te dienen, is de Arabische Lente vanuit Turkije opgezet en in zekere zin in Turkije mislukt. De betrouwbaarheid van Erdogan werd ernstig geschaad door de plotselinge mislukking van deze operatie, waar de VS grote verwachtingen van hadden en grote risico's voor hadden genomen. Erdogan vergiste zich niet alleen in Syrië, maar zorgde er ook nog voor dat Rusland meer aanzien verwierf.
Niemand maakte zich druk om de persoonlijke stijl van Erdogan toen het nog goed ging. Het werd echter een probleem door de crisis in het imperialistisch systeem en de toenemende tegenstellingen. De VS en hun bondgenoten kunnen moeilijk een 'leider' verdragen die de meest onvoorspelbare dingen doet maar wel het vertrouwen van zijn aanhang behoudt.
De tegenstellingen binnen het imperialisme geven Erdogan meer beweegruimte. De mogelijke toenadering tussen Rusland en Turkije komt niet alleen door de zwakte van de NAVO maar ook door de chaos die wereldwijd de bestaande allianties op zijn kop zet. In deze situatie is het onvermijdelijk dat Erdogan de VS irriteert op het moment dat haar hegemonie in gevaar komt.
Het project van de gematigde islam is, zoals we van begin af aan hebben gezegd, tegen zijn beperkingen aangelopen. Een gepolitiseerde islam kan niet samengaan met gematigdheid. Het zou belachelijk zijn te denken dat de 'gematigde' en 'radicale' onderdelen, die met hulp van Turkije door de VS en NAVO onderscheiden zijn, gemakkelijk te controleren zijn nu het internationaal systeem zo opgeschud is. Hoewel de VS en anderen nog steeds een sterke invloed op beide groeperingen hebben, is het onmogelijk dat de snel gepolitiseerde islam geen extra problemen voor de VS en de EU veroorzaken.
Vanuit het oogpunt van de VS en de NAVO geeft het een slecht voorbeeld als een leider hen niet gehoorzaamt en zich verzet tegen hun ingrepen. Met name in een land dat een bondgenoot en kandidaats EU-lid is. Dat schaadt ook de hiërarchie die aan de VS gekoppeld is. Het idee dat een NAVO-bondgenoot een beperkte economische en politieke autonomie heeft, heeft daarmee ernstige schade opgelopen.

Er zit ongetwijfeld iets in het idee dat de internationale druk op Erdogan lichter wordt door de verkiezing van Trump. De banden van de VS met Ankara zijn onder Obama slechter geworden en niemand verwachtte dat deze trend onder Hillary Clinton zou keren. Helemaal niet gezien de banden tussen Clinton en de Gülen-organisatie, die zowel in Turkije als in andere landen voor geheime operaties werden ingezet. Toch lijkt het onwaarschijnlijk dat de ontwikkelingen in de VS op korte termijn de druk op Erdogan zullen verlichten. Het is met name ondenkbaar dat de VS de NAVO los zullen laten of werkloos zullen toekijken terwijl Rusland zijn positie versterkt.

In die zin is Erdogan vanuit het standpunt van de NAVO niet betrouwbaar. Bovendien heeft de Amerikaanse presidentsverkiezing de onzekerheid in dat land niet weggenomen. De strijd in de VS is juist aangescherpt en heeft ook een internationale dimensie. Trump heeft de steun gezocht van de monopolies die zich zorgen maken om de toenemende problemen van de VS. Er woedt een harde strijd tussen hem en de kapitalistische groeperingen die juist hun winst halen uit de militaire hegemonie van de VS, die afhankelijk zijn van een irrationeel economisch model en die invloed hebben in de burgerlijke en militaire bureaucratie. Deze strijd kan voor Turkije gevolgen hebben die Erdogan nooit heeft voorzien. De banden van sommige belangrijke figuren in Trumps team met de Gülen-beweging zullen teleurstellend zijn vanuit het oogpunt van mensen die achter elke boom de 'FETO' (Fethullah-organisatie) zien.

