Anna Ioannatou
Griekenland bekleedt de tweede plaats onder de lidstaten van de NAVO wat militaire uitgaven betreft. Slechts vijf NAVO-landen (van de 28) besteden meer dan 2 procent van hun bruto nationaal product (bnp) aan hun jaarlijkse 'defensie-uitgaven'. Nummer 1 zijn de VS met 3,61 procent, nummer twee Griekenland met 2,38 procent en als derde komt Groot-Brittannië met 2,21 procent. Daarna volgen Estland met 2,16 procent en Polen met 2 procent. De Grieken betalen dus erg veel.
En dat terwijl het mes gezet wordt in alle overheidsuitgaven die het welzijn van de mensen betreft. Het is een bevestiging van de strategische keuze die het Griekse establishment maakt om een actievere rol te spelen binnen de escalatie van de imperialistische tegenstellingen in de regio. Het is waar, van 2009 tot 2014 zakten de defensie-uitgaven van 7,31 miljard euro naar 3,93 miljard, als gevolg van Griekenlands rampzalig dalende bnp in die periode. Voor 2014 was weer een lichte stijging te constateren (0,72%), voor 2015 een flinke stijging (7,06%) en voor 2016 wordt voorzien dat de stijging uiteindelijk slechts 0,07 procent geweest zal zijn. Bij de onderhandelingen over het derde memorandum behoorden deze uitgaven tot de fundamentele zaken, waarbij de secretaris-generaal van de NAVO, Stoltenberg, zich uitsprak vóór Griekenland's hoge defensie-uitgaven.
"...onze jarenlange militaire aanwezigheid in de baai van Soeda, op het eiland Kreta, belichaamt de nauwe banden en de gemeenschappelijke elementen in de door ons gestelde doelen, want wij hebben te maken met dezelfde uitdagingen." Aldus de Amerikaanse ambassadeur Geoffry Pyatt op 9 december jl. op een internationaal symposium van de NAVO in Athene. Een complex van militaire structuren van de NAVO en de EU draait op volle operationele toeren in Griekenland, waarbij de basis van Soeda op Kreta een sleutelrol speelt.
Het gunstig gelegen Kreta is een vaste steunpilaar voor de Zesde Vloot van de VS, die in Europa en Afrika patrouilleert en operationeel verbonden is met de Engelse bases op Cyprus. In combinatie met de installatie van radars in Ziros (Kreta) vormt het een eenheid met de basis Incirlik in Turkije, maar ook met de Amerikaanse bases in Duitsland. Het hieraan ten grondslag liggende basisakkoord dateert uit 1990 - het Akkoord voor een Wederzijdse Defensie Samenwerking -, waarin afgesproken werd de Amerikanen ter zee en in de lucht faciliteiten te verlenen. Door de jaren heen werd dit akkoord telkens aangevuld met de zogeheten Memoranda van Begrip die specifieke zaken betroffen. Formeel is er voor deze 'faciliteiten' een vergunning nodig van de Griekse regering. In de praktijk werd tot nu toe al het gevraagde toegestaan met een beroep op de 'conventionele verplichtingen'.
Volgens inlichtingendiensten is het strategisch belangrijkste punt van de basis Soeda de zogeheten 'Kaai-K14', waarvan de bouw gefinancierd werd door de NAVO, waar met haar 300 meter lengte en 100 meter breedte zelfs vliegdekschepen kunnen aanmeren. Het is een unieke installatie in de Middellandse Zee. In juni 2016 verbleef daar het Amerikaanse vliegdekschip 'USS Harry S. Truman', voor het eerst na vijf jaar. Volgens Amerikaanse zijde was de steun, verleend door de afdeling Operaties ter Lucht van de basis, uitstekend. Ondanks alle anti-NAVO-kretologie van Syriza voor ze aan het bewind kwam, stelt de regering zich zeer gedienstig op t.o.v. deze organisatie,waarvan het land uiteindelijk toch lid is gebleven.
Wel lekt bij tijd en wijle de ontevredenheid van Griekse piloten uit, omdat er zoveel Amerikaanse vliegtuigen komen dat zij nauwelijks aan hun dagelijkse verplichtingen kunnen voldoen vanwege het drukke vliegverkeer in het luchtruim boven de basis. Om een idee te krijgen van het belang van de basis een paar gegevens: de basis werd gebruikt voor de operationele noden van de NAVO in 1986 voor de aanval van de VS op Libië, in 1991 voor het offensief in de Perzische Golf, in 1995 voor de NAVO-bombardementen tegen de Bosnische Serviërs, nog vóór het Verdrag van Dayton, in 1999 voor de oorlog van de NAVO tegen Joegoslavië en in 2011 voor de operaties tegen Libië.
Maar ook in tijden van 'vrede' is de basis in Soeda zeer actief. Soms worden er oorlogsvliegtuigen gestationeerd van de Amerikaanse luchtstrijdkrachten in Europa, die in Groot-Brittannië en Duitsland gestationeerd zijn en wel voor gemeenschappelijke oefeningen met de luchtmacht van het Griekse leger. Betrouwbare bronnen bevestigen dat de VS in Soeda ook drones willen stationeren. Net als de vorige regeringen van Pasok en Nea Dimokratia heeft ook deze regering er geen enkel bezwaar tegen, maar zij geeft er de voorkeur aan de drones te stationeren op de luchtmachtbases van Kastelli bij Heraklion, in Kalamata en op het eiland Kárpathos, zodat ook daar de infrastructuur opgewaardeerd wordt...
Trouwens, in Soeda functioneert ook het Opleidingscentrum van de NAVO voor de Afweer ter Zee, waar kaders voor controle op zee worden opgeleid ter wille van de bestrijding van 'terrorisme', 'piraterij' en andere 'niet-symmetrische dreigingen'. Honderden militaire kaders werden hier opgeleid, komende uit diverse landen. Het centrum werd o.a. bezocht door het hoofd van het Amerikaanse leger. Hoogwaardigheidsbekleders van de NAVO noemden het 'de diamant van de NAVO'...
Maar er is nog veel meer. Bijvoorbeeld de 'Missile Firing Installation', een multinationaal opleidingscentrum voor het afvuren van raketten, gebouwd met NAVO-gelden in de periode 1964-68 en ondertekend door acht landen, waarvan er drie (Griekenland, Duitsland en Nederland) op permanente basis gebruikmaken. Vermeldenswaard is het feit dat na uitgebreid onderzoek van alle voorgedragen regio's, uiteindelijk het gebied bij de baai van Soeda het meest geschikt werd bevonden: goede weersomstandigheden die het hele jaar door gebruik mogelijk maken en de actiestraal van alle mogelijke wapensystemen maximaal maken.
Soeda wordt in elk geval uitgebouwd en voorzien van nog meer unieke installaties (zoals stationeringsruimten, opslagplaats voor vloeibare zuurstof, een nieuwe infrastructuur voor het landen van gevechtsvliegtuigen e.d.) zodanig opgewaardeerd dat, aldus VS-officier Christopher Judkins, in de nieuwsbrief van de basis "de capaciteit van de basis Soeda wordt uitgebreid om volledige steun te kunnen verlenen aan de operaties vanuit die strategisch zo belangrijke plek."
Vredesduiven of oorlogsrakkers? De lezer mag oordelen.