De harde strijd in de VS kan niet los worden gezien van de tegenstellingen in het imperialistisch systeem en de crisis binnen de hegemonie. De wet van de ongelijkmatige ontwikkeling zorgt voor verschuivingen in de naoorlogse machtsverhoudingen die door de VS zijn ingesteld. Door de instabiliteit van de Amerikaanse economie worden deze verschuivingen steeds heviger. Daardoor kan Erdogan zijn politieke houdbaarheid verlengen. De VS kunnen hun positie moeilijk handhaven, maar noch de op Duitsland gebaseerde Europese Unie noch Rusland kunnen dit probleem oplossen. Zelfs China kan de positie van de VS nog niet claimen. Daardoor vindt er de ene na de andere verschuiving binnen de bondgenootschappen plaats. De zoektocht naar individuele oplossingen van Erdogan valt deels samen met de jacht van de Turkse burgerij naar nieuwe kansen om de buit te verdelen. Tegelijkertijd moet de burgerij op de rem trappen om de onvoorspelbare stappen van de ploeg van Erdogan in te dammen.

Over de NAVO, het imperialisme en de macht van de Turkse heersende klasse

De hulp van Rusland aan Erdogan is in deze situatie beperkt. Het Turks kapitaal kan zich niet zomaar economisch of politiek loskoppelen van de NAVO-alliantie en zich bij de Euraziatische as voegen.

De tegenstellingen tussen de zogenoemde Euraziatische landen zijn niet kleiner dan die tussen de NAVO-landen. De samenwerking tussen Rusland en China is er overduidelijk niet een van vriendschap en vertrouwen. De strategie van Trump is erop gericht deze samenwerking te slopen. De banden tussen Iran en Rusland worden voor Turkije ook steeds problematischer. Door de ontwikkelingen in Brazilië kunnen de BRICS (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) ook niet meer als wereldwijde uiting van een Euraziatisch systeem gezien worden.
De economische mogelijkheden die Rusland aan het Turkse kapitaal kan bieden zijn beperkt. Het gaat hier niet om een land dat in het beginstadium van zijn kapitalistische ontwikkeling staat. Turkije heeft een geavanceerde kapitalistenklasse en economische infrastructuur. De Russische economie kan slechts ten dele aan de behoeften van deze structuur voldoen.
De banden tussen de Turkse burgerij en NAVO-landen zoals Duitsland, de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië gaan dieper dan alleen economische, politieke en culturele banden. Er is door de jaren heen een diepe verwantschap ontstaan. Erdogans angst voor omsingeling en de nieuwe kansen voor de Turkse bourgeoisie kunnen deze banden niet zomaar ongedaan maken.
Het panislamisme, dat Erdogan niet wil en niet kan loslaten, is strijdig met de Russische visie op veiligheidszaken. De gevolgen van een ideologisch centrum met invloed op de miljoenen moslims in Rusland en zijn buurlanden zijn overduidelijk. Het valt niet te verwachten dat Rusland carte blanche geeft aan een religieuze regering in Turkije na de ervaringen in Afghanistan, Tsjetsjenië en Syrië.

We kunnen stellen dat de Arabische Lente de weg heeft vrijgemaakt voor organisaties zoals de Moslimbroederschap, die verbonden zijn aan islamitische bewegingen in Turkije en de VS. Dit sloot goed aan bij het politiek-ideologische klimaat dat in Turkije door de AKP geschapen is. De politiek van de AKP richting bewegingen in Tunesië, Egypte en Libië is door de Communistische Partij van Turkije getypeerd als neo-ottomanisme. Deze stroming staat nu echter voor een moeilijke situatie. Het neo-ottomanisme is gedoemd te mislukken door het Syrisch verzet tegen buitenlandse ingrepen en religieuze terreur en stortte volledig in doordat de AKP de islamitische organisaties in Syrië en Irak moest loslaten. In Turkije werd de retoriek van 'veiligheid' en strijd tegen de PKK opgepakt, terwijl Erdogan zijn regionale aanspraken in deze twee landen persoonlijk van de agenda haalde. De Turkse bourgeoisie heeft de expansiedrift aangemoedigd om nieuwe markten en economische kansen aan te boren, maar roept nu op om de oorlog terug te schalen en niet alles te verliezen in het najagen van onrealistische doelstellingen.

De Koerdische beweging is opnieuw tot 'vijand' verklaard nadat ze eerst tot een 'veiligheidsprobleem' was teruggebracht. De Koerdische beweging probeerde voor zichzelf een plek binnen het neo-ottomaanse perspectief te verwerven. De AKP stelde tegelijkertijd dat een oplossing pas mogelijk was in de vorm van een regionale islamitische overeenkomst. Zo zou er een gezamenlijke strijd zijn waarbij de Koerdische beweging een pro-Amerikaanse, pro-vrije markt en religieuze politiek zal voeren, wat ook de politiek van de AKP is. Maar dit kon alleen werken als de neo-ottomaanse politiek op alle fronten succesvol was. Met Erdogans falen in Syrië en met het aanmoedigen van een nationalistisch discours is de PKK opnieuw een 'terreurorganisatie' geworden in plaats van een 'onderhandelingspartner'.

De Koerdische beweging doet inmiddels het werk van de VS in de regio en voert in Turkije een bloedige strijd om geen terrein te verliezen. Tegelijkertijd voert zij een veelzijdige strategie om maar geen 'verliezer' te zijn in de constant veranderende machtsbalans in Irak en Syrië. De 'linkse' beweging, die stelt dat de Koerdische beweging een bondgenoot van de Turkse arbeidersklasse zou zijn, is onderdeel van dezelfde uiting van de eis van de Koerdische beweging om mee te mogen doen met het internationaal kapitaal en de imperialistische strategie. De Koerdische nationale beweging is geen onderdeel van de Turkse revolutie, niet alleen omdat ze achter de terroristische acties staat, maar ook omdat ze op de lijn zit van de vrije markt en de reactionaire, pro-Amerikaanse politiek, in strijd met de arme boeren en arbeiders in haar eigen achterban.

Het is daarom niet zo dat Erdogan een verdediger van het nationaal belang is omdat hij een aantal oude bondgenoten in de concurrentiestrijd in de imperialistische wereld is kwijtgeraakt. Er is immers geen 'nationaal belang' voor de hele maatschappij. In die zin is het concept van een 'nationaal belang' een leugen. Het stelt dat de uitbuiter en de uitgebuitenen in hetzelfde schuitje zitten. Het kapitalistisch systeem rechtvaardigt ongelijkheid en onrecht op internationaal niveau, omdat het op ongelijkheid gebouwd is. Tussen al deze wolven is geen enkel kapitalistisch land onschuldig. Iedereen strijdt voor zijn deel van de macht en in die strijd is geen enkel standpunt 'terecht'.

Aan de andere kant heeft de Turkse burgerij zich jarenlang aangesloten bij bondgenootschappen en instellingen onder leiding van de sterkste imperialistische landen, zowel om zich in het kapitalistisch systeem te integreren als om haar zwakte in de strijd tegen de bevolking te boven te komen. Er schuilen duidelijke klassenbelangen achter deze keuze, waardoor de macht van de imperialistische landen op de Turkse economische, politieke en ideologische dynamiek zich heeft uitgebreid. Door deze belangen werd Turkije het strijdtoneel van CIA-acties, werd de Turkse economie kwetsbaar, werden de industrie en landbouw vernietigd, vonden er geregeld staatsgrepen plaats en kreeg het Turkse leger de kans om zich met buitenlandse conflicten te bemoeien. Intussen lijdt de werkende bevolking en winnen zowel de landelijke als de buitenlandse monopolies.

Sommigen kunnen stellen dat de aanval op het bestaan van Turkije verhevigd is, dat de Republiek Turkije in gevaar is, en dat Erdogan op de nominatie staat om omvergeworpen te worden omdat hij zich tegen het imperialisme verzet. Deze beweringen worden gedaan door de aanhangers van Erdogan en door Erdogan zelf, die eerder zijn trouw aan de heersende klasse van de VS en de EU heeft bezworen, en die de grondslag van de Republiek Turkije afwijst. Het tegendeel is waar om de volgende redenen:

De Republiek Turkije, opgericht in 1923, is geliquideerd door de Turkse burgerij, de hegemonische klasse van Turkije, omdat deze republiek niet meer hun belang diende. Deze liquidatie is door de AKP gerealiseerd onder aanmoediging van de VS en de EU. De afschaffing van het secularisme, de vernietiging van de publieke sector en cultuur, en de deelname aan militaire acties om de grenzen in de regio te verleggen en landen te verdelen, zijn allemaal al ingezet voordat de AKP-regering aan de macht kwam. De burgerlijke Republiek Turkije werd gevormd in een revolutiesfeer onder invloed van de Grote Socialistische Oktoberrevolutie in 1917. Alle blokkades voor de kapitalistenklasse zijn sindsdien echter verwijderd. In werkelijkheid is de arbeidersklasse in gevaar; de waarden die door de arbeidersklasse in Turkije overgenomen kunnen worden, zijn in gevaar.
Het klopt dat Erdogan en de AKP-regering tot doelwit van bepaalde imperialistische landen geworden zijn. Dit is niet omdat ze de belangen van de bevolking behartigen, maar omdat ze niet meer tot nut zijn van hun voormalige bondgenoten in de imperialistische wereld, waar de interne conflicten steeds erger worden. Erdogan behartigt zijn eigen belangen en probeert aansluiting te zoeken bij de belangen van de Turkse burgerij. Tussen deze belangen en die van de Turkse arbeidersklasse is geen enkele samenhang, integendeel. Erdogan en de mensen om hem heen vallen de arbeidersklasse dag en nacht aan in samenhang met de aanvallen door de internationale monopolies.
Een verdeling of versnippering van Turkije, of een burgeroorlog in Turkije, zijn mogelijkheden die ontstaan zijn door de internationale dynamiek van het kapitalisme. Het zou krankzinnig zijn om te denken dat deze dreiging binnen de begrenzingen van het kapitalisme kan worden weggenomen. Het kapitalisme in zijn imperialistische fase kan niet bestaan zonder strijd om de buit, zonder oorlogen, bezettingen en coups. Turkije is altijd een speler geweest in de imperialistische strijd en kan zijn positie niet veiligstellen zonder zelf met dat systeem te breken. In het verleden kon Turkije zichzelf beschermen dankzij het bestaan van de Sovjet-Unie, de klassenvijand van de bourgeoisie in Turkije.
Het argument dat een aanval op Erdogan een aanval op Turkije is, is een drogredenering gebaseerd op het idee dat iedereen in Turkije dezelfde belangen heeft, en dat die door Erdogan worden behartigd, en dat een vreedzame politiek binnen het kapitalisme mogelijk is. We weten echter dat de tegenstrijdige belangen tussen Erdogan en de bevolking van een geheel andere aard zijn dan zijn strijd met bepaalde imperialistische landen, of met het kapitaal in Turkije. Als partij van de arbeidersklasse werkt de TKP niet tijdelijk of permanent samen met Erdogan of met welk imperialistisch land, welke kapitaalgroep of welke burgerlijke partij dan ook.

De gewelddadige actie van de Gülen-beweging tegen zijn oude bondgenoot Erdogan, met steun van bepaalde imperialistische centra, kan ons standpunt tegen de Turkse heersende klasse en de regering niet veranderen. Deze situatie benadrukt juist de noodzaak van verhevigde strijd tegen de overheersing van het kapitaal, de imperialistische landen en de instellingen die Turkije kwetsbaar hebben gemaakt voor buitenlandse ingrepen, en tegen hun activiteiten in ons land.

Het probleem van Erdogan is niet het enige grote probleem. De Communistische Partij van Turkije wijst elk compromis met Erdogan voor de eenheid en 'onafhankelijkheid' van Turkije af, evenals met de tegenstanders van Erdogan voor vrijheid en democratie. Turkije wordt door de kapitalisten en hun politici in de duisternis gestort. Elke strategie die gebaseerd is op samenwerking met hen is een verraad aan de arbeidersklasse.

De Communistische Partij van Turkije houdt zich verre van elk standpunt dat de onverzoenbare strijd tussen de kapitalisten en de arbeidersklasse verhult en wijst elk kamp rondom Erdogan af. Begrippen als onafhankelijkheid, soevereiniteit, vrijheid en democratie hebben geen algemene, abstracte betekenis los van klasse. De strijd tegen het imperialisme, reactionaire krachten, tirannie en fascisme kan niet los worden gezien van de strijd tegen uitbuiting, ongelijkheid en sociaal onrecht. Als deze van elkaar worden gescheiden of in stappen worden verdeeld, dan wordt de arbeidersklasse verzwakt in het voordeel van de kapitalisten, het imperialisme en de wereldwijde reactie.

De Communistische Partij van Turkije is er zeker van dat de strijd tegen de heersende politieke macht de hoogste prioriteit heeft waar niemand zich aan kan onttrekken. Hieronder valt zonder meer ook de strijd tegen de ambitie van Erdogan om de uitvoerende macht op zich te nemen. We kunnen echter niet doen alsof het hier om het eind van de wereld gaat. Met zo'n reductionistische benadering verliest het volk altijd.

De strijd tegen de politieke machthebbers betekent het intensiveren van de strijd tegen het VS-imperialisme, de NAVO en de Europese Unie. De TKP blijft waakzaam om de afzwakking van progressieve tradities in Turkije te voorkomen. Dit betekent ook strijden tegen alle groeperingen die het 'liberaal uitziende' gedeelte van het kapitaal als vriend zien. De TKP zal bovendien alle pogingen ontmaskeren van buitenlandse mogendheden om hun politieke positie in Turkije weer op te bouwen en zal niet toelaten dat zogenaamde helden van de democratie de bevolking voor de gek houden.

De strijd voor verlichting tegen het islamitisch fundamentalisme wordt onder deze omstandigheden nog belangrijker om de invloed van de arbeidersklasse te vergroten en op het doel van socialisme te richten. Het wordt elke dag duidelijker dat er een verband bestaat tussen de aanvallen van het kapitaal tegen de arbeiders en de religieuze invloed op gebieden als onderwijs, cultuur en wetgeving. Het burgerlijke secularisme overtuigt niet meer. Hetzelfde geldt voor de bewering dat de politieke islam een recept voor emancipatie is na jaren roekeloze vrijemarktpolitiek van de AKP. De strijd voor verlichting raakt steeds meer geworteld in de klassenstrijd. De Verlichtingsbeweging (in 2016 opgericht na een oproep van de TKP) wordt steeds belangrijker en biedt unieke kansen voor deze strijd.

De strijd tegen Erdogans presidentiële ambities is gedoemd te mislukken als ze zich tot het Turks parlement beperkt. Het parlement is vandaag de dag niet meer een tegenwicht of waakhond van de uitvoerende macht, maar een bliksemafleider die haar acties legitimeert. Er is sinds de volksopstand van 2013 een bewuste poging aan de gang om de maatschappij afhankelijker te maken van instellingen die het establishment dienen, waardoor het volk weer zelfvertrouwen verliest. De bevolking zou in elke straat, in elke buurt en op elke werkvloer georganiseerd moeten zijn. Deze aanval zou beoordeeld moeten worden als onderdeel van wat er in Turkije gebeurt, en de onafhankelijke beweging en het verzet van de arbeidersklasse moet uitgebreid worden. Als het grondwettelijk referendum gehouden wordt, dan moet er hard gewerkt worden om het aantal nee-stemmen te vergroten en verzet te bieden tegen verkiezingsfraude. Het is zinloos om dit referendum te boycotten.

Over de partij-opbouw

De TKP zal echter geen tijd verspillen door te proberen een plekje te veroveren in het debat. Elke 'agenda' die losgetrokken wordt van de algemene context en de klassenbelangen zorgt ervoor dat de arbeidersklasse in Turkije nog meer verliest. De partij kan handelen naar haar historische verantwoordelijkheden zonder de actuele taakstelling uit het oog te verliezen. Deze twee zullen onder geen beding tegenover elkaar komen te staan.

De liberale aanval op de TKP, die in 2014 tot een breekpunt kwam en een diepgaande crisis in de partij veroorzaakte, is verslagen. De liberale operatie bestond uit openlijke en verborgen ingrepen die sinds 2012 steeds intensiever werden. Dit om het patriottisch, verlicht en revolutionair standpunt te breken van links, samen met de beweging van juni. Zij kon dit doen door gebruik te maken van de organisatorische zwakten van onze partij en het kon niet voorkomen worden dat de groep die onderdeel van deze operatie was, de partij in deze crisis kon storten. De toegewijde militanten van de partij wisten deze operatie te weerstaan, de liquidatiepoging werd verhinderd en de liberale aanval op onze partij is uiteindelijk afgeslagen.

Het belangrijkste wat de TKP nalaat is uiteindelijk haar politieke lijn. De TKP heeft de laatste vijftien jaar, te midden van complexe ontwikkelingen in ons land, stelling genomen gebaseerd op haar programma en de historische belangen van de klasse die zij vertegenwoordigt. De partij heeft altijd met de juiste middelen ingegrepen om deze agenda te bevorderen. De liberale operatie probeerde de geschiedenis van de TKP als een geschiedenis van mislukkingen neer te zetten en probeerde het bestaan en de invloed van de TKP op de Turkse politiek weg te zuiveren, maar tevergeefs.

De politieke lijn van de TKP kan niet blijven bestaan zonder een ontwikkelde politieke cultuur. De communisten kunnen niet elke methode in de revolutionaire strijd goedkeuren. Leugens, overdrijvingen, roddels, vulgariteit, hypocrisie en gebrek aan ruggengraat zijn allemaal eigenschappen van de burgerij, die de meest verrotte elementen aantrekt. De partij leidt de arbeidersklasse met een stedelijke, moderne en collectieve identiteit en vertegenwoordigt alles wat goed, mooi en deugdzaam is. De taak van de TKP is het internaliseren van de communistische politieke cultuur in de socialistische strijd, en in het partijleven in zijn geheel.

De TKP komt voort uit een rijke, authentieke organisatorische traditie. We hebben meer dan eens de zware prijs voor een afwijking betaald om vervolgens van richting te veranderen. Het is een onterecht optimistisch beeld om te stellen dat de partijpolitiek de organisatie in alle omstandigheden kan voorttrekken. Uit het partijcongres en de conferenties na 2014 blijkt dat het onmogelijk is om organisatorische problemen te wijten aan politieke doorbraken. De komende periode worden er nieuwe stappen gezet om het interne partijleven aan te passen aan een revolutionair perspectief. De partij als instrument van de socialistische strijd wordt verrijkt met een sterke, betrouwbare leiding; met alerte en geschikte kaders; met vergevorderde continuïteit van de organisatiestructuur van leden tot vrienden; met volwassenheid en met de mogelijkheden om onder alle omstandigheden te strijden.

De TKP is de partij van de arbeidersklasse. De stelling dat de communistische partij een optelsom van de maatschappelijke situatie is, bleek één van de meest liberale manoeuvres tegen de partij te zijn. De TKP is niet de optelsom van de maatschappelijke dynamiek. De voorhoedepartij grijpt juist in op het maatschappelijk gebeuren, in naam van de historische belangen van de arbeidersklasse. Om dit handen en voeten te geven is het bedrijvenwerk essentieel. De TKP probeert vooral de bedrijfsgroepen in haar organisatorische en politieke agenda te passen. Tegelijkertijd strijdt ze tegen de ideologie van de middenklasse die de verlichte en patriottische elementen in de maatschappij aanvalt, en treedt ze buiten de kaders van het systeem die de 'linkse' bewegingen in hun greep houden.

De structurele problemen van het kapitalisme in Turkije kunnen niet los worden gezien van de manipulatieve economische experimenten die de pogingen tot beïnvloeding van de imperialistische machten vergezellen. Voor de TKP verandert de taak niet: we zullen onder alle omstandigheden strijden tegen de poging om de rekening bij de werkende bevolking neer te leggen. Uiteindelijk grijpt de AKP-regering de kansen en schrijft zij de regels in het belang van de kapitaaleigenaren na de couppoging van 15 juli. De buitenlandse machten die met de Turkse economie gespeeld hebben en die het volk in de armoede hebben gestort, zitten in hetzelfde schuitje. De TKP zal het spel van 'nationalisme' van de Turkse burgerij en haar politieke kaders dwarszitten en zal de arbeidersklasse in beweging brengen.

Turkije wordt platgewalst door de dictator die zijn eigen redding zoekt, de hebzuchtige burgerij die haar klassenbelangen met of zonder de dictator probeert veilig te stellen, en de imperialistische machten die met elkaar in een hevige strijd verwikkeld zijn. Er is geen recept voor bevrijding dat deze situatie aanvaardt. Het loslaten van Erdogan door bepaalde sectoren van de bourgeoisie, de mogelijkheid dat hij door het ene of het andere imperialistisch land opzij wordt gezet, kan misschien wel de hoop van een wanhopige burger zijn, maar het kan niet de basis zijn voor een communistische strategie. De 'linkse' krachten in Turkije durven nog niet te breken met degenen die de VS of de EU om hulp vragen, degenen die openlijk of in het geheim samenwerken met religieuze sektes, of degenen die denken dat de Russisch-Chinese as tot de emancipatie van de Turkse arbeidersklasse zal leiden.

De TKP is de plaats voor alle communisten. Het beeld in Turkije laat zien dat een gebrek aan organisatie niet alleen leidt tot het verliezen van de toekomst, maar ook van het heden. Het recept tegen wanhoop, pessimisme en angst is de georganiseerde strijd binnen de rijen van een partij. De TKP is niet van één individu, team of groepering. De TKP is met haar programma, politieke cultuur en organisatorisch bestaan een partij van de arbeidersklasse. Het land roept de TKP, de TKP roept de communisten. De rest is slechts detail. Doe je plicht!

Centraal Comité Communistische Partij van Turkije (TKP), januari 2017.

Vertaling Matthijs Dröge